Дом купца Анташкевіча

Дом купца Анташке́віча — помнік архітэктуры канца XVII ст. ў Магілёве. Знаходзіцца ў цэнтры места, на гістарычнай Ветранай вуліцы^[a]. Твор архітэктуры барока. Аб'ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі^[1]. З 1982 году тут працуе мэмарыяльны музэй Вітольда Бялыніцкага-Бірулі.

Помнік грамадзянскай архітэктуры
Дом купца Анташкевіча
Дом купца Анташкевіча
Краіна	Беларусь
Горад	Магілёў
Каардынаты	53°53′58″ пн. ш. 30°20′20″ у. д.
Архітэктурны стыль	барока
Дата пабудовы	1698 год
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасьць Беларусі, шыфр 512Г000026
Дом купца Анташкевіча на мапе Беларусі Дом купца Анташкевіча
Дом купца Анташкевіча на Вікісховішчы

Гісторыя

Дом у 1943 г.

Вялікае Княства Літоўскае

Мураваны дом Анташкевічаў (паводле іншых зьвестак, Аношкаў) у Магілёве збудавалі ў 1698 годзе.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай, калі Магілёў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у 1780 годзе ў доме спыняўся аўстрыйскі імпэратар Ёзэф II, які прыехаў на сустрэчу з маскоўскай гаспадыняй Кацярынай II (пра гэта сьведчыць шыльда на будынку^[2]).

У 1815 годзе ў будынку разьмясьціўся Магілёўскі шляхецкі сход.

Найноўшы час

У 1970-я гады праводзілася рэстаўрацыя помніка^[3]. 24 сьнежня 1982 году тут адкрыўся мэмарыяльны музэй Вітольда Бялыніцкага-Бірулі.

У чэрвені 2013 году пачаўся капітальны рамонт будынка, які мусіў быў скончыцца ў сьнежні 2014 году^[4]. 25 верасьня 2017 году Аляксандар Лукашэнка, які ў той час афіцыйна займаў пасаду прэзыдэнта Беларусі, падпісаў распараджэньне, паводле якога на завяршэньне капітальнага рамонту вылучылі звыш 598 тысячаў рублёў з «фонду прэзыдэнта па падтрымцы культуры і мастацтва»^[5].

Архітэктура

Плян 1-га паверху

Разрэз

Агароджа дому

Помнік архітэктуры барока. Гэта прастакутны ў пляне 3-павярховы з сутарэньнем будынак, накрыты ламаным дахам, трэці паверх — мансарда, надбудаваная ў час рэканструкцыі. Цэнтральная частка фасаду завяршаецца атыкам лучковага абрысу зь люкарнай у тымпане.

У цэнтры фасаду галоўны ўваход вылучаецца лучковай аркай, над якой невялікі балькон з мэталічнай ажурнай агароджай. Праём бальконных дзьвярэй афармляецца лучковым парталам. Фасады падзяляюцца лапаткамі, праразаюцца прастакутнымі аконнымі праёмамі з простымі ліштвамі і падаконнымі нішамі. На галоўным фасадзе міжаконныя прасьценкі паміж вокнамі першага і другога паверхаў аздабляюцца філёнгамі. Пэрымэтрам пад дахам праходзіць шырокі прафіляваны карніз.

Унутраны плян зьменены. Першы паверх і сутарэньне перакрываюцца скляпеньнямі, другі паверх мае бэлькавыя перакрыцьці.

Заўвагі

1. Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Ленінская, 37

Крыніцы

1. Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь / склад. В. Абламскі, І. Чарняўскі, Ю. Барысюк. — Менск: БелТА, 2009. — 684 с. — ISBN 978-985-6828-35-8
2. Выява шыльды, Radzima.org
3. Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Магілёўская вобласць / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Менск: Беларус. Сав. Энцыклапедыя, 1986. — 408 с.: іл.
4. Пашпарт аб'кту
5. На рамонт музэю ў Магілёве пайшло амаль удвая больш, чым на Крэўскі замак і Каложу, Радыё Свабода, 26 верасьня 2017 г.

Літаратура

• Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Магілёўская вобласць / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Менск: Беларус. Сав. Энцыклапедыя, 1986. — 408 с.: іл.