Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя (Слонім)

Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Слоніме. Знаходзіцца за ракой Шчарай у прадмесьці Замосьці, на пляцы Льва Сапегі. Дзее. Твор архітэктуры віленскага барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя
Касьцёл Сьвятога Андрэя
Краіна	Беларусь
Места	Слонім
Каардынаты	53°05′51″ пн. ш. 25°19′48″ у. д.
Канфэсія	Каталіцкая царква
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура[d] і Ракако
Дата заснаваньня	XV ст.
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя
Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя на Вікісховішчы

Утвараў адзіны архітэктуры комплекс з будынкамі шпіталя і плябаніі (не захавалася).

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У 1490 годзе з ініцыятывы вялікага князя Казімера ў Слоніме пачалі будаваць драўляны касьцёл, які асьвяцілі ў 1493 годзе.

У 1593 годзе з фундацыі старосты слонімскага Льва Сапегі пры касьцёле пачалі працаваць шпіталь і школа. У вайну Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай (1654—1667) касьцёл зруйнавалі, набажэнствы праводзіліся ў старой капліцы. У 1775 годзе на месцы драўлянага збудавалі мураваны касьцёл^[1].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Слонім апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць. За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе касьцёл атрымаў значныя пашкоджаньні.

Найноўшы час

У 1920-я гады помнік аднавілі. Па Другой Сусьветнай вайне савецкія ўлады зачынілі касьцёл, які пазьней выкарыстоўвалі пад саляны склад.

У 1990 годзе касьцёл вярнулі каталікам, пачалася рэстаўрацыя помніка. У 1993 годзе адноўлены касьцёл наноў асьвяцілі.

Архітэктура

Плябанія, 1930-я гг.

Помнік архітэктуры віленскага барока. Гэта 1-нэфавая 2-вежавая базыліка пад 3-схільным дахам. Паміж яруснымі вежамі, завершанымі фігурнымі купаламі-банямі, узвышаецца шчыт, які плаўна пераходзіць у бакавыя валюты каля асновы. Роўніца галоўнага фасада ўвагнута-пукатая: лінія сьцяны выгінаецца ў пяці заломах, пазначаных пілястрамі. Фасад мае ярусны характар і ўпрыгожваецца нішамі з разьбянымі драўлянымі скульптурамі эвангелістаў Пятра і Паўла ў дынамічных разваротах. Партал галоўнага ўваходу, вокны і фігурны шчыт маюць акруглы абрыс. Бакавыя фасады ў прасьценках падзяляюцца роўнічнымі адзінарнымі пілястрамі.

Унутры касьцёла высокі нэф (14,1 м) перакрываецца цыліндрычнымі скляпеньнямі на папружных арках зь люнэтамі. Прэзьбітэрыюм аддзяляецца ад яго бакавымі ляпнымі алтарамі і парталам. Да алтарнай часткі далучаюцца бакавыя квадратныя ў пляне закрысьціі. Прастора інтэр’ера асьвятляецца высокімі аркавымі аконнымі праёмамі. У паўночнай частцы на трох арках з гранёнымі апорамі і крыжовых скляпеньнях умацоўвацца хоры, кулісы якіх маюць ілюзорны пэрспэктыўны росьпіс у тэхніцы грызайль. Інтэр’ер упрыгожваюць алтары і амбон, а таксама фрэскавы росьпіс скляпеньняў.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  Невядомы мастак, 1915 г.
• 
  Л. Морыс, 16 кастрычніка 1915 г.
• 
  Р. Янас, 1916 г.
• 
  В. Слюнчанка, 1 верасьня 1975 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  К. Бранеўскі, 1912 г.
• 
  1915 г.
• 
  А. Бадроў, 1915 г.
• 
  1916 г.

• 
  1916 г.
• 
  1917 г.
• 
  1917 г.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  Ч. Ясьман, 1925 г.
• 
  К. Бранеўскі, 1930-я гг.
• 
  К. Бранеўскі, 1930-я гг.
• 
  К. Бранеўскі, 1930-я гг.

• 
  1933 г.
• 
  К. Бранеўскі, 1935 г.
• 
  1937 г.
• 
  да 1939 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Фігура апостала
• 
  Фігура апостала
• 
  Інтэр’ер

Крыніцы

1. Габрусь Т., Церашчатава В. Слонімскі Адрэеўскі касцёл // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 443.

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  412Г000498

• Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя ў Слоніме, Radzima.org