Званіца

Звані́ца — асобнае вежападобнае збудаваньне або частка храма ў сакральнай архітэктуры, на якой месьціліся званы.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Званіца (неадназначнасьць).

На Беларусі званіцы вядомы з ХІ ст. Дадаткова выкарытоўваліся як гаспадарчыя памяшканьні, брамы, дазорныя ці абарончыя вежы. Званіцы звычайна ставілі перад храмам, на вуглу агароджы або над брамаю.

Драўляныя званіцы

Драўляная званіца. Строчыцы, 2008

Першым вядомым адлюстраваньнем драўлянай званіцы на Беларусі зьяўляецца гравюра Браўна 1572 году. Збудаваньні гэтага тыпу былі вельмі распаўсюджаны на Беларусі. З XVI ст. сталі вядомыя і галоўныя віды званіцаў:

• слупавыя,
• каркасныя,
• зрубна-каркасныя або зьмешаныя.

Па вонкавым вырашэньні на:

• вежавыя,
• адкрытыя (слупавыя).

Найбольш пашыранымі на Беларусі былі квадратныя ў пляне двухярусныя званіцы.

Мураваныя званіцы

Мураваныя званіцы звычайна былі яруснымі або аркаднымі.

Літаратура

• Сергачоў, С. А. Драўляныя званіцы//Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. 4/1981
• Лазука, Б. А. Слоўнік тэрмінаў: Архітэктура, выяўленчае і дэкаратыўна-прыкладное мастацтва. Мінск, 2001
• Якімовіч, Ю. А. Драўлянае дойлідства беларускага Палесся. Мн., 1978.

Вонкавыя спасылкі

• Званіца — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў