Культура Сярэдневякоўя
From Wikipedia, the free encyclopedia
Культура Сярэдніх вякоў адрознівалася адначасова і разнастайнасцю, і пэўным адзінствам.
Разнастайнасць яе выяўлялася ў адрозненнях, уласцівых ёй як у асобных рэгіёнах Еўропы, так і на розных этапах Сярэднявякоўя. У адных выпадках на першы план выступае антычны культурны субстрат, асабліва моцны ў краінах Міжземнамор’я. У іншых жа рэгіёнах вялікую жывучасць выявілі традыцыі, узыходзячыя да варварскай германскай старажытнасці. Гэтым супрацьстаяннем справа далёка не вычэрпвалася, але асаблівасці раманізаваных германскіх тэрыторый, якія выяўляліся і ў мовах, і ў сацыяльна-прававых традыцыях, могуць быць прасочаны на працягу ўсёй сярэдневяковай эпохі аж да Рэфармацыі XVI стагоддзя.
Адзінства культуры сярэдневяковага Захаду ў аснове сваёй каранілася ў рэлігіі. Хрысціянізацыя (руск.) (бел. народаў Заходняй і Цэнтральнай Еўропы, якая пачалася ў першыя стагоддзі н. э., завяршылася пераважна на мяжы X і XI стагоддзяў, у адных краінах раней, у іншых — намнога пазней, але, так ці інакш, каля 1000 года Захад быў у асноўным хрысціянізаваны. Калі ва Усходняй Еўропе хрысціянства замацавалася ў форме грэка-візантыйскага праваслаўя, то ў Заходняй і Цэнтральнай Еўропе яно прыняло форму каталіцызму, і разыходжанні паміж абедзвюма галінамі хрысціянскай рэлігіі і царквы, з цягам часу ўсё больш паглыбляючыся, прывялі да схізмы — расколу хрысціянскай айкумены на два супрацьстаяўшыя адзін аднаму і нават варожыя паміж сабой светы. Гэта супрацьстаянне непазбежна вяло да ідэйнага збліжэння краін лацінскага Захаду. Сапраўднымі хрысціянамі на Захадзе лічыліся адны толькі каталікі, праваслаўныя ж, падобна магаметанам, іўдзеям і язычнікам, расцэньваліся як носьбіты несапраўднай веры (праваслаўныя той жа манетай плацілі каталікам). У XVI стагоддзі ўзнік пратэстантызм, які атрымаў верх у значнай частцы Германіі, у Швейцарыі, Нідэрландах, Англіі і скандынаўскіх краінах, тады як каталіцызм, нягледзячы на вострыя рэлігійныя канфлікты, тым не менш, разгарнуўся ў Францыі і захаваў свае пануючыя пазіцыі ва ўсіх раманскіх краінах.