Неймеген

Неймеген (нидерл. Nijmegen, МФА: [ˈnɛi̯ˌmeːɣə(n)], элегерәк Нимвеген (нем. Nimwegen) — Нидерландтың көнсығыш өлөшөндәге ҡала, провинцияһы Гелдерланд провинцияһында, Ваал йылғаһы (Рейндың дельта тармаҡтарының береһе) буйында урынлашҡан. Халыҡ һаны — 165,1 мең кеше (2012). Майҙаны — 57,53 км².

Неймеген
нидерл. Nijmegen
Флаг[d]	Герб[d]
Рәсми атамаһы	Nijmegen
Әүҙемлек урыны	Nijmegen[d][1]
Этнохороним	Nijmegenaar һәм nimegano
Нигеҙләүсе	Траян[d]
Рәсми тел	Нидерланд теле
Дәүләт	Нидерланд[2]
Административ үҙәге	Q111748306?[3][4][5][…] һәм Nijmegen electoral district[d][3][4][5]
Административ үҙәк	Nijmegen[d]
Административ-территориаль берәмек	Гелдерланд[d][6]
Сәғәт бүлкәте	UTC+1:00[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан	Вал[d] һәм Maas–Waal Canal[d]
Хөкүмәт башлығы вазифаһы	mayor of Nijmegen[d]
Хөкүмәт башлығы	Hubert Bruls[d]
Халыҡ һаны	177 359 кеше (1 ғинуар 2021)[7]
Ауыл биләмәһен үҙ эсенә ала	Лент[d][8] һәм Nijmegen[d][8]
Процент водной поверхности	6,91 процент
Диңгеҙ кимәленән бейеклек	29 метр
Туғандаш ҡала	Олбани (Нью-Йорк)[9][10], Ғазиантеп, Псков һәм Сучжоу[d]
Милке	Stadion de Goffert[d] һәм Blocks[d]
Сиктәш	Вихен[d], Бёнинген[d], Овербетюве[d], Лингевард[d], Убберген[d] һәм Хёмен[d]
Диапазон IPv4	145.11.0.0/16[11]
Майҙан	57,53 км², 57,78 км²
Почта индексы	6500–6546 һәм 6663
Электрон почта	[e-mail][12][13]
Рәсми сайт	nijmegen.nl[13]
Һәйкәлдәр исемлеге	list of war memorials in Nijmegen[d], Q7477051?, Q2171985? һәм Q15878068?
Защитник авторских прав	work available with Creative Commons license[d][14][15][16][…]
Хеҙмәттәре тупланмаһы	Regional Archives Nijmegen[d][17][14][18][…]
Иң тәүге яҙма ваҡыты	I быуат
Число домохозяйств	92 743[19]
Ссылка на страницу обратной связи	nijmegen.nl/over-de-geme…
Урындағы телефон коды	0481 һәм 024
Элементтың күренеше өсөн категория	Category:Views of Nijmegen[d]
Неймеген Викимилектә

Тарихи белешмә

Нидерландтың боронғо ҡалаһы, рим осоронда Batavodurum булараҡ билдәле, һуңыраҡ Noviomagus тип йөрөтөлә Беренсе тапҡыр Рейн йылғаһы һәм Ваал йылғалары үҙәнендә ҡәлғә төҙөү менән бәйле б. э. тиклемге I быуатта телгә алына. Ҡәлғә эргәһендә ҡәлғә исеме аҫтында ҙур булмаған Oppidum Batavorum ауылы барлыҡҡа килә. Артабан шул ауыл ҙурая һәм ҡалаға әйләнә.

Мәҙәниәт

Неймегенда Медицина университеты (1923 йыл), (1923), ыласын ихатаһы музейы һәм ҡала музейы эшләй, театр, концерт залы бар.

Неймегендағы иң боронғо бина — 16-ҡырлы баптистерий (изгеләндерелгән 799 йылда) һәм XII быуат сиркәүе емереклектәре. Был Бөйөк Карл резеденцияһынан Бөркөт ихатаһын (Valkhof) күрергә мөмкин. Император резиденцияһы булған бина викингтар тарфынан емерелә, уны яңынан Фридрих Барбаросса төҙөтә (1155 йылда). Француз революционерҙары 1796 йылда уны тулыһынса юҡҡа сығара.

