Z (hərbi simvol)

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Z (dəqiqləşdirmə).

Latın əlifbasındakı Z hərfi Rusiyanın 2022-ci ildəki Ukraynaya təcavüzündə iştirak edən Rusiya Silahlı Qüvvələrinin hərbi maşınlarında çəkilmiş bir neçə simvoldan biridir^[1][2].

"Z" simvolu

Z simvolu (kvadratla əhatə edilmiş

Rusiyanın 2022-ci ildəki Ukraynaya təcavüzündə iştirak edən Rusiya Silahlı Qüvvələrinin hərbi maşınlarında çəkilmiş bir neçə simvoldan biri olan "V" simvolu

Rusiyanın 2022-ci ildəki Ukraynaya təcavüzündə iştirak edən Rusiya Silahlı Qüvvələrinin hərbi maşınlarında çəkilmiş bir neçə simvoldan biri olan "O" simvolu

Müharibə tərəfdarı olan "Z" hərfi Rusiya hökuməti tərəfindən təbliğat vasitəsi kimi istifadə olunur^[6]. Rusiya vətəndaşları da bu simvolu işğala dəstək əlaməti kimi qəbul ediblər^{[7][8][9][10][11]}. Halbuki sovet dövründə Rusiyada "Z" hərfinə faşizmin simvollarından biri kimi məna verilmişdir^{[12][13][14][15]}. Eyni zamanda "Z" hərfi 1973-cü ildə çəkilmiş Sovet cizgi filmində nasist esmineslərinin simvolu kimi təqdim edilmişdir. "Batmış gəmilərin xəzinələri" (Сокровища затонувших кораблей) adlı filmin üç baş qəhrəmanı olan uşaq "Neptun" sualtı qayığında səyahət edərkən dənizin dibində batmış esmineslə qarşılaşırlar. Uşaqlardan biri deyir ki, esminesin üzərindəki "Z" hərfi nasistlərin istifadə etdiyi simvoldur. Digər tərəfdən, qrafik olaraq, "Z" rus xalqının keçmişində olmuş beşbucaqlı ulduz, oraq-çəkic və ya qırmızı bayraq kimi məşhur olmuş sovet simvollarından daha çox, Nasist Almaniyasında istifadə edilən svastikaya daha yaxındır^[6].

Çexiya hökuməti "Z" simvolunu svastikaya ekvivalent kimi təsnif etmişdir^[19][20]. Qazaxıstan^{[21][20][22][23]} və Qırğızıstanda^[20] isə nəqliyyat vasitələrinin üzərində "Z" simvolunun istifadəsi qadağandır.

İstinadlar

1. Dean, Jeff. "The letter Z is becoming a symbol of Russia's war in Ukraine. But what does it mean?". NPR. 9 March 2022. 15 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 March 2022.
2. Schogol, Jeff. "Here's what those mysterious white 'Z' markings on Russian military equipment may mean". Task & Purpose. 24 February 2022. 9 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 March 2022.
3. Open Democracy. "DOXA trial" (ingilis). 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-22.
4. Anna Schor-Tschudnowskaja. "Russlands tiefe Leere – Wladimir Putin hat einen Autoritarismus erschaffen, der mit zynischem Nihilismus und nicht mit der Aussicht auf eine bessere Zukunft wuchert". Neue Zürcher Zeitung (alman). 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-22.
5. serjtikhonov. Про тайный смысл буквы Z (rus). İstifadə tarixi: 2022-05-22.^{[ölü keçid]}
6. ^[3][4][5]
7. "Ocado to redesign Zoom logo after it draws 'Zwastika' comparisons". the Guardian (ingilis). 24 March 2022. 1 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2022.
8. Motley, Theodora. "Rusijos dėka blogas metas pradėti verslą su raide "Z"". kriptovaliutos (litva). 29 March 2022. İstifadə tarixi: 1 April 2022.^{[ölü keçid]}
9. "Litera Z pe morminte ale soldaților ruși din Iași". Cotidianul RO (rumın). 21 March 2022. 11 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2022.
10. "Войната на Путин е трагедия и за руския народ". Investor.bg (bolqar). 26 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2022.
11. Boboltz, Sara. "Why Is The Letter 'Z' On All Those Russian Tanks?". HuffPost (ingilis). 10 March 2022. 11 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 March 2022.
12. Shah, Simmone. "How 'Z' Fits Into the History of Russian Propaganda Efforts". Time (ingilis). 9 March 2022. 10 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 March 2022.
13. Butterfield, Michelle. "How the letter 'Z' became a powerful Russian propaganda tool". Global News. 8 March 2022. 9 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 March 2022.
14. Ahmadi, Ali Abbas. "The meaning of 'Z': Putin's propaganda campaign to garner support for Russia's brutal invasion". The New Arab (ingilis). 8 March 2022. 9 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 March 2022.
15. "What do Russians see and hear about the war in Ukraine?". CBS News. 10 March 2022. 10 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 March 2022.
16. Open Democracy. "DOXA trial" (ingilis). 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-22.
17. Anna Schor-Tschudnowskaja. "Russlands tiefe Leere – Wladimir Putin hat einen Autoritarismus erschaffen, der mit zynischem Nihilismus und nicht mit der Aussicht auf eine bessere Zukunft wuchert". Neue Zürcher Zeitung (alman). 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-22.
18. serjtikhonov. Про тайный смысл буквы Z (rus). İstifadə tarixi: 2022-05-22.^{[ölü keçid]}
19. Vrabec, Pavel. "Písmeno "Z" chce policie posuzovat jako svastiku" [The police want to judge the letter "Z" as a swastika]. cs^[ing.] (çex). 8 March 2022. 10 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2022.
20. Tucker, Maxim; Gosling, Tim. "Amazon sells clothes with Russian military Z symbol". The Times (ingilis). 8 March 2022. 9 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2022.
21. Polovinko, Vyacheslav. Как достать соседей [How to annoy the neighbors]. Novaya Gazeta (rus). 8 March 2022. 12 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2022.
22. Автомобили с буквой Z замечены в Уральске и Шымкенте [Cars with the letter Z seen in Uralsk and Shymkent]. kk^[ing.] (rus). 5 March 2022. 6 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 March 2022.
23. Lykova, Nadezhda. Авто с наклейкой Z: водителя оштрафовали в Нур-Султане [Car with Z sticker: driver fined in Nur-Sultan]. kk^[ing.] (rus). 1 March 2022. 7 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 March 2022.

Xarici keçidlər