Царква Сьвятога Язафата (Быцень)

Царква Сьвятога Язафата — помнік архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў у Быцені, саборная царква Прачысьценскага манастыра. Знаходзілася на Рынку. Твор архітэктуры віленскага барока. У 1914^[1] годзе на загад генэрала Аляксеева расейскія войскі ўзарвалі царкву^[2], пазьней помнік дашчэнту зьнішчылі савецкія ўлады. Магчыма, да нашага часу захаваліся падмуркі.

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Сьвятога Язафата
Царква Сьвятога Язафата
Краіна	Беларусь
Вёска	Быцень
Каардынаты	52°52′54.79″ пн. ш. 25°29′40.91″ у. д.
Архітэктурны стыль	барока
Дата заснаваньня	XVII ст.
Царква Сьвятога Язафата на мапе Беларусі Царква Сьвятога Язафата
Царква Сьвятога Язафата на Вікісховішчы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першая драўляная царква існавала з 1640 году, калі слонімскі маршалак Рыгор Трызна з жонкаю Рэгінай з Сапегаў заснавалі ў Быцені манастыр базылянаў.

Мураваную саборную царкву збудавалі па 1673 годзе пад кіраўніцтвам настаяцеля манастыра Язэпа Пяткевіча. У 1710 годзе яе асьвяцілі ў гонар сьвятога мучаніка Язафата Кунцэвіча, забітага ў 1623 годзе. У 1730—1737 гадох у царкве паставілі іканастас і 11 алтароў.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Быцень апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць як уніяцкая. Аднак па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-Каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі царкву разам з манастыром у Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1914 годзе на загад генэрала Аляксеева расейскія войскі ўзарвалі царкву.

Найноўшы час

Да 1929 году царкву часткова аднавілі. У ёй праходзілі службы.

Помнік пацярпеў у Другую сусьветную вайну, па якой яго дашчэнту зьнішчылі савецкія ўлады.

Архітэктура

Помнік архітэктуры віленскага барока. Гэта была 3-нэфавая 2-вежавая крыжова-купальная базыліка. З трох бакоў да квадрата сяродкрыжжа далучаліся паўцыркульныя апсыды, перакрытыя паўсфэрычнымі конхамі. Алтарная апсыда сваімі памерамі адпавядала ўмежанаму квадрату, бакавыя апсыды былі крыху меншыя за квадрат. Сяродкрыжжа перакрывалася 8-гранным зьведзеным скляпеньнем, якой звонку закрывалася паўсфэрычным купалам зь сьветлавым ліхтаром^[3].

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  1862 г.
• 
  1862 г.
• 
  XIX ст.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1915 г.
• 
  1915 г.
• 
  1915 г.
• 
  1915 г.

• 
  1915 г.
• 
  лістапад 1915 г.
• 
  1916 г.
• 
  1920-я гг.

• 
  1930 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  да 1939 г.

• 
  да 1939 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  да 1939 г.

Крыніцы

1. Гарады і вёскі Беларусі. Энцыкл. Т. 3. Кн. 1. — Менск, 2006. С. 454.
2. Старая Бытенская церковь, Большой Русский Альбом
3. Габрусь Т. Быценскі манастыр базыльян // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 99.

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4

Вонкавыя спасылкі

• Царква Сьвятога Язафата ў Быцені, Radzima.org