Пардубіцкі край

Пардубіцкі край (чэшск.: Pardubický kraj) — адміністрацыйная адзінка Чэшскай рэспублікі, утвораная ў чэрвені 2005 года. У парушэнне гісторыка-этнаграфічных межаў, Пардубіцкі край «захапіў» у свае межы як усходнюю частку ўласна Чэхіі (Багеміі), так і паўночна-заходні «кавалачак» Маравіі. На ўсходзе Пардубіцкі край мяжуе з Оламаўцкім краем (краінай ганакаў — субэтнічнай групай мараван), на паўднёвым усходзе з Паўднёвамараўскім краем, на паўднёвым захадзе з краем Высачына, на захадзе са Сярэднечэшскім краем, на паўночным захадзе з Кралавеградзецкім краем і на паўночным усходзе з Ніжнесілезскім ваяводствам Польшчы. Адміністрацыйным цэнтрам края з'яўляецца горад Пардубіцы.

Пардубіцкі край
чэшск.: Pardubický kraj
Герб Сцяг
Краіна	Чэхія
Статус	Край
Уваходзіць у	Чэхія
Уключае	4 раёны
Адміністрацыйны цэнтр	Пардубіцы
Дата ўтварэння	чэрвень 2005
Гетман	Марцін Неталіцкі
Насельніцтва (2011)	511 627 чал.
Шчыльнасць	113,22 чал./км²
Плошча	4 519 км²
Вышыня над узроўнем мора  • Найвышэйшы пункт	1424 м
Часавы пояс	CET (UTC+1, улетку UTC+2)
Код ISO 3166-2	CZ-PA
Код аўтам. нумароў	E
Афіцыйны сайт
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Геаграфія края

Край займае плошчу 4519 км², што адпавядае 5,7 % агульнай плошчы Чэхіі. 44,6 % тэрыторыі выкарыстоўваецца ў сельскай гаспадарцы, 29,4 % займаюць лясы. Пра Пардубіцкі край гавораць: «Тут пачынаецца залатая паласа чэшскіх зямель». Бо менавіта ў Пардубіцкім рэгіёне размяшчаюцца самыя ўрадлівыя землі Чэхіі.

Вялікую плошчу края займаюць драбнасопачнікі і ўзвышшы, якія працягнуліся да нізін берагоў Лабы. На мяжы з Польшчай ляжыць адзін з самых высокіх горных масіваў Чэхіі — Краліцкі Снежнік. Паўночны захад масіва складаюць нізкія, з плоскімі вяршынямі Орліцкія горы. На поўдні пачынаецца Жалезнымі і Ждзярскімі гарамі Чэшска-Мараўскага ўзвышша.

Самай доўгай ракой Пардубіцкага края з'яўляецца левы прыток Лабы — рака Хрудзімка. Таксама па тэрыторыі края праходзіць Галоўны еўрапейскі водападзел паміж Паўночным і Чорным морамі, які служыць натуральнай мяжой паміж уласна Чэхіяй і Маравіяй.

Адміністрацыйны падзел

Адміністрацыйная карта края

Край падзелены на 4 раёны:

Раён	Плошча, км²	Насельніцтва,[1] чал. (2011)	Колькасць населеных пунктаў
Пардубіцы	880,09	168 423	112
Хрудзім	992,62	103 199	108
Усці-над-Орліцы	1258,31	136 760	115
Світаві	1378,56	103 245	116

Гарады і насельніцтва

У краі налічваецца 451 населены пункт, у якіх пражывае 507 000 чалавек (5 % насельніцтва Чэхіі). У паселішчах з колькасцю жыхароў менеш за 500 чалавек пражывае 14 % усяго насельніцтва края. У гарадах з колькасцю жыхароў больш за 10 000 чалавек пражывае 42 % насельніцтва, у адміністрацыйным цэнтры края Пардубіцах жыве 18 % насельніцтва.

Ніжэй прыведзены спіс найбуйнейшых гарадоў:

Горад	Насельніцтва
Пардубіцы	90 171
Хрудзім	23 484
Світаві	17 476
Чэска-Тршэбава	16 533
Усці-над-Орліцы	15 151
Вісаке-Міта	12 390
Мораўска-Тршэбава	11 599
Глінска	10 452
Літамышль	10 231

Эканоміка і транспарт

Пардубіцкі край з'яўляецца аграрна-прамысловым рэгіёнам. 4 % тэрыторыі края занята сельскагаспадарчымі ўгоддзямі. Доля апрацоўчай вытворчасці ў валавым унутраным прадукце края складае 34 %, а гандаль — 12 %.

Чыгуначная сетка края мае агульную працягласць 500 кіламетраў. Праз рэгіён праходзяць важныя міжнародныя чыгуначныя лініі Парыж — Нюрнберг — Прага — Вена і Берлін — Прага — Брно — Вена. Галоўная аўтамагістраль края злучае гарады Пардубіцы і Хрудзім. Таксама будуецца аўтабан Прага — Подэбрады. Важную ролю ў паветраным паведамленні адыгрывае аэрапорт Пардубіцаў. Апроч грамадзянскага аэрапорта, у Пардубіцах таксама дзейнічае ваенны аэрадром. У суднаходнай частцы Эльбы грузаперавозкі ажыццяўляюцца водным транспартам, асноўным портам таксама з'яўляюцца Пардубіцы.

Турызм і славутасці

У культурным жыцці рэгіёна турыстаў прыцягваюць музычныя фестывалі: «Музычная вясна ў Пардубіцах», музычны фестываль Бедржыха Сметаны ў Літамышлі. У Пардубіцах маецца драматычны тэатр. Асноўныя славутасці края:

• Замак у Літамышлі, уключаны ў спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА;
• Замак Пардубіцаў з экспазіцыямі музея Усходняй Чэхіі;
• Музей марыянетак у Хрудзіме;
• Афрыканскі музей у Холіцы.

Зноскі

1. Перапіс насельніцтва Чэхіі (2011)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пардубіцкі край
• Афіцыйны сайт адміністрацыі края