Дзеяслоў

Дзеясло́ў — часьціна мовы, якая абазначае дзеяньне, здарэньне або стан як працэс, адказвае на пытаньні «што рабіць?», «што зрабіць?». Найбольш тыповая роля дзеяслова ў сказе — выказьнік. Дзеяслоў зьмяняецца па часах, асобах, ліках, родах (спрагаецца).

Прыклады
Я атрымаў стыпэндыю. Трэба параіцца з больш практыкаваным музыкам. Гэты лётчык мог бы стаць касманаўтам.

Гэты артыкул распавядае пра тэрмін лінгвістыкі. Магчыма, вас цікавіць часопіс «Дзеяслоў».

Лексыка-сэмантычныя катэгорыі дзеяслова

У розных мовах дзеяслоў можа мець такія характарыстыкі:

• фінітнасьць (ужываньне ў якасьці выказьніка) — нефінітнасьць (ужываньне ў якасьці іншых членаў сказу). У сваю чаргу, фінітным дзеясловам у некаторых мовах могуць быць уласьцівыя паказьнікі роду, ліку, асобы (дзеля дапасаваньня да дзейніка і/або дапаўненьня);
• аспэкт: у беларускай мове — трываньне дзеяслова (закончанае — незакончанае), у сэміцкіх — парода (каўзатыў, інтэнсіў ды інш.), статыка — дынаміка й інш.;
• час;
• лад (абвесны, дасягальны, загадны, пажадальны, сувязны, умоўны й інш.);
• стан (агульны, дзейны, залежны, зваротны, незваротны, ніякі, узаемны й інш.);
• валентнасьць: непераходны (1-валентны), пераходны мона- і мультыаб’ектны (2- і больш валентны);
• спражэньне (мяшанае, тэматычнае, першае й інш.);
• пераходнасьць.

Аддзеяслоўныя часьціны мовы

• Дзеепрыметнік
• Дзеепрыслоўе
• Герундый
• Аддзеяслоўны назоўнік (дэвэрбатыў)

Шматлікія навукоўцы лічаць герундый, дзеепрыслоўе і дзеепрыметнік асаблівымі дзеяслоўнымі формамі.

Дзеяслоўныя формы

• Інфінітыў
• Герундый
• Герундыў
• Супін
• Пэрфэкт
• Імпэрфэкт
• Плюсквампэрфэкт

Глядзіце таксама

• Выказьнік
• Прэдыкатыў
• Зьвязак