Əhəmənilər sülaləsi

Əhəmənilər sülaləsi — (E.ə. 558 — e.ə. 330)-cu illərdə İranda iqtidarda olmuş xanədan.

Əhəmənilər

Sülalənin yaranması

Ənənəyə görə, İran şahlarının ən qədim sülaləsinin banisi Əhəmən adlı bir şəxs olmuş və buna görə də sülalə Əhəmənilər sülaləsi adlanmışdır. Bu sülalə fars tayfa ittifaqına rəhbərlik edirdi. Fars tayfa ittifaqı b.e.ə. VIII əsrdə yaranmışdır. Bu tayfalar əvvəl Aşşurun və Midiyanın tərkibində idilər. B.e.ə. 550-ci ildə II Kir tərəfindən Əhəməni imperiyası yaradıldı. Ekbatan onun paytaxtı oldu. B.e.ə. 530-cu ildə II Kir Massaget hökmdarı Tomris tərəfindən öldürüldü.

Əhəməni hökmdarı II Kir Azərbaycanın cənub torpaqlarını zəbt etdikdən sonra ölkəmizin şimalını da ələ keçirməyə cəhd göstərmiş və bu məqsədlə Massaget hökmdarının dul qadını Tomirisə izdivac təklif etmişdi. Lakin II Kirin hiyləsini başa düşən, Vətən torpağının şərəfini və ölkənin müstəqilliyini uca tutan Tomiris İran hökmdarının təklifini rədd etmiş, Günəş allahına and içərək döyüşə atılmış, özündən qat-qat güclü olan yadelli qoşunlarını e.ə. 530-cu ildə darmadağın etmişdi. "Məğluğedilməz" Kirin özü də bu döyüşdə öldürülmüşdü. Midiya imperiyası, Lidiya, Babilistan kimi qüdrətli dövlətləri aradan qaldıraraq, Parfiya torpaqları da daxil olmaqla, Mərkəzi Asiyadan Misir hüdudlarına qədər çox geniş əraziləri ələ keçirmiş və bütün bu işğallara görə "Böyük Kir" ləqəbi qazanmış II Kir üzərində bu qələbə Azərbaycan və türk dövlətçiliyi tarixinin ən şanlı səhifələrindən biridir.

Əhəmənilər xanədanı

Əhəmənilər Krallığı Siyahısı (~e.ə. 705–559)

Əsas məqalə: Əhəmənilər Krallığı

şəkil	Ad	Ailə münasibəti	Hökmranlığı	Qeydlər
Əhəmənilər Krallığı (~e.ə. 705–559)
	Əhəmən		~e.ə. 705	Əhəmənilər Krallığının birinci hökümdarı
	Tişpiş	Əhəmənin oğlu'	~e.ə. 640
	I Kir	Tişpişin oğlu'	~e.ə. 580
	I Kambiz	I Kir'in oğlu və II Kir'in atası	~e.ə. 550

Əhəmənilər İmperyası Siyahısı (e.ə. 559–334/327)

Əsas məqalə: Əhəmənilər dövləti

şəkil	Ad	Ailə münasibəti	Hökmranlığı	Qeydlər
Əhəmənilər İmperyası (559–334/327 BC)
	II Kir	I Kambizin oğlu	e.ə. 559–530
	II Kambiz	II Kirin oğlu	e.ə. 530–522
	Qaumata	II Kirin oğlu	e.ə. 522
	I Dara	Viştaspın oğlu	e.ə. 522–486
	I Kserks	I Daranın oğlu	e.ə. 485–465
	I Kserks	I Kserksin oğlu	e.ə. 465–424
	II Kserks	I Kserksin oğlu	e.ə. 424
	Soqdian	I Kserksin oğlu	e.ə. 424–423
	II Dara	I Kserksin oğlu	e.ə. 424–404
	II Artakserks	II Daranın oğlu	e.ə. 404–358
	III Artakserks	II Artakserksin oğlu	e.ə. 358–338
	IV Artakserks Arses	III Artakserksin oğlu	e.ə. 338–336
	III Dara	Arsamın oğlu Arsam, Ostanın oğlu Ostan, II Daranın oğlu	e.ə. 336–330
	V Artakserks	Ehtimal ki, II Artakserks nəslindəndir	e.ə. 330–329

Soyağacı

Əhəmən İran hökmdarı* 705 – 675

Çişpiş İran hökmdarı 675 – 640

Ariaramnes Şahzadə*

I Kir İran hökmdarı 640 – 600

Arsames Şahzadə*

I Kambiz İran hökmdarı 600 – 559

Hystaspes Şahzadə*

II Kir İran hökmdarı 559 – 530/28

I Dara İran hökmdarı 522 – 486

Atossa Şahzadə

II Kambiz İran hökmdarı 530 – 522

Smerdis (Bardi) (Qaumata Şahzadə Bardinin adından hökmranlıq etmişdi*) 522

Artystone Şahzadə

I Kserks İran hökmdarı 485 – 465

I Artakserks İran hökmdarı 465 – 424

II Kserks İran hökmdarı 424

Soqdian İran hökmdarı 424 – 423

II Dara İran hökmdarı 423 – 404

Arsites Şahzadə

Parysatis Şahzadə

Bagapaios Şahzadə

II Artakserks İran hökmdarı 404 – 358

Amestris Şahzadə

Gənc Kir Şahzadə

Cyrus (IV) Şahzadə

Ostanes Prince

III Artakserks İran hökmdarı 358 – 338

Ocha Prince

Rodrogune Princess

Apama Şahzadə

Sisygambis Princess

Arsames (II) Prince

IV Artakserks Arses İran hökmdarı 338 – 336

Parysatis (II) Princess

III Dara İran hökmdarı 336 – 330

Oxathres Prince

Artaxerxes V İran hökmdarı 330 – 329

Stateira II Şahzadə

Böyük İskəndər (III İskəndər) Makedoniya hökmdarı 329 – 323

İstinadlar

Həmçinin bax

• Əhəmənilər imperiyası

Xarici keçidlər