Альфрэд Гічкок

А́льфрэд Гічкок (па-ангельску: Alfred Hitchcock; 13 жніўня 1899, Лёндан — 29 красавіка 1980, Лос-Анджэлес) — ангельскі кінарэжысэр, прадусар, сцэнарыст. Працаваў у Вялікабрытаніі і ў ЗША. Гічкок — кінарэжысэр, цесна зьвязаны з жанрам «трылер» (па-ангельску: thrill — «трапятаньне») і з паняцьцем «саспэнс» (па-ангельску: suspense — «нявызначанасьць»). Гічкок умеў па-майстроўску ствараць у сваіх фільмах атмасфэру трывожнай нявызначанасьці, напружанага чаканьня, прадчуваньня чагосьці жудаснага.

Альфрэд Гічкок
Alfred Hitchcock
Імя пры нараджэньні	Альфрэд Джозэф Гічкок
Дата нараджэньня	13 жніўня 1899
Месца нараджэньня	Лёндан, Ангельшчына
Дата сьмерці	29 красавіка 1980 (80 гадоў)
Месца сьмерці	Лос-Анджэлес, ЗША
Прычына сьмерці	ныркавая недастатковасьць[d]
Грамадзянства	Вялікабрытанія, ЗША
Месца вучобы	Лёнданскі ўнівэрсытэт[d] Tower Hamlets College[d] (1914) Salesian College[d] (1908)
Занятак	кінарэжысэр, сцэнарыст, прадусар
Гады дзейнасьці	1921—1976
Псэўданімы	Hitchcock
Жанры	трылер[d], фільм жахаў[d], нямое кіно, драматычны фільм, псыхалягічны трымценьнік[d], нуар[d], містэрыйны фільм[d], прыгодніцкі фільм, natural horror film[d], псыхалягічны фільм-трымценьнік[d], crime drama film[d], крымінальны трылер[d], баявік[d] і фэнтэзійны фільм[d]
Бацька	William Hitchcock[d]
Дзеці	Pat Hitchcock[d]
Узнагароды	прэмія АКІ за жыцьцёвыя дасягненьні[d] (1979) прэмія BAFTA Fellowship[d] (1971) прэмія Эдгара Алана По[d] (1960) Silver Shell for Best Director[d] прэмія «Залаты Глёбус» імя Сэсыля Дэ Міля[d] (1971) памятная ўзнагарода імя Ірвінга Тальбэрга[d] (1967) зорка на галівудзкай «Алеі славы»[d]
IMDb	ID nm0000033
Сайт	hitchcock.tv
Альфрэд Гічкок у Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся 13 жніўня 1899 году ў Лёндане. Скончыў інжынэрную вучэльню, потым вывучаў мастацтва ў Лёнданскім унівэрсытэце. Рэжысэрскі дэбют Гічкока адбыўся ў 1925 у Ангельшчыне. Да ад’езду ў Галівуд (1939) паставіў у Ангельшчыне 23 карціны. У 1979 Гічкок быў ганараваны прэміі Амэрыканскага кінаінстытута «За выбітны ўнёсак у кінамастацтва». Памёр Гічкок у Лос-Анджэлесе 29 красавіка 1980.

Уклад у кінэматограф

Натхнёны карцінамі нямецкіх экспрэсіяністаў, Гічкок пачаў працаваць у кіно — спачатку ў Ангельшчыне, а з 1939 году ў ЗША. Упершыню на творчасьць Гічкока зьвярнулі сур’ёзную ўвагу крытыкі францускай «новай хвалі». Франсуа Труфо быў першым, хто заўважыў аўтарскі погляд за абалонкай забаўляльнага кіно. Вынік жыцьця Гічкока — 55 паўнамэтражных кінафільмаў, шматлікія зь якіх сталі клясыкай сусьветнага кінэматографа. Акрамя таго, Альфрэд Гічкок зьняў яшчэ і 21 тэлефільм для сэрыі «Альфрэд Гічкок прадстаўляе» і два дакумэнтальных фільма (абодва ў 1944 годзе), яшчэ 2 кінапрацы засталіся незавершанымі. Альфрэд Гічкок дагэтуль зьяўляецца адным з самых паважаных і папулярных кінарэжысэраў.

Гічкок вядомы таксама сваімі камэа. Ён любіў зьяўляцца ў эпізодах у сваіх фільмах: то ў выглядзе выпадковага мінака, то ў выглядзе вулічнага разявакі. Ён зьяўляўся амаль ва ўсіх сваіх позьніх фільмах. І ў цэлым, Гічкок, асабліва ў позьнія гады, імкнуўся стварыць вакол сябе містычную атмасфэру, атачаў сябе арэолам таямнічасьці.

