Тамил теле
From Wikipedia, the free encyclopedia
Тами́л теле (үҙатамаһы-தமிழ் [t̪ɐmɨɻ]? ) — дравид телдәренең иң көньяғы; Һиндостандың 22 дәүләт теленең береһе. Ул телдә, Ченнаиҙан бер нисә милгә төньяҡтараҡ һәм көньяҡта Коморин мороно менән төньяҡ сик һыҙығынан (телугу тамамланған урында) — туғандаш дравидий теле малаялам биләгән көнбайыш яры буйындағы киң булмаған һыҙатты иҫәпкә алмағанда, йәғни Һиндостандың бөтә көньяҡ осо тиерлек — Көньяҡ Һиндостан халҡы һөйләшкән. Тамил теле Шри-Ланканың (сингал теле менән бер рәттән) ике дәүләт теленең береһе — был телдә утрауҙың төньяҡ яртыһынла йәшәгән халыҡ һөйләшә; шулай уҡ Сингапурҙың (инглиз теле, путунхуа и малай теле менән бергә) 4 дәүләт теленең береһе булып тора. Бынан тыш, Малайзияла тамил теле уҡыу телдәренең береһе булараҡ ҡулланыла, ә Һиндостандың күп штаттарында: Керала, Карнатака, Андхра-Прадеш һәм Телинганала тамил телендә һөйләшкән әҙселек йәшәй. Ул һөйләшеүселәр һаны буйынса донъяла 20-се урында тора (ҡара. һөйләшеүселәр һаны буйынса телдәр исемлеге).
Тамил теле | |
Халыҡтың үҙенә үҙе биргән исеме |
தமிழ் (t̪ɐmɨɻ) |
---|---|
Илдәр | |
Рәсми статусы | |
Был телдә һөйләшеүселәр |
Яҡынса 70 млн. |
Телде белеүселәр |
17 |
Классификация | |
Категория | |
Дравид телдәре/Дравид телдәре ғаиләһе
| |
Әлифба |
Тамил яҙмаһы |
Тел коды | |
ГОСТ 7.75–97 |
там 655 |
ISO 639-1 | |
ISO 639-2 | |
ISO 639-3 | |
Был телдә Википедия | |
Тамил теле — донъялағы иң боронғо классик телдәрҙең береһе. Б. э. т. 500 йылда тамил брахми телендә яҙылған яҙмалар Адичаналурьерҙа Adichanallur (там. ஆதிச்சநல்லூர்) табылған; Һорауҙарға: — Саманармалайҙа (Мадурайҙан алыҫ түгел ҡалҡыулыҡтар тупланмаһы). там. சமணர் மலை) шулай уҡ яҡынса 2 200 йыл элек яҙылған яҙма табылған. Макс Планк исемендәге Кешелек тарихы институты (нем. Max-Planck-Institut für Menschheitsgeschichte) үткәргән тикшеренеү тамил теле ҡараған дравидий тел ғаиләһенең яҡынса 4000-4500 йыл элек барлыҡҡа килеүен асыҡлаған.
Тамил теле «хәҙерге Һиндостандың классик үткәне менән айырылғыһыҙ бәйләнгән берҙән-бер теле» тип тасуирланған. Тамил әҙәбиәтенең төрлөлөгө һәм ҙур күләме уның донъялағы иң бөйөк әҙәбиәттәрҙең береһе тип аталыуына килтергән. Тамил телендәге әҙәбиәтте 2000 йылдан ашыу мөҙҙәттә яҙғандар. Иртә тамил әҙәбиәте, сангам әҙәбиәте (там. சங்க இலக்கியம், Sanga ilakkiyam), — б. э. т. 300 йылдан б. э. 300 йылына тиклем арауыҡта яҙылған. Ул иҫке дравид әҙәбиәтенең һаҡланып ҡалған иң боронғо өлгөһө булып тора. «Герой-таштар»ҙа (там. நடுகல், naṭukal) табылған иң тәүге яҙыуҙар б. э. т. III быуатҡа ҡарай тип аталған. Һеҙҙең йолаларығыҙ беҙҙең эраға тиклемге быуатҡа ҡарай. Һиндостанда табылған эпиграфик яҙмаларҙың 55%-тан ашыуы тамил телендә яҙылған (Һиндостанда бөтәһе 55 000 самаһы ошондай яҙма табылған). Брахми телендә яҙылған тамил яҙмалары Шри-Ланкала, шулай уҡ Мысырҙа һәм Таиландта сыҡҡан тауарҙарҙа табылған. ЮНЕСКО тарафынан Донъя хәтеренең өлөшө тип танылған Һиндостандағы иң иртә ике ҡулъяҙма тамил телендә эшләнгән.
1578 йылда португал мәсихсе дингә өндәүселәр (проповедники), иҫке тамил яҙмаһын ҡулланып, тамил диненең доғалығын (Thambiraan Vanakkam) баҫтырған, һәм Һиндостанда тамил телен китап баҫылып сыҡҡан беренсе тел иткән.