Дамачава

Дама́чава^[2] — мястэчка ў Беларусі, на правым беразе Бугу. Цэнтар сельсавету Берасьцейскага раёну Берасьцейскай вобласьці. Насельніцтва на 2018 год — 1175 чалавек^[1]. Знаходзіцца за 52 км на поўдзень ад Берасьця, за 3 км ад чыгуначнай станцыі Дамачава (лінія Берасьце — Тамашоўка). Аўтамабільны і пасажырскі пункт пропуску празь дзяржаўную граніцу.

Дамачава лац. Damačava
Касьцёл Беззаганага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Берасьцейская
Раён:	Берасьцейскі
Сельсавет:	Дамачаўскі
Насельніцтва:	1175 чал. (2018)[1]
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 162
Паштовы індэкс:	225021
СААТА:	1212805906
Нумарны знак:	1
Геаграфічныя каардынаты:	51°45′0″ пн. ш. 23°36′0″ у. д.
Дамачава на мапе Беларусі ± Дамачава Дамачава
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.domachevo.com/

Дамачава — даўняе мястэчка гістарычнай Берасьцейшчыны.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Дамачава ўпамінаецца ў XVIII стагодзьдзі, калі яно ўваходзіла ў склад Берасьцейскага павету Берасьцейскага ваяводзтва.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Дамачава апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе стала цэнтрам воласьці Берасьцейскага павету Гарадзенскай губэрні. У XIX стагодзьдзі ў Дамачаве дзеялі каталіцкая капліца, царква і сынагога. Пракладаньне чыгункі паспрыяла хуткаму эканамічнаму разьвіцьцю паселішча.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Дамачава занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Дамачава абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР, у Берасьцейскі павет («падраён») Баранавіцкага раёну^[3].

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Дамачава апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стала цэнтрам гміны Берасьцейскага павету Палескага ваяводзтва.

У 1939 годзе Дамачава ўвайшло ў БССР, дзе 15 студзеня 1940 году атрымала афіцыйны статус пасёлку гарадзкога тыпу і стала цэнтрам раёну (з 1956 году ў Берасьцейскім раёне). У Другую сусьветную вайну з 22 чэрвеня 1941 да 23 ліпеня 1944 году мястэчка знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Агульны выгляд, 25.12.1917 г.
• 
  Рынак, 17.05.1915 г.
• 
  Вуліца, 20.03.1917 г.
• 
  Вуліца, да 1939 г.

• 
  Касьцёл, 1930-я гг.
• 
  Касьцёл, верасень 1935 г.
• 
  Царква-мураўёўка, каля 1900 г.
• 
  Царква, 20.03.1917 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1830 год — 129 муж., зь іх духоўнага стану 1, мяшчанаў-хрысьціянаў і сялянаў 128^[4]; 1891 год — 1149 чал.^[5]; 1897 год — 1163 чал.; 1900 год — 1149 чал.^[6]
• XX стагодзьдзе: 1921 год — 1504 чал.^[7]; 1995 год — 1,3 тыс. чал.^[8]; 1997 год — 1,2 тыс. чал.^[9]
• XXI стагодзьдзе: 2006 год — 1,3 тыс. чал.^[10]; 2008 год — 1,2 тыс. чал.; 2009 год — 1305 чал.^[11] (перапіс); 2016 год — 1221 чал.^[12]; 2017 год — 1222 чал.^[13]; 2018 год — 1175 чал.^[1]

Адукацыя

У Дамачаве працуюць сярэдняя і музычная школы, дашкольная ўстанова.

Мэдыцына

Мэдычнае абслугоўваньне насельніцтва ажыцьцяўляе местачковая лякарня.

Культура

Дзеюць дом культуры, кінатэатар, бібліятэка.

Эканоміка

Прадпрыемствы харчовай і мясцовай прамысловасьці.

Турыстычная інфармацыя

Царква-мураўёўка

Славутасьці

• Каплічка
• Касьцёл Беззаганага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (ХІХ ст.)
• Крыж ў памяць паўстанцаў Кастуся Каліноўскага
• Царква Сьвятога Лукі Апостала (1905, мураўёўка)

Асобы

У 1927—1932 гадох у Дамачаве служыў пробашчам кс. Пётар Татарыновіч^[14]

Крыніцы

1. Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
2. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Менск: Тэхналогія, 2010. — 319 с. ISBN 978-985-458-198-9. (pdf, djvu, online) С. 80.
3. 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
4. Соркіна І. Мястэчкі Беларусі... — Вільня, 2010. С. 412.
5. Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб, 1890—1907.
6. Słownik geograficzny... T. XV, cz. 1. — Warszawa, 1900. S. 427
7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VIII: Województwo Poleskie. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924.
8. ЭГБ. — Мн.: 1996 Т. 3. С. 201.
9. БЭ. — Мн.: 1998 Т. 6. С. 26.
10. Туристская энциклопедия Беларуси. — Мн., 2007.
11. Перепись населения — 2009. Брестская область (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
12. Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
13. Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
14. Аўдзеюк А. Пётр Татарыновіч (1896—1978)

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 6: Дадаізм — Застава. — 576 с. — ISBN 985-11-0106-0
• Соркіна І. Мястэчкі Беларусі ў канцы ХVІІІ — першай палове ХІХ ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XV, cz. 1: Abablewo — Januszowo. — Warszawa, 1900.

Вонкавыя спасылкі

• Дамачава, Radzima.org
• Сайт Дамачава (рас.)