Рэжысэрскі почырк

Фільмы Гічкока заснаваныя на страху і саспэнсе. Яго героі — людзі, трапіўшыя ў пастку акалічнасьцяў. Іншая агульная тэма яго фільмаў — узаемаадносіны мужчыны і жанчыны, часта гэта даволі цынічны погляд на рамантыку.

Сярод упадабаных кінэматаграфічных прыёмаў Гічкока варта адзначыць здымку з пункта гледжаньня пэрсанажа, гэта значыць здымку камэрай з такога аспэкта, каб глядач бачыў сцэну як бы вачыма пэрсанажа. Гічкоку таксама прыпісваецца вынаходзтва вельмі хуткага і дробавага мантажа, ярка прадэманстраванага ў знакамітай сцэне забойства ў душы ў фільме «Псыха». Цяпер гэтую манэру мантажу часта завуць «эмцівішным мантажам», таму што ў 1990-х яе шырока адаптавалі рэжысэры музыкальных відэакліпаў, якія дэманстраваліся на тэлеканале MTV. Такі мантаж стаў таксама часта ўжывацца ў трэйлерах.

Была заўважаная і фірмовая прыхільнасьць Гічкока здымаць у галоўных ролях «зімных» бляндынак (Грэйс Келі, Вера Майлз, Кім Новак, Джанэт Лі, Ціпі Хэдрэн, Клод Жад).

Фільмаграфія

Асноўны артыкул: Сьпіс фільмаў Альфрэда Гічкока

«Брытанскі пэрыяд». Раньнія працы да 1925 году

Год	Назва	Вытворчасьць	Рэлізы	Дадатковая інфармацыя
1920	Кліч юнацкасьці / The Call of Youth	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр Hugh Ford)
1920	Вялікі дзень / The Great Day	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр Hugh Ford)
1921	Зьяўленьні / Appearances	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр Donald Crisp)
1921	Карчма Боні Брыр / The Bonnie Brier Bush	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр Donald Crisp)
1921	Небясьпечныя зманы / Dangerous Lies	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр Paul Powell)
1921	Таямнічая дарога / The Mystery Road	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр Paul Powell)
1921	Прынцэса Нью-Ёрка / The Princess of New-York	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр Donald Crisp)
1922	"Заўсёды распавядай сваёй жонцы / Always Tell Your Wife	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Сурэжысэр (рэжысэр Hugh Croise). Фільм незавершаны.
1922	Бумэранг каханьня/Вечны рух / Love’s Boomerang/Perpetua	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр John S. Robertson)
1922	Чалавек з радзімы / The Man From Home	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр George Fitzmaurice)
1922	Гішпанскі камень / Spanish Jade	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр John S. Robertson)
1922	Скажыце сваім дзецям / Tell Your Children	студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр Donald Crisp)
1922	Тры жывых прывіда / Three Live Ghosts	Студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнэр інтэртытраў (рэжысэр George Fitzmaurice)
1922	Нумар 13 / Number 13	Студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Прадусар, рэжысэр (фільм застаўся няскончаны)
1923	Белы цень / The White Shadow	Студыя ў Ісьлінгтане, арэнда незалежнымі прадусарамі Бэлканам і Ўілкаксам		Асыстэнт рэжысэра, суаўтар сцэнара, мантажор, мастак-пастаноўшчык. (рэжысэр Graham Cutts)
1923	Жанчына — жанчыне / Woman to Woman	Студыя ў Ісьлінгтане, арэнда незалежнымі прадусарамі Бэлканам і Ўілкаксам		Асыстэнт рэжысэра, суаўтар сцэнара, мастак-пастаноўшчык (рэжысэр Graham Cutts)
1924	Гарачая прыгода / The Passionate Adventure	Студыя ў Ісьлінгтане, кампанія Gainsborough Pictures		Асыстэнт рэжысэра, сцэнар, мастак-пастаноўшчык (рэжысэр Graham Cutts)
1925	Гнюс / The Blackajard	Студыя UFA, Бэрлін, Нямеччына		Асыстэнт рэжысэра, сцэнар, мастак-пастаноўшчык (рэжысэр Graham Cutts)
1925	Грэхападзеньне ханжы / The Prude’s Fall	Студыя ў Ісьлінгтане, арэнда незалежнымі прадусарамі Бэлканам і Ўілкаксам		Асыстэнт рэжысэра, сцэнар, мастак-пастаноўшчык (рэжысэр Graham Cutts)

