Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар бэрнардынаў (Магілёў)

Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар бэрнардынаў — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Магілёве. Знаходзіўся на Школішчы, на гістарычнай Пакроўскай вуліцы, каля царквы Покрыва Багародзіцы. Твор архітэктуры барока.

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар бэрнардынаў
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага
Краіна	Беларусь
Места	Магілёў
Каардынаты	53°53′30.94″ пн. ш. 30°19′57.5″ у. д.
Канфэсія	Каталіцкая царква
Дата заснаваньня	XVII ст.
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар бэрнардынаў на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар бэрнардынаў
Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар бэрнардынаў на Вікісховішчы

Комплекс Магілёўскага бэрнардынскага кляштару складаўся з касьцёла і кляштарнага корпусу. У 1872 годзе ўлады Расейскай імпэрыі часткова зруйнавалі будынак касьцёла, а ў 1950-я гады савецкія ўлады зруйнавалі архітэктуры комплекс (захаваліся падмуркі).

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Кляштар бэрнардынаў у Магілёве фундавалі ў 1687 годзе рэчыцкі лоўчы Тэадор Жавуцкі і падчашы Міхал Пятуцкі. Апошні ахвяраваў пляц з драўляным сьвірнам, які неўзабаве перабудавалі пад капліцу. У 1702 годзе на месцы капліцы збудавалі драўляны касьцёл, да якога ў 1705 годзе прыбудавалі драўляны жылы корпус.

У 1720 годзе вялося будаваньне мураванага касьцёла. У 1760 годзе праводзілася рэканструцыя (разбудова) касьцёла.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Магілёў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. У 1813 годзе ў час рамонту на хорах усталявалі новы арган.

Па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) у 1864 годзе расейскія ўлады ліквідавалі кляштар^[1]. У 1865 годзе на загад расейскага генэрал-губэрнатара касьцёл гвалтоўна зачынілі і прыстасавалі пад архіў судовых прысутных месцаў. З 1897 году ў касьцёле разьмясьціўся царкоўна-археалягічны музэй, у кляштарным корпусе — духоўная сэмінарыя Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

Найноўшы час

Рэшткі касьцёла

За савецкім часам у касьцёле і кляштары разьмяшчаліся дзяржаўныя ўстановы. За часамі Другой сусьветнай вайны ў ліпені 1941 году помнік атрымаў пашкоджаньні.

У другой палове 1950-х гадоў савецкія ўлады зруйнавалі касьцёл і кляштар.

Архітэктура

Касьцёл

Касьцёл — 2-вежавая 1-нэфавая базыліка. Нэф пераходзіў у крыху вузейшы за яго выцягнуты прэзьбітэрыюм, завершаны 3-граннай алтарнай апсыдай. У 1760 годзе з поўначы да касьцёла прыбудавалі прастакутны ў пляне аб’ём зь дзьвюма 2-яруснымі вежамі (ва ўсходняй вежы былі сходы), якія завяршаліся паўсфэрычнымі купаламі. Нэф і прэзьбітэрыюм стаялі пад адзіным дахам, тарэц якога з боку галоўнага фасаду закрываў фігурны франтон. Рытм бакавых фасадаў ствараўся прастакутнымі вокнамі і лучковымі завяршэньнямі, лапаткамі.

Інтэр’ер касьцёла аздаблялі 7 алтароў, зь якіх галоўны, у гонар Сьвятога Антонія меў цудоўны абраз.

Кляштар

Кляштарны корпус — П-падобны ў пляне 2-павярховы будынак пад 2-схільным дахам. Меў калідорны плян. Далучаўся да касьцёла з усходу.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  Г. Ляйбовіч, каля 1760 г.
• 
  М. Львоў, да 1800 г.
• 
  Невядомы мастак, 1822 г.
• 
  А. Бусырскі, 1830-я гг.

• 
  1840 г.
• 
  1860-я гг.
• 
  Д. Струкаў, 1864—67 гг.
• 
  Н. Орда, 1877 г.

• 
  М. Вараб'ёў, 1870-я гг.
• 
  1879 г.
• 
  Па руйнаваньні расейскімі ўладамі, 1901 г.
• 
  К. Франц, 1918 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  М. Астанковіч, 1890-я гг.
• 
  М. Астанковіч, 1901 г.
• 
  В. Кастко, 1903 г.
• 
  1908 г.

• 
  1909 г.
• 
  1914 г.
• 
  1915 г.
• 
  1915 г.

• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  да 1918 г.

• 
  да 1918 г.
• 
  1918 г.
• 
  1918 г.
• 
  1918 г.

• 
  1921—1933 гг.
• 
  1926 г.
• 
  1930-я гг.
• 
  1936 г.

• 
  1941 г.
• 
  1941 г.
• 
  1941 г.
• 
  1941—1942 гг.

Крыніцы

1. Кукуня В. Магілёўскі кляштар бернардзінцаў // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 251.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Кулагін А. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; маст. І. Бокі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2001. — 216 с.: іл. ISBN 985-11-0199-0.

Вонкавыя спасылкі

• Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар бэрнардынаў у Магілёве, Radzima.org
• Бернардыны ў Магілёве. Прапанова на статус, Беларускае добраахвотнае таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры