Высоцак

Высоцак (укр. Висоцьк) — вёска ва Ўкраіне, на рацэ Гарыні. Цэнтар сельскай рады Дубровіцкага раёну Ровенскай вобласьці. Насельніцтва на 2001 год — 2235 чалавек. Знаходзіцца за 21 км на поўнач ад Дубровіцы.

Высоцак лац. Vysocak
укр. Висоцьк
Герб Высоцку Сьцяг Высоцку
Першыя згадкі:	1005
Краіна:	Украіна
Вобласьць:	Ровенская
Раён:	Дубровіцкі
Плошча:	1,85 км²
Вышыня:	142 м н. у. м.
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	3658
Паштовы індэкс:	34111
КОАТУУ:	5621882001
Геаграфічныя каардынаты:	51°43′18″ пн. ш. 26°39′3″ у. д.
Высоцак на мапе Ўкраіны Высоцак
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Высоцак — даўняе мястэчка гістарычнай Піншчыны (частка Берасьцейшчыны, на захадзе Палесься), старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага, на этнічнай тэрыторыі беларусаў.

Назва

Тапонім Высоцак, відаць, утварыўся ад назвы гары, насыпанай тут у старажытнасьці.

Гісторыя

Раньнія часы

Першы пісьмовы ўспамін пра Высоцак датуецца 1005 годам, калі ён знаходзіўся ў валоданьні дубровіцкіх князёў. У Кіеўска-Пячэрскім патэрыку рэдакцыі Ёсіфа Трызны значыцца:

	…третіе богомоліе епископию постави(хъ) и придахъ к ней городиъ съ погостиъ в послушаніе и священне и благословенне держати себъ въ туровской епископіи : Пинскъ,.. Дубровица, Виъсочко… и поставихъ перваго епископа Фъому…

Вялікае Княства Літоўскае

Сядзіба, медзярыт XIX ст.

У 1340-я гады Высоцак далучыўся да Вялікага Княства Літоўскага. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў ён увайшоў у склад Пінскага павету Берасьцейскага ваяводзтва. У розныя часы маёнтак знаходзіўся ў валоданьні Гальшанскіх, Саламярэцкіх, Кашоўскіх, Гедройцаў і іншых.

У 1593 і 1613 гадох Высоцак спустошылі казацкія загоны Налівайкі. У 1639 годзе Ян Уладзіслаў Саламярэцкі разам з маці фундаваў у ім царкву. У гэты час Высоцак быў цэнтрам ключа, тут існаваў замак. У 1654 годзе мястэчка зруйнавалі татары. З 1668 году Высоцак знаходзіўся ў валоданьні Пінскага езуіцкага калегіюму. За езуітамі мястэчка ўпарадкавалі, а побач з замкам узьвялі касьцёл. Паводле люстрацыі 20 студзеня 1774 году, тут было 83 будынкі, аточаны ровам замак, касьцёл і царква з званіцай.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Царква, да 1915 г.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Высоцак апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Пінскім павеце Менскай губэрні. У 1805 годзе разам з колішнім Дубровіцкім графствам мястэчка перавялі ў склад Ровенскага павету Валынскай губэрні. На 1845 год у Высоцку было 90 двароў, на 1891 год — 187, на 1907 год — 234, на 1912 год — 344 (разам зь вёскай Рэчыцай).

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Высоцак занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

20 лістапада 1917 году абвяшчалася Ўкраінская Народная Рэспубліка з прэтэнзіяй на Высоцак. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году мястэчка апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, сьпярша ў Сарненскім, а з 1 студзеня 1923 году — у Столінскім павеце Палескага ваяводзтва.

У 1939 годзе ўлады СССР перадалі Высоцак у склад УССР. Статус паселішча панізілі да вёскі.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XVIII стагодзьдзе: 1774 год — 265 чал., зь іх 7 юдэяў
• XIX стагодзьдзе: 1850 год — 234 чал. (130 муж. і 104 жан.); 1891 год — 1482 чал., зь іх сялянаў 620 муж. і 596 жан., вайскоўцаў 129 муж. і 137 жан.; 1895 год — 1815 чал., зь іх 1702 праваслаўныя, 13 каталікоў, да 100 пратэстантаў^[1]
• XX стагодзьдзе: 1907 год — 2038 чал., зь іх мяшчанаў 21 муж. і 29 жан., сялянаў 951 муж. і 940 жан., вайскоўцаў 48 муж. і 49 жан.; 1912 год — 2776 чал. (разам зь вёскай Рэчыцай)
• XXI стагодзьдзе: 2001 год — 2235 чал.

Адукацыя

У Высоцку працуе дашкольная ўстанова, сярэдняя і музычная школы.

Культура

Дзеюць бібліятэка, дом культуры.

Турыстычная інфармацыя

Сынагога, 1935 г.

Інфрастуктура

У Высоцку дзее народны музэй гісторыі мястэчка

Страчаная спадчына

• Замак (XVI ст.)
• Касьцёл (XVII ст.)
• Сынагога
• Сядзіба (XVIII ст.)
• Царква (XVII ст.; Сьвяты Пасад)

Асобы

• Уладзімер Касьцюк (нар. 1955) — доктар вэтэрынарных навук, прафэсар

Крыніцы

1. Słownik geograficzny... T. XIV. — Warszawa, 1895. S. 111.

Літаратура

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIV: Worowo — Żyżyn. — Warszawa, 1895.
• Висоцьк: із глибини віків до сьогодення / Г. Яцута. — Рівне: Волинські обереги, 2009. — 231 с. ISBN 978-966-416-196-8.

Вонкавыя спасылкі

• Высоцак , Radzima.org