«Брытанскі пэрыяд». Нямыя фільмы (1925—1929)

• 1925 — Сад асалод / Pleasure Garden
• 1926 — Горны арол / The Mountain Eagle
• 1926 — Жыхар / The Lodger
• 1927 — Па нахільнай / Downhill
• 1927 — Лёгкія паводзіны / Easy Virtue
• 1927 — Рынг / The Ring
• 1927 — Жонка фэрмэра / The Farmer’s Wife
• 1928 — Шампанскае / Champagne
• 1929 — Чалавек з вострава Мэн / The Manxman
• 1929 — Шантаж (нямая вэрсія) / Blackmail (silent version)

«Брытанскі пэрыяд». Гукавыя фільмы. (1929—1939)

Год	Назва	Назва па-ангельску
1929	Шантаж	Blackmail
1930	Кліч Элстры	Elstree Calling
1930	Юнона і паўлін	Juno and the Paycock
1930	Забойства!	Murder!
1930	Мэры	Mary
1931	Несумленная гульня	The Skin Game
1932	Багатыя і дзіўныя	Rich and Strange
1932	Нумар сямнаццаць	Number Seventeen
1933	Венскія вальсы	Waltzes from Vienna
1934	Чалавек, які занадта шмат ведаў	Man Who Knew Too Much
1935	39 прыступак	The 39 Steps
1936	Сакрэтны агент	Secret Agent
1936	Сабатаж	Sabotage
1937	Малады і нявінны	Young and Innocent
1938	Лэдзі зьнікае	The Lady Vanishes
1939	Карчма «Ямайка»	Jamaica Inn

«Першы галівудзкі пэрыяд» (1940—1947)

Год	Назва	Дадатковая інфармацыя
1940	Рэбэка / Rebecca
1940	Замежны карэспандэнт / Foreign Correspondent
1941	Містэр і місіс Сьміт / Mr. & Mrs. Smith
1941	Падазрон / Suspicion
1942	Дывэрсант / Saboteur
1943	Цень сумневу / Shadow of a Doubt
1944	Выратавальная шлюпка / Lifeboat
1944	Шчасьлівага шляху / Bon Voyage	(кароткамэтражны фільм)
1944	Прыгода на Мадагаскары / Aventure malgache	(кароткамэтражны фільм)
1945	Зачараваны / Spellbound
1946	Благая слава / Notorious
1947	Справа Парадайна / The Paradine Case

«Другі галівудзкі пэрыяд» (1948—1957)

Год	Назва	Назва па-ангельску
1948	Вяроўка	Rope
1949	Пад знакам казярога	Under Capricorn
1950	Страх сцэны	Stage Fright
1951	Незнаёмцы ў цягніку	Strangers on a Train
1952	Я вызнаюся	I Confess
1954	У выпадку забойства набірайце «М»	Dial M for Murder
1954	Акно ў двор	Rear Window
1955	Злавіць злодзея	To Catch a Thief
1955	Непрыемнасьці з Гары	The Trouble with Harry
1956	Чалавек, які занадта шмат ведаў	The Man Who Knew Too Much
1957	Ня той чалавек	The Wrong Man

«Гічкокаўскія бэстсэлеры» (1958—1964)

Год	Назва	Назва па-ангельску
1958	Галавакружэньне	Vertigo
1959	Да поўначы праз паўночна-захад	North by Northwest
1960	Псыха	Psycho
1963	Птушкі	The Birds
1964	Марні	Marnie

«Позьні пэрыяд» (1966—1976)

Год	Назва	Назва па-ангельску
1966	Разарваная заслона	Torn Curtain
1969	Тапаз	Topaz
1972	Ашалеласьць	Frenzy
1976	Сямейная змова	Family Plot

Цытаты

• «Я цьвёрда перакананы, што атмасфэру страху ў фільме трэба ствараць выключна кінэматаграфічнымі мэтадамі».
• «Каб зрабіць вялікі фільм, неабходныя тры рэчы — сцэнар, сцэнар і яшчэ раз сцэнар».
• «У мастацкім кіно рэжысэр зьяўляецца богам, у дакумэнтальным — Бог зьяўляецца рэжысэрам».

Вонкавыя спасылкі

• Alfred Hitchcock — The Master of Suspense  (анг.)
• Расейскі фэн-сайт Альфрэда Гічкока  (рас.)