Ажына

Ажы́на, маліна шызая (Rubus Caesius) — паўкустовая расьліна з роду маліна, сямейства ружавых^[1]. Таксама вядома пад тутэйшымі (народнымі) назвамі — чо́рная малі́на, яжы́на, жа́вікі, жаві́на, ажы́ньнік, скарбары́ха.

Ажына
Плады ажыны
Клясыфікацыя
Царства	Расьліны
Аддзел	Пакрытанасенныя
Кляса	Двухдольныя
Атрад	Ружакветныя
Сямейства	Ружавыя
Падсямейства	Разанавыя
Род	Рубус
Падрод	Eubatus
Від	Ажына
Бінамінальная намэнклятура
Rubus Caesius
Ажына на Віківідах  Ажына ў Вікісховішчы ITIS 24898 ·

Агульныя зьвесткі

Расьліна расьце па берагох рэк і вазёраў, на заліўных лугох і палёх, у хмызьняках — утварае густыя непраходныя зарасьнікі. Таксама вырошчваюць садаводы-аматары. Квіце ў чэрвені-ліпені, ягады высьпяваюць у жніўні.

Расьліна валодае наступнымі якасьцямі:

• лекавая (слабільны і патагонны сродак) — выкарыстоўваюць ягады, карані, лісьце (зьбіраюць у жніўні-верасьні)
• вітамінаносная
• мёданосная
• гаспадарчая — зь ягадаў гатуюць сокі, салодкае варыва, жэле, віны
• мацаваньне яроў — расьліна прыдатная для лесамэліярацыйнай працы

Ягады расьліны багатыя цукрамі, вітамінамі, карацінам, тамідамі.^[1]

Вонкавае апісаньне

Куст вышынёй 60—150 сантымэтраў. Карэнішча шматгадовае. Надземныя парасткі двухгадовыя, ляжачыя альбо ўздымаюцца, часта дугападобна сагнутыя, фіялетава-шызыя, звычайна пакрытыя шыпамі й шчацінкамі. Лісьце — чаргаванае, буйназубчатае, трайчастае, на шыпаваных чаранках, сярэдні лісьцік буйнейшы за бакавыя, частка трох-лопасьцевы. Кветкі двухполыя, белага колеру, дыямэтрам да 3 сантымэтраў, зь лямцавай чашачкай, у негустой шчыткападобнай гронцы на канцах сьцяблоў і галінак.

Плады (ягады) — чорныя, з шызым налётам, сакаўныя салодкія шматкасьцянкі.^[1]

Распаўсюджваньне

Пашырана ў краінах Заходняй Эўропы, у Малой Азіі, Іране, Заходняй Сыбіры, Каўказе, Крыме. У Беларусі трапляецца ўсюды, асабліва на Палесьсі. Першыя прамысловыя гатункі зьявіліся ў пачатку ХIХ ст. у ЗША, а ў другой палове ХIХ ст. яе пачалі вырошчваць у Эўропе. У Беларусі першыя гатункі ажыны зьявіліся ў 1930-х гадах^[2].

Глядзіце таксама

• Чорная маліна

Крыніцы

1. . Г. У. Вынаеў. Ажына // Энцыклапедыя прыроды Беларусі: у 5 т. Т. 4: Недалька ― Стаўраліт / Рэдкал.: І. П. Шамякін (галоўны рэдактар) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1985. — 598 с. — С. 42
2. Валянціна Шпілеўская. Чарнавокая сястра маліны — ажына // Зьвязда : газэта. — 28 жніўня 2004. — № 205 (25218). — ISSN 1990-763x.

Вонкавыя спасылкі

• Валянціна Шпілеўская. Чорная маліна — кумбэрлэнд // Зьвязда : газэта. — 3 лістапада 2011. — № 210 (27074). — С. 5. — ISSN 1990-763x.