Seyfəddin Qəniyev

Vikipediyada bu adlı digər şəxslər haqqında da məqalələr var; bax: Seyfəddin.

Qəniyev Seyfəddin Həmzə oğlu (28 mart 1952, Şamaxı rayonu – 16 yanvar 2023) — Azərbaycan folklorşünası, filologiya elmləri doktoru, professor.

Seyfəddin Qəniyev
Seyfəddin Həmzə oğlu Qəniyev
Doğum tarixi	28 mart 1952(1952-03-28)
Doğum yeri	Dağ Kolanı, Şamaxı rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi	16 yanvar 2023(2023-01-16) (70 yaşında)
Milliyyəti	azərbaycanlı
Elmi dərəcəsi	filologiya elmləri doktoru
Elmi adı	professor
Təhsili	ADPU Filologiya fakültəsi
Mükafatları

Həyatı

Seyfəddin Qəniyev 28 mart 1952-ci ildə Şamaxı rayonunun Dağ Kolanı kəndində anadan olmuşdur. Poladlı kənd 8 illik və Nərimankənd orta məktəbini tərifnamə ilə, ADPİ-nin Filologiya fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Həmin institutun aspiranturasında təhsil almışdır. Şamaxı rayonunun Göylər kənd məktəbində ixtisasına uyğun müəllim işləmişdir. İşlədiyi müddətdə "metodist müəllim", SSRİ Maarif əlaçısı adlarına layiq görülmüşdür. Azərbaycan müəllimlərinin dördüncü qurultayının nümayəndəsi olmuşdur.

"M. F. Axundovun "Kəmalüddövlə məktubları" əsərinin bədii metod və janr xüsusiyyətləri" mövzusunda namizədlik, "Azərbaycan folklorunun regional özunəməxsusluğu — Şirvan folklor mühiti" mövzusunda isə doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 40 kitab (monoqrafiya toplu, metodik tövsiyə), 120-dən çox tezis və məqalənin müəllifidir. AMEA Folklor İnstitunda fəaliyyət göstərən müdafiə şurasının üzvüdur.

Hazırda AMİ-nin Şamaxı filialı direktorunun tədris və elmi işlər üzrə müavini vəzifəsində çalışır^[1].

Respublika Yazıçılar və Aşıqlar Birliyinin üzvüdür. O, müqəddəs Həcc və Kərbəla ziyarətlərində olmuşdur.

Hazırda Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Şamaxı filialında kafedra müdiri vəzifəsində çalışır.

Ailəsi

Ailəlidir, dörd övladı var.

Təltif və mükafatları

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ilə 2009-cu ildə "Tərəqqi medalı" ilə təltif olunmuşdur.

