From Wikipedia, the free encyclopedia
Жоўтая ліхаманка, таксама вядомая пад назвамі жоўты джэк і амарылёз[3], — вострая вірусная хвароба.[4] У большасці выпадкаў сімптомы ўключаюць ліхаманку, дрыжыкі, страту апетыту, моташнасць, цяглічны боль, асабліва ў спіне, галаўны боль[4]. Сімптомы звычайна слабеюць на працягу пяці дзён.[4] У некаторых асоб праз некалькі дзён паляпшэння ліхаманка вяртаецца, адчуваецца боль у жываце, пачынаецца пашкоджанне печані, што выклікае жаўтуху[4]. Калі гэта адбываецца, таксама расце рызыка нырачнай недастатковасці[4].
| Жоўтая ліхаманка | |
|---|---|
 Мікраздымак віруса жоўтай ліхаманкі з дапамогай трансмісійнага электроннага мікраскопа (павелічэнне ў 234 000 разоў) | |
| МКХ-10 | A95. |
| МКБ-10-КМ | A95, A95.9, A95.1 і A95.0 |
| МКХ-9 | 060 |
| МКБ-9-КМ | 060.9[1][2] і 060[1][2] |
| DiseasesDB | 14203 |
| MedlinePlus | 001365 |
| eMedicine | med/2432 emerg/645 |
| MeSH | D015004 |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Хвароба выклікаецца вірусам жоўтай ліхаманкі і распаўсюджваецца праз укусы жаночых асобін камароў.[4] Захворванне закранае толькі людзей, іншых прыматаў і камароў некалькіх відаў[4]. У гарадах распаўсюджваецца пераважна камарамі віду Aedes aegypti[4]. Вірус належыць да тыпу вірусаў РНК роду Flavivirus[5]. Хвароба цяжка распазнаецца, асабліва на ранніх стадыях[4]. Для пацвярджэння дыягностыкі неабходны аналіз крыві з дапамогай рэакцыі ланцужка палімеразы[6].
Бяспечная і эфектыўная вакцына ад жоўтай ліхаманкі існуе, у некаторых краінах патрабуецца вакцынацыя падарожнікаў[4]. Іншыя меры для папярэджання распаўсюджвання хваробы ўключаюць зніжэнне колькасці камароў-носьбітаў[4]. У рэгіёнах, дзе часта сустракаецца жоўтая ліхаманка, але рэдка прымяняецца вакцынацыя, неабходная ранняя дыягностыка захворвання і імунізацыя вялікіх груп папуляцый для папярэджання выбухаў хваробы[4]. Пасля інфікавання праводзіцца сімптаматычнае лячэнне, адсутнічаюць эфектыўныя сродкі супраць віруса[4]. Сярод асоб з сур'ёзным захворваннем смяротнасць складае палову выпадкаў ва ўмовах адсутнасці лячэння[4].
Жоўтая ліхаманка штогод выклікае 200 000 выпадкаў інфікавання і 30 000 смерцяў[4], амаль 90 % адбываецца ў Афрыцы[6]. Прыблізна мільярд чалавек жыве ў рэгіёне, дзе распаўсюджана гэтая хвароба[4]. Яна часта сустракаецца ў трапічных рэгіёнах Паўднёвай Амерыкі і Афрыкі, але не ў Азіі[4][7]. З 1980-х гг. колькасць выпадкаў захворвання жоўтай ліхаманкай павялічваецца[4][8]. Мяркуецца, што гэта выклікана наступнымі прычынамі: наяўнасць імунітэту ў меншай колькасці людзей, рост гарадскога насельніцтва, актыўнае перамяшчэнне насельніцтва і змена клімату[4]. Хвароба паходзіць з Афрыкі, адкуль яна распаўсюдзілася на Паўднёвую Амерыку праз гандаль рабамі ў XVII стагоддзі[3]. З XVII ст. некалькі вялікіх выбухаў захворвання адбылося ў Амерыцы, Афрыцы і Еўропе[3]. У XVIII і XIX стст. жоўтая ліхаманка лічылася адной з найбольш небяспечных інфекцыйных хвароб[3]. Вірус жоўтай ліхаманкі быў першым адкрытым вірусам чалавека[5].
{{cite book}}: |editor= мае агульную назву (даведка)Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
