Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім (1696—1702)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім.

Грамадзянская вайна ў ВКЛ у 1696—1702 гадах — выступ літоўскіх магнацкіх родаў Вішнявецкіх, Радзівілаў, Пацаў і Агінскіх пры падтрымцы сярэдняе шляхты супраць дамінуючага ў Вялікім Княстве Літоўскім становішча роду Сапегаў.

Ружанскі палац, галоўная рэзідэнцыя старэйшай галіны Сапегаў, быў зруйнаваны падчас грамадзянскай вайны 1700 года

Пад канец XVII стагоддзя Сапегі акумулявалі ў сваіх руках найістотнейшыя літоўскія кіроўныя пасады: вялікім гетманам быў Казімір Ян Сапега, вялікім маршалкам — Аляксандр Павел Сапега, вялікім падскарбіем — Бенедыкт Павел Сапега. Трымаючы фактычную ўладу на Літве, Сапегі адвольна карысталіся гэтым супраць сваіх канкурэнтаў, распараджаючыся на сваю волю на сойміках і трыбуналах, пераследуючы і знішчаючы непажаданых ім асоб.

Зняможаныя фанаберыстасцю і прыгнётам Сапегаў, шляхта склала канфедэрацыю пад кіраўніцтвам кашталяна віцебскага Коцела, які нават абвясціў паспалітае рушанне супраць Сапегаў. Абодва бакі бязлітасна вынішчалі ўладанні сваіх супернікаў. 18 лістапада 1700 года ў вырашальнай бітве пад Алькенікамі Сапегі атрымалі поўнае паражэнне і былі прысуджаныя да вечнага выгнання з дзяржавы.

Пасля паразы Сапегаў міжусобіцы іншых магнатаў за іхнія пасады і ўладанні працягнуліся. Гэта прывяло да аслаблення ВКЛ у Паўночнай вайне 1700—1721 гадоў, удзел у якой на баку Швецыі прымалі і Сапегі.