Идиль Бирет

Идиль Бирет (төр. İdil Biret; 21 ноябрь 1941 йыл, Анкара) — төрөк пианисы.

Идиль Бирет
төр. İdil Biret
Зат	ҡатын-ҡыҙ[1][2][3]
Гражданлыҡ	Төркиә
Тыуған көнө	21 ноябрь 1941({{padleft:1941|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:21|2|0}})[4][5] (82 йәш)
Тыуған урыны	Анкара, Төркиә[2]
Һөнәр төрө	пианист, музыкант
Уҡыу йорто	Парижская Высшая национальная консерватория музыки и танца[d]
Кемдә уҡыған	Надя Буланже[d][6], Митхат Фенмен[d], Альфред Корто[d] һәм Вильгельм Кемпф[d]
Музыка ҡоралы	фортепиано
Жанр	классик музыка
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	дәүләт артисы[d] (1971) Большая премия Турецкой Республики в области культуры и туризма[d]
Рәсми сайт	idilbiret.eu
Тасуирлау биттәре	tekstowo.pl/wykonawca,id…[7]
Идиль Бирет Викимилектә

Биографияһы

Идиль Бирет биш йәштән Митхат Фенменда фортепианола шөғөлләнә башлай. 1949 йылда Төркиә парламентының махсус рөхсәте буйынса Бирет Париж консерваторияһына Надя Буланжела уҡыу өсөн китә, шулай уҡ Мадлен де Вальмалет һәм Жан Дуайенда ла шөғөлләнә. Консерваторияны тамамлағандан һуң Бирет Альфред Корто һәм уны, яратҡан уҡыусым, тип атаған Вильгельм Кемпф етәкселегендә оҫталығын камиллаштыра. 1958 йылда уның халыҡ-ара концерт карьераһы башлана. 1959 йылда Хариет Коэн Халыҡ-ара музыкаль премияһы сиктәрендә Дину Липатти Миҙалына лайыҡ була. 1960 йылда Бирет беренсе тапҡыр СССР-ҙа сығыш яһай һәм төрлө йылдарҙа Советтар Союзында һәм Рәсәйҙә 100-гә яҡын концерт бирә.

Биреттың юғары ҡаҙаныштары Бетховендан башлап романтик һәм постромантик репертуар менән бәйле — (Бирет Бетховендың бөтә 32 сонатаһын, быны экзотика булараҡ ҡабул итергә була, Ференц Лист тарафынан фортепиано өсөн яҙылған туғыҙ симфонияһын — 1986 йылғы яҙма, лейб EMI уйнай). Уның башҡарыуында Шопендың фортепиано өсөн ижад ителгән бөтә туғыҙ симфонияһы яҙмалары (15 диск, 1992) Польшала наградаларға лайыҡ була. 1997 йылда, композитор вафатының 100 йыллығы йылында, Брамстың фортепиано өсөн ижад ителгән соло әҫәрҙәрен тулыһынса бер-бер артлы ҡуйылған биш концертында башҡара. Биреттың күренекле яҙмалары араһында шулай уҡ Рахманинов әҫәрҙәре (2000), Пьер Булез сонатаһы (1995, «Монд» гәзите версияһы буйынса йылдың иң яҡшы яҙмаһы), Дьёрд Лигет этюды ингән 10 альбом комплекты бар.

Биреттың уҡыусылары араһында, атап әйткәндә, Австрия пианисы Ингольф Вундер бар.

Идиль Бирет, Кючюкчекмеджда, 2012.

Иҫкәрмәләр

1. Record #61734031 // VIAF (билдәһеҙ) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
2. Deutsche Nationalbibliothek Record #13088653X // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
3. Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
4. İdil Biret // SNAC (ингл.) — 2010.
5. Idil Biret // https://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=3220 (нем.)
6. (unspecified title)
7. https://www.tekstowo.pl/wykonawca,idil_biret.html

Һылтанмалар

• Официальный сайт (инг.)