Уйһыулыҡ, уйпат ер — (рус. Низменность) — был термин менән физик географияла ер өҫтөндәге киң майҙандың дөйөм кимәле түбәндә урынлашҡан урын атала . Ул океан яр буйы битләүҙәренә, тауҙар уратып алған уйпаттарға, денудация (эрозия) яҫылыҡтарына йәки ҡалҡыулыҡтарҙан айырмалы башҡа ерҙәргә ҡарата ҡулланыла.
| Уйһыулыҡ | |
 | |
 | |
| Ҡапма-ҡаршыһы | Ҡалҡыулыҡ |
|---|---|
 Уйһыулыҡ Викимилектә | |
Тасуирламаһы
Уйһыулыҡтарҙың өҫтө ғәҙәттә тигеҙ, бик һирәк — убалы. Улар йыш ҡына тектоник уйылыу, уйпаттарға ярайһы горизонталь ятҡан континенталь йәки диңгеҙ ултырмалары тулыу һөҙөмтәһендә (башлыса йылға аллювийҙарында) барлыҡҡа килә.
Рельеф формалары классификацияһы бик аныҡ түгел. Уйһыулыҡ тип диңгеҙ кимәленән уртаса 200 метрға түбәндәрәк ятҡан тигеҙлектәрҙе,[1][2]. һанайҙар. Ҡайһы бер уйһыулыҡтар өҫтө диңгеҙ кимәленән түбәндә ята. Каспий буйы уйһыулығы диңгеҙ кимәленән 26-28 м түбәнерәк урынлашҡан.
Физик картала уйһыулыҡтар йәшел төҫтә булыуы менән айырыла. Шул уҡ ваҡытта был майҙандың абсолют бейеклеге әҙерәк булған һайын йәшел төҫ ҡуйыраҡ була бара. Ә ҡараһыу-йәшел төҫ уйһыулыҡтың океан кимәленән түбәнерәк булыуын аңлата[3].
Ер йөҙөндәге иң ҙур уйһыулыҡ — Амазонка уйһыулығы (Амазония) — майҙаны 5 млн км²-ҙан ашыу. Көньяҡ Америкала урынлашҡан [4].
Әҙәбиәт
Низменность // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
Иҫкәрмәләр
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
