Макс Фасмэр

Фасмэр Макс Юліюс Фрыдрых (ням. Max Julius Friedrich Vasmer, рас. Максимилиан Романович Фасмер; 28 лютага 1886, Санкт-Пецярбург — 30 лістапада 1962, Бэрлін) — нямецкі філёляг-славіст, аўтар шматлікіх працаў з славянскіх моваў і гісторыі расьсяленьня народаў ува Ўсходняй Эўропе, дасьледнік усходнеславянскай антрапаніміі і тапаніміі. Сябра некалькіх навуковых акадэміяў Нямеччыны, замежны сябра-карэспандэнт Акадэміі навук СССР (1928 год). Аўтар найбольшага этымалягічнага слоўніка расейскай мовы (па-расейску выйшаў з друку у 1964—1973 гадох у перакладзе і з дапаўненьнямі Алега Трубачова).

Макс Фасмэр
па-нямецку: Max Vasmer
Дата нараджэньня	28 лютага 1886(1886-02-28)[1][2]
Месца нараджэньня	Санкт-Пецярбург, Расейская імпэрыя[3]
Дата сьмерці	30 лістапада 1962(1962-11-30)[3][1][2] (76 гадоў)
Месца сьмерці	Заходні Бэрлін, Нямеччына
Месца пахаваньня	Evangelischer Kirchhof Nikolassee[d]
Месца вучобы	Санкт-Пецярбурскі дзяржаўны ўнівэрсытэт
Занятак	мовазнавец, прафэсар унівэрсытэту
Навуковая сфэра	мовазнаўства і лексыкаграфія
Месца працы	Ляйпцыскі ўнівэрсытэт[d] HU Berlin Свабодны ўнівэрсытэт Бэрліну[d]
Сябра ў	Акадэмія навук СССР[d], Аўстрыйская акадэмія навук[d], Пруская акадэмія навук[d], Вугорская акадэмія навук, Акадэмія навук і літаратуры ў Майнцы[d], Расейская акадэмія навук, Акадэмія навук НДР[d], Саксонская акадэмія навук[d], Імператарскае Рускае археалагічнае таварыства[d], Каралеўская акадэмія славеснасці, гісторыі і антыкварыяту[d], Саксонская акадэмія навук[d], Швэдзкая каралеўская акадэмія навук і Дацкая каралеўская акадэмія навук[d]
Навуковая ступень	доктарская ступень[d][4]
Узнагароды
Макс Фасмэр у Вікісховішчы

Біяграфія

З купецкай сям’і расейскіх немцаў. У 1907 годзе скончыў Санкт-Пецярбурскі ўнівэрсытэт, дзе вывучаў параўнальнае мовазнаўства і славістыку. У 1908—1910 гадох навучаўся ва ўнівэрсытэтах Кракава, Вены і Грацу.

У 1917—1918 гадох быў прафэсарам з індаеўрапейскага мовазнаўства і славянскай філялёгіі на Філялягічным факультэце Саратаўскага ўнівэрсытэту.

У 1925 годзе пераехаў у Бэрлін.

У 1926 годзе браў удзел у менскай Акадэмічнай канфэрэнцыі па ўнармаваньні беларускага правапісу.

Летувізацыя

Асноўны артыкул: Летувізацыя

Дзеля абгрунтаваньня этымалёгіі назвы Літва зь летувіскай мовы прыводзіў сфальсыфікаваную старажытнарускую форму Литъва з спасылкай на Аповесьць мінулых часоў^[5]. Аднак гісторык Валянцін Янін і лінгвіст Андрэй Залізьняк зьвяртаюць увагу на тое, што напраўду ў адпаведнай крыніцы — як і ў іншых старажытных рускіх крыніцах — бытуе выняткова форма Литва, што фактычна зьняпраўджвае гіпотэзу пра запазычаньне славянамі назвы Літва зь летувіскага Lietuvа^[6].

Падтрымаў меркаваньне летувіскага мовазнаўцы Казімера Бугі датычна наддняпроўскай прарадзімы балтаў. Заявіў, што ў арэал прарадзімы балтаў трэба таксама ўлучыць басэйны рэк Вялікай, Ловаці, верхняй Волгі, Акі і Дзясны. Лічыў голядзь, вядомую з старажытных рускіх летапісаў і разьмешчаную ў басэйне ракі Протвы, рэшткамі колішняга балтыйскага этнасу^[7].

Крыніцы

1. Max Vasmer // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
2. Brozović D., Ladan T. Max Vasmer // Hrvatska enciklopedija (харв.) — LZMK, 1999. — 9272 с.
3. Фасмер Макс // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
4. Deutsche Nationalbibliothek Record #118767356 // Gemeinsame Normdatei (ням.) — 2012—2016.
5. Литва // Фасмер М. Р. Этимологический словарь русского языка. — М.: Прогресс, 1964—1973.
6. Янин В. Л., Зализняк А. А. Новгородские грамоты на бересте. — М., 1993. С. 245.
7. Супрун В. За смугою часу: (даследаванні і меркаванні). — Менск: Полымя, 1994. С. 24—43.