Геапалітыка

Геапалі́тыка (геаграфічная палітыка, ад стар.-грэц. γη (Зямля) ды стар.-грэц. πολιτική — дзяржаўны/супольны лад, дзяржаўныя/супольныя справы) — навука аб кантраляваньні тэрыторыяў, аб заканамернасьцях разьмеркаваньня і пераразьмеркаваньня сфэраў уплыву (цэнтраў сілы) розных дзяржаваў ды міждзяржаўных аб'яднаньняў. Геапалітыка, як грамадзка-геаграфічная навука, зьяўляецца часткай палітычнае геаграфіі.

Сучасная геапалітыка разьдзяляецца на традыцыйную, новую (ці геаэканоміку) й найноўшую (ці геафілязофію)^[1]. Галоўнымі галінамі традыцыйнае геапалітыкі зьяўляюцца вайскова-палітычная моц дзяржавы й дамінуючая роля геаграфічных фактараў у захопе чужых тэрыторыяў. Паводле меркаваньня Карла Гаўсгофэра, традыцыйная геапалітыка зьяўляецца «геаграфічным розумам» дзяржавы.^[2] Галоўная галіна геаэканомікі, у адрозьненьне ад геапалітыкі — эканамічная моц дзяржавы. У найноўшай геапалітыцы над палітыкай ды эканомікай дамінуе «сіла духу» краіны. Паводле меркаваньня У. Дзергачова, яна спрыяе пераадоленьню традыцыйнага геаграфічнага і эканамічнага дэтэрмінізму, пашырэньню базісных фактараў, якія вызначаюць паводзіны дзяржаваў у міжнародных адносінах.^[1]

Крыніцы

1. Дергачёв В. А. Геополитика. — М: ЮНИТИ-ДАНА, 2004. — ISBN 5-238-00779-5
2. К. Хаусхофер. О геополитике: Работы разных лет (рас.)