Нимвеген. XVII быуат

Ҡала үҙәгендәге иң ҙур биналар — Изге Стефан ҙур сиркәүе (Kerk Grote) һәм ренессанс ратушаһы (1554) — улар Икенсе донъя һуғышынан һуң тергеҙелә. Иғтибарға лайыҡ башҡа биналар: латин мәктәбе(1544-45), үлсәм һәм үлсәүҙәр йорто (1612), хәҙерге заман кешеһе хаҡына урындағы сиркәү — изге Петр Канизий сиркәүе (1960).

Ҡала һәр йыл һайын үткәрелә торған Халыҡ-ара дүрт көнлөк йәйәү маршҡа старт биреү урыны булып тора(июлдең һәр өсөнсө шишәмбе көнөндә старт бирелә).

Спорт

Ҡалала профессиональ футбол клубы «НЕК» төпләнгән, был клуб Нидерланд чемпионаттарының юғары дивизионында сығыш яһай.

Туғанлашҡан ҡалалары

Неймегендең туғанлашҡан ҡалалары:

• Псков, Рәсәй (1987)^[20]
• Масайя (исп. Masaya), Никарагуа
• Газиантеп (төр. Gaziantep), Төркиә
• Олбануть (ингл. Albany), АҠШ
• Хигасимацуяма (япон. 東松山市), Япония (1996)

Билдәле кешеләре

• Деккерс, Дафне
• Маргарита, принцесса Бурбон-Пармская (тыуған 1972)
• Свирс, Исаак (1622—1673) — Нидерланд адмиралы, XVII быуат.
• Эдвард «Эдди» Ван Хален — нидерланд сығышлы америка гитарасыһы, Александр Ван Халендың ҡустыһы
• Амира Виллигхаген (тыуған 2004) — йырсы
• Майя Хакворт (тыуған 1966) — йырсы

Галерея

• 
• 
• 

Иҫкәрмәләр

1. https://www.collectiegelderland.nl/object/6d7eb86f-2d58-5b54-93b3-0a1c0eedc11f
2. archINFORM (нем.) — 1994.
3. https://www.delpher.nl/nl/tijdschriften/view?identifier=MMKB10:001161003:00173 (нидерл.) // Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden — 1917.
4. https://www.delpher.nl/nl/tijdschriften/view?identifier=KBDC001:003021001:00384 (нидерл.) // Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden — 1951.
5. https://repository.overheid.nl/frbr/sgd/19871988/0000103024/1/pdf/SGD_19871988_0005120.pdf — 1987.
6. https://gemeentegeschiedenis.nl
7. Kerncijfers wijken en buurten 2021 — 2021.
8. Woonplaatsen in Nederland 2021
9. http://en.sistercity.info/sister-cities/Albany%2C%20New%20York.html
10. https://albanykid.com/sister-cities-albanys-caribbean-twin/
11. https://apps.db.ripe.net/search/lookup.html?source=ripe&key=145.11.0.0+-+145.11.255.255&type=inetnum
12. https://almanak.overheid.nl/export/Gemeenten.csv
13. (unspecified title)
14. https://www.collectiegelderland.nl/object/29facd5b-a5bc-56cc-b88f-36b2774d23b5
15. https://www.collectiegelderland.nl/object/2069b478-9a79-569f-b61d-d7badbf00743
16. https://www.collectiegelderland.nl/object/7d4ce546-608d-51fa-9ac1-1715ff5cd1b1
17. Audiovisuele Dienst Fotografie gemeente Nijmegen // (unspecified title)
18. Gemeente Nijmegen, afd. Stedebouw // (unspecified title)
19. (unspecified title)
20. Партнерство Россия — Голландия // Project Russia-Holland, Partners in Trade : Газета. — 2008. — В. 7. — С. 18—19.

Һылтанмалар

• nijmegen.nl — Неймегена рәсми сайты  (нид.)