Камень (Віцебская вобласьць)

Ка́мень^[1] — вёска ў Беларусі, на беразе Каменскага возера. Цэнтар сельсавету Лепельскага раёну Віцебскай вобласьці. Насельніцтва на 1997 год — 425 чалавек. Знаходзіцца за 20 км на паўночны ўсход ад места і чыгуначнай станцыі Лепеля; на аўтамабільнай дарозе Лепель — Віцебск.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Камень.

Камень лац. Kamień
Вуліца да гарадзішча
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Віцебская
Раён:	Лепельскі
Сельсавет:	Каменскі
Насельніцтва:	425 чал. (1997)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2132
Нумарны знак:	2
Геаграфічныя каардынаты:	55°0′50″ пн. ш. 28°53′7″ у. д.
Камень на мапе Беларусі ± Камень Камень
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Камень — даўняе мястэчка гістарычнай Полаччыны. Да нашага часу тут захавалася старажытнае гарадзішча. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся касьцёл Сьвятога Казімера і сядзіба Пакашаў, помнікі архітэктуры XVIII стагодзьдзя.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Камень упамінаецца ў XVII ст., калі мястэчка знаходзілася ў валоданьні князёў Друцкіх-Сакалінскіх і ўваходзіла ў склад Полацкага ваяводзтва. У 1631 годзе Крыштап Друцкі-Сакалінскі, кашталян полацкі, фундаваў у Камені царкву. У XVIII ст. мястэчка перайшло да роду Пакашаў.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Камень апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Лепельскім павеце Віцебскай губэрні. У 1796 годзе тут збудавалі касьцёл, у 1868 годзе — царкву. На 1882 год у Камені было 96 двароў, дзеялі царква і каталіцкая капліца, працавалі расейская народная вучэльня і паштовая станцыя.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Камень занялі войскі Нямецкай імпэрыі^[2].

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Камень абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР.

20 жніўня 1924 году Камень вярнулі БССР, дзе ён стаў цэнтрам сельсавету Лепельскага раёну. На 1997 год у вёсцы было 123 двары. У 2000-я гады Камень атрымаў афіцыйны статус «аграгарадку».

• Старыя здымкі і графіка Каменю
• 
  Сядзіба Пакашаў. А. Адам, 1812 г.
• 
  Сядзіба Пакашаў. А. Адам, 21.07.1812 г.
• 
  Праект царквы-мураўёўкі, 1863 г.
• 
  Царква-мураўёўка, да 1918 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1882 год — 781 чал., зь іх 138 хрысьціянаў і 643 юдэі^[3].
• XX стагодзьдзе: 1997 год — 425 чал.^[4]

Інфраструктура

У Камені працуюць сярэдняя школа, лякарня, амбуляторыя, дом культуры, бібліятэка, пошта.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Гарадзішча
• Гаспадарчая пабудова (XIX ст.)
• Могілкі юдэйскія

Страчаная спадчына

• Капліца (XIX ст.)
• Касьцёл Сьвятога Казімера (1796)
• Сынагога
• Сядзіба Пакашаў (XVIII ст.)
• Царква Сьвятога Юрыя (1868; мураўёўка)

Галерэя

• Краявіды Каменю
• 
  Гарадзішча
• 
  Гаспадарчая пабудова
• 
  Гаспадарчая пабудова, фрагмэнт
• 
  Юдэйскія могілкі

Крыніцы

1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7. (pdf)
2. Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 4. — Мінск, 2018. С. 19.
3. Słownik geograficzny... T. III. — Warszawa, 1882. S. 735.
4. БЭ. — Мн.: 1998 Т. 7. С. 519.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 7: Застаўка — Кантата. — 604 с. — ISBN 985-11-0130-3
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882.

Вонкавыя спасылкі

• Камень , Radzima.org