Савет народных камісараў Беларускай ССР

Саве́т Наро́дных Каміса́раў БССР, Саўнаркам БССР (СНК БССР) — найвышэйшы выканаўчы і распарадчы орган дзяржаўнай улады, урад Беларускай ССР у 1920—1946 гадох^[1].

Савет народных камісараў Беларускай ССР
Наступнік	Савет міністраў БССР[d]
Дата ўтварэньня	1920
Дата спыненьня існаваньня	1946

Гісторыя

Утварыўся 18 сьнежня 1920 году ў адпаведнасьці з дадаткамі да Канстытуцыі ССРБ 1919 году, прынятымі Другім зьездам Саветаў Беларусі ў сьнежні 1920 году. У сьнежні 1921 году Савет народных камісараў Беларускай ССР ухваліў рашэньне аб выдаткоўваньні на беларусізацыю 5 млн рублёў. Яшчэ 2 млн рублёў ад ураду атрымаў Народны камісарыят асьветы Беларускай ССР на выданьне твораў навукоўцаў і пісьменьнікаў на беларускай мове^[2].

У 1933 годзе сваёй пастановай зацьвердзіў русіфікатарскую рэформу беларускага правапісу 1933 году, распрацаваную адмысловай Палітычнай камісіяй ЦК КП(б)Б.

Структура

Да пастановы VI Надзвычайнага зьезду Саветаў БССР ад 16 сакавіка 1924 году абавязкі старшыні ЦВК і СНК БССР, а таксама наркама па замежных справах выконваліся адной асобай. Сябрамі СНК былі народныя камісары ўсіх наркаматаў БССР, старшыні СНГ і Надзвычайнай камісіі. Пры СНК БССР дзейнічалі яго сталыя камісіі — Эканамічны Савет, Камісія заканадаўчых здагадак (да 1927 году), Дзяржаўная плянавая камісія. Кампэтэнцыя і склад СНК БССР зьмяняліся ў зьвязку з утварэньнем СССР і зьменамі ў дзяржаўна-праўнай надбудове, з утварэньнем новых цэнтральных органаў кіраваньня галінамі эканомікі і культуры БССР (наркаматаў і ўправаў). З 1925 году ў склад СНК БССР уваходзілі намесьнікі старшыні СНК БССР (уводзіліся дадаткова), наркамы саюзна-рэспубліканскіх наркаматаў, упаўнаважаныя асобных агульнасаюзных наркаматаў і ведамстваў з правам вызначальнага або дарадчага голасу.

Старшыні

• Аляксандар Чарвякоў (18.12.1920 — 16.03.1924)
• Язэп Адамовіч (17.03.1924 — 6.05.1927)
• Мікалай Галадзед (7.05.1927 — 29.05.1937)
• Даніла Валковіч (30.05 — 7.09.1937)
• Апанас Кавалёў (10.09.1937 — 22.07.1938)
• Кузьма Кісялёў (28.07.1938 — 27.06.1940)
• Іван Былінскі (28.06.1940 — 6.02.1944)
• Панцеляймон Панамарэнка (07.02.1944 — 26.03.1946)

Крыніцы

1. Платонаў Р. Савет Народных Камісараў Беларускай ССР // ЭГБ. — Мн.: 2001 Т. 6. Кн. 1. С. 188.
2. Ніна Шчарбачэвіч. Жыцьцё, вартае кіно // Жырандоля. — 7 чэрвеня 2014. — № 15 (232).

Літаратура

• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8