Рица реликт милли паркы
From Wikipedia, the free encyclopedia
Рица реликт милли паркы — Абхазияның Гудаута районында һаҡланыусы биләмә[2]. Рица күлен, шулай уҡ тирә-яҡ тау төбәгендә флора һәм фаунаны тау һаҡлау өсөн ойошторолған[3].
| Рица реликт милли паркы | |
| Нигеҙләү датаһы | 1930 |
|---|---|
 | |
| Категория защищённых зон МСОП | категория МСОП Ia: строгий природный резерват[d] |
| Дәүләт |
 Грузия Абхазия Республикаһы[d] |
| Административ-территориаль берәмек | Абхазия |
| Халыҡ һаны | 847 кеше (2015)[1] |
| Майҙан | 311 км² |
| Рәсми сайт | ritsa-park.ru |
 | |
 Рица реликт милли паркы Викимилектә | |
1930 йылда булдырылған шул уҡ исемле ҡурсаулыҡ базаһында 1996 йылдың 17 октябрендә нигеҙ һалына[4][5]. Бейеклектәрҙең ныҡ үҙгәреүе менән характерланған үҙенсәлекле тәбиғәт ландшафтын һаҡлау өсөн тәғәйенләнгән (100 м алып 3256 м тиклем)[6].
Оло Кавказдың көньяҡ битләүендә Абхазияның таулы өлөшөндә урынлашҡан, Гега үҙәненән алып Пщица үҙәненә тиклемге территорияны биләй. Бейеклектәрҙең 100 м алып 3256 м тиклем (Агепст тауына тиклем) үҙгәреүе үҫемлектәр һәм хайуандар донъяһының төрлөлөгө өсөн шарттар тыуҙыра[7]. Ҡурсаулыҡта иң ҙур күл булып Рица күле тора, шулай уҡ Кесе Рица һәм Зәңгәр күле бар. Бында бер нисә шарлауыҡбилдәле — 70 метр бейеклектәге Гега шарлауығы[8].
Эвксин-колхид япраҡлы урмандарының һаҡланған биләмәһендә 70 метрҙан ашыу бейеклеккә еткән бик күп мәңге йәшел самшит (Buxus colchica) урмандар, Нордман аҡ шыршылары (Abies nordmanniana) һәм еләк тисы (Taxus baccata) үҫә[9]. Lilium kesselringianum[10], Primula farinosа[11] кеүек күп кенә һирәк осраусы эндемик өлгөләр бар, шул иҫәптән ҡурсаулыҡта киң таралған һәм шулай уҡ ҡурсаулыҡта киң таралған абхаз флораһы батшабикәһе тип йөрөтөлгән (Campanula) ҡыңғырау бар[12].
Һөтимәрҙәр Кавказ аҫыл боланы (Cervus elaphus maral), кубан туры (Capra caucasica), рупикапра, илек, ҡабан, кавказ урманда бесәй (Felis silvestris caucasica), таш һыуһар һәм ҡырағай кроликтан ғибәрәт[13].
1980-1983 йылдарҙа ҡурсаулыҡта 15 отрядтан торған 110 ҡош төрө теркәлгән. Шул уҡ ваҡытта бөркөт, аҡ башлы сел, сапсан, кавказ ҡоро һәм горихвостка краснобрюхий СССР-ҙың һәм Грузия ССР-ының Ҡыҙыл китабына индерелгән[14].
Шулай уҡ һирәк осрай торған хайуан һәм һөйрәлеүселәр төрө бар: Кавказ крестовкаһы (Pelodytes caucasicus), Кавказ әрмәнде (Bufo verrucosissimus), эндемик Кесе Азия тритоны (Ommatotriton vittatus) һәм ябай Кавказ ҡара йыланы (Vipekaznakovi)[15].
- Рица
- Малая Рица
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
