Дәфтәре Сыңғыҙнамә, шулай ҙа Дәфтәр Сыңғыҙнамә, Дастаны Сыңғыҙнамә (XVII быуаттың аҙағы) — Алтын Урҙа һәм Ҡазан ханлығы тарихи яҙмаларына һәм риүәйәттәре нигеҙләнгән XVII быуаттың аҙағында ижад ителгән татар һәм башҡорт әҙәбиәте ҡомартҡыһы.
| Дәфтәре Сыңғыҙнамә | |
| Әҫәрҙең теле | иҫке төрки теле |
|---|---|
Дин эшлеклеһе, 1670-1671 йылғы крәҫтиән һуғышында ҡатнашкан Иҙрис-хафиз әҫәрҙең авторы булыуы фараз[1]. Әҫәр 6 легенда-бүлектән төҙөлгән[1]. Һәр бүлек Сыңғызхан нәҫеле, Аҡһаҡ Тимер, Ғайса улы Әмәт, Иҙеүкәй һәм башҡа хандарҙың йәшәү урыны, биләмәләре тарихын, иҫтәлектәрен яҡтырта. Әҫәрҙең һуңғы өлөшө «Татар йылъяҙмаһы» булараҡ билдәле[1].
Был фразеологизмдарға, ябай, шул уҡ ваҡытта образлы телле беренсе булып әҫәрҙе И.Хәлфин тарафынан өйрәнелә. 1822 йылда әҫәрҙең йыйылма тексын баҫтыра. Был әҫәр Ҡазан университеты ир-ат һәм 1-се балалар гимназияһы шәкерттәре өсөн әсбап булып тора[2]. Әҫәрҙең иң тулы баҫмаһы 1882 йылда Ф.Йыһаншин тарафынан нәшер ителә. Бөгөнгө көндә 40-тан артыҡ күсермәһе табылған.
- Усманов М. А. Татарские исторические источники. XVII—XVIII вв. — Казань, 1972;
- Иванович М. «Дәфтәр-и-Чингиз-наме» ҡороған источник по истории кочево обществ // Источниковедение истории Улусы Джучи (Золотой Орды). От Катки до Астрахани. 1233-1556. — Казань, 2002;
- Ҡәҙерле Г., Шәфҡәт М. Татар әҙәбиәте тарихы: Феодализм дәүере. Ҡазан, 1925.
- Ҡазан утлары: журнал / исем.мөхәррир Р.Фәйзуллин. — Казань, 2008 йыл, № 5. ISSN 0206-4189.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
