Андрэ Мары Ампер
французскі фізік, матэматык, хімік / From Wikipedia, the free encyclopedia
Андрэ́ Мары́ Ампе́р (1775 — 1836) — французскі фізік, матэматык, хімік, член Парыжскай АН (1814), замежны член Пецярбургскай АН (1830), адзін з заснавальнікаў электрадынамікі. Выдатны навуковец, у гонар якога была названа адзінка вымярэння сілы току — Ампер. Аўтар самога тэрміна «электрадынаміка» як назвы вучэння аб электрычнасці і магнетызме, адзін з заснавальнікаў гэтага вучэння.
Артыкул вымагае вікіфікацыі. |
Асноўныя працы Ампера ў вобласці электрадынамікі. Аўтар першай тэорыі магнетызму. Прапанаваў правіла для азначэння кірунку дзеяння магнітнага поля на магнітную стрэлку (правіла Ампера). Ампер правёў шэраг эксперыментаў па даследаванню ўзаемадзеяння паміж электрычным токам і магнітам, для якіх сканструяваў вялікую колькасць прыбораў. Выявіў дзеянне магнітнага поля Зямлі на праваднікі з токам пры іх руху.
Адкрыў (1820) механічнае ўзаемадзеянне токаў і ўстанавіў закон гэтага ўзаемадзеяння (закон Ампера). Зводзіў усе магнітныя ўзаемадзеянні да ўзаемадзеяння ўтоеных у целах кругавых малекулярных электрычных токаў, эквівалентных плоскім магнітам (тэарэма Ампера). Сцвярджаў, што вялікі магніт складаецца з велізарнай колькасці элементарных плоскіх магнітаў. Паслядоўна даводзіў чыста токавую прыроду магнетызму.
Андрэ Мары Ампер адкрыў (1822) магнітны эфект шпулькі з токам (саленоіда). Выказаў ідэю аб эквівалентнасці саленоіда з токам і пастаяннага магніта. Прапанаваў змяшчаць металічны стрыжань з мяккага жалеза для ўзмацнення магнітнага поля. Выказаў ідэю выкарыстання электрамагнітных з'яў для перадачы інфармацыі (1820). Ампер вынайшаў камутатар, электрамагнітны тэлеграф (1829). Сфармуляваў паняцце «кінематыка». Праводзіў таксама даследаванні па філасофіі і батаніцы.
Андрэ Мары Ампер нарадзіўся 20 студзеня 1775, Ліён. Сканаў 10 чэрвеня 1836, у Марселі.