Һыра
From Wikipedia, the free encyclopedia
Һыра — арпа әсеткеһе менән әсетеп яһаған эсемлек [1]; ҡур (солод) һоҫлаһы (сусло) ҡушып әсеү һөҙөмтәһендә спирт барыҡҡа килгән иҫерткес эсемлек[2], йыш ҡына ҡомалаҡ ҡушып әсетәләр. Һыра составында этил спирты 3,0-6,0 %, ҡаты эсемлектәрҙә 8 % — 14 %. Еңел эсемлектәрҙә 1—2 %. Алкогльһыҙ һырала ҡоро матдәләр, (башлысаУглеводтар) 7—10 %, углекислый газ 0,48—1,0 %[3].
Һыра — популярлығы буйынса донъяла өсөнсө эсемлек (һыу һәм сәйҙән ҡалышып, алкоголе эсемлектәр араһында беренсе урында)[4]. Хәҙерге көндә, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, күптәр өсөн һыра — тормоштоң айырылғыһыҙ атрибуты, модалы «зарарһыҙ» эсемлек, еңел аралашыу мөмкинлеге, һыуһын ҡандырыу һәм тынысланыу сараһы. Ваҡыт үтеү менән һыраһыҙ көндәр аҙая, һиҙҙермәйсә күләме арта, эсеү ваҡыты кистән — көндөҙгә, хатта иртәнсәккә күсә килә. Эсемлектән ауыҙ итмәһә кеше ҡуҙғыусанға әйләнә, хәлһеҙлек күҙәтелә. Унан организмда «көтмәгәндә» алкоголизмға булышлыҡ итеүсе биохимик процестар үҙгәрә.