Əsərləri

1. M. F. Axundovun ictimai-siyasi görüşləri. Bakı: Az. EPPEN, 1988 (metodiki tövsiyə)
2. M. F. Axundov realizminin öyrmiiməsinə dair. Bakı: Az. EP. R. E. N., 1989, (metodiki tövsiyə)
3. Ədəbiyyat dərslərində diyarşünaslıq materiallarmdan istifadənin yolları. Bakı: Az. Təc. Nəz., 1992, (metodiki tövsiyə)
4. Aşıqlar və el şairləri. Bakı: N. Tusi ad. ADPU, 1993.
5. Şirvan aşıqlan. Bakı: N. Tusi ad. ADPU, 1993.
6. Şamaxı (şərikli). Bakı: Birlik, 1994.
7. Şirvan şairləri (şərikli, məlumat kitabçası). Bakı: ADPU, 1994.
8. "Beytüs-Səfa" davamçıları. Bakı: ADPU, 1994.
9. Bu yol Şirvan yoludur (şərikli). Bakı: ADPU, 1994.
10. Şirvan folklor antologiyası (şərikli). Bakı: ADPU, 1994.
11. Övliyalar, ziyarətgahlar, müqəddəslər və din xadimləri. Bakı: ADPU, 1995.
12. Sənətdə yaşayan ömürlər. Bakı: ADPU, 1995.
13. Mən bu elin oğluyam. Bakı: ADPU, 1995.
14. Dağdan ağır elim var (şərikli). Bakı: ADPU, 1996.
15. Şirvanın qadm şairləri (şərikli). Bakı: ADPU, 1996.
16. Şirvan folklor mühiti. Bakı: Ozan, 1997.
17. Şirvan aşıqları (I hissə). Bakı: ADPU, 1997.
18. Şamaxı alimləri — elm fədailəri. Bakı: Ozan, 1997.
19. XX əsr Şirvan şairləri. Bakı: Ozan, 1997.
20. Şamaxı şəhidləri (şərikli). Bakı: Gənclik, 1997.
21. Şamaxı (şəkillərlə). Bakı: Ozan, 1998.
22. Aşıq şeirinin poetikası. Bakı: ADPU, 1999.
23. Şirvanın 350 şairi (şərikli). I kitab. Bakı: Ünsiyyət, 1999.
24. Aşıq Xanış. Sözüm, sazım, ömrüm mənim (toplayıb tərtib edən, ön sözün müəllifi S. Qəniyev). Bakı: 1999.
25. Şamaxı məktəbləri, maarif fədailəri (şərikli). Bakı: Ozan, 1999.
26. Nalə (Mirzə Məhəmmədhəsən Şirvani). Bakı: Ozan, 2000.
27. Adım Aşıq Şakir, mahalım Şirvan. Bakı: Nurlan, 2001.
28. Dağ Kolanı — elim mənim. Bakı: Nurlan, 2001.
29. Mən Abbasam, Cəyirlidi məkanım. Bakı: Nurlan, 2002.
30. ADPU-nun Şamaxı filialı 10 il (şərikli). Bakı: ADPU, 2002.
31. "Beytüs-Səfa" davamçılan (şərikli). III kitab. Bakı: 2002.
32. 1918-ci il Şamaxı soyqırımı. Bakı: Nurlan, 2003.
33. Şirvanlı Aşıq Mirzə Bilal. Bakı: Nurlan, 2003.
34. El şairi Püstə Şikar qızı. Bakı: Nurlan, 2004.
35. Şirvanlı Aşıq Xanmusa. Bakı: Nurlan, 2004.
36. Şirvanlı Aşıq Yanvar (şərikli). Bakı: Nurlan, 2004.
37. Azərbaycan folklor antologiyası (Şirvan folkloru). XI kitab (toplayanı: S. Qəniyev; tərtib edəni; H. İsmayılov, S. Qəniyev). Bakı: Səda, 2005, 440 s.
38. Qobustan. Bakı: Nurlan, 2005.
39. El şairi Naburlu Badam. Bakı: ADPU, 2005.
40. El şairi Qobustanlı Qara. Bakı: ADPU, 2005.
41. Şirvanlı Aşıq Soltan ocağı. Bakı: ADPU, 2005.
42. Şirvanlı Aşıq Hacalı. Bakı: Nurlan, 2005.
43. "Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı" fənninin proqramı. Bakı: 2007.
44. Şirvan aşıqları. Bakı: Nurlan, 2007.
45. Aşıq Əhməd. Bir yumaqdı bu dünya (tərtib edən, ön sözün müəllifi S. Qəniyev). Bakı: Nurlan, 2009.
46. Şirvannamə — mən aşıq balabanı. Bakı: Nurlan, 2009.
47. Beytüs-Səfa ədəbi məclisi. Bakı: Nurlan, 2010.
48. Şirvanlı Aşıq Ağalar. Bakı: Nurlan, 2011.
49. Şirvannamə — övliyalar, ziyarətgahlar. Bakı: Nurlan, 2011.
50. Şirvanlı Aşıq Şakir. Bakı: Nurlan, 2012.
51. El şairi Qobustanlı Qara. Bakı: Nurlan, 2013.
52. S. Ə. Şirvani ocağı. Bakı: Nurlan, 2013.
53. X. İgidəliyev. Sevgi dolu, nəğmə dolu bir ürək (tərtib edəni, ön sözün müəllifi S. Qəniyev). Bakı: Nurlan, 2013.
54. Şirvanlı Aşıq Məmmədağa — sənət və yaradıcılıq dünyası. Bakı: Nurlan, 2013.

Məqalələr

1. "S. Vurğun və şifahi xalq ədəbiyyatı". "Yeni Şirvan" qəzeti, 22.04.1976.
2. "Şifahi xalq ədəbiyyatı və Oktyabr inqilabı". "Yeni Şirvan" qəzeti,20.10.1977.
3. "Görkəmli maarif xadimi" (məşhur pedaqoq Çemyayevski haqqında), "Yeni Şirvan" qəzeti, 07.02.1978.
4. "Adət və ənənələrimizə hörmətlə yanaşaq". "Yeni Şirvan" qəzeti,11.05.1978.
5. "Aləmdə səsim var mənim" (Ə. Cəfərzadənin əsəri haqqında). "Yeni Şirvan" qəzeti, 16.11.1978.
6. "El ədəbiyyatını toplayırıq". "Yeni Şirvan" qəzeti, 23.12.1978.
7. "Sazlı-sözlü kitab". "Yeni Şirvan" qəzeti, 17.11.1979.
8. "C. Cabbarlı və şifahi xalq ədəbiyyatı". "Yeni Şirvan" qəzeti, 06.03.1979.
9. "Puşkin və Azərbaycan ədəbiyyatı". "Yeni Şirvan" qəzeti, 27.02.1979.
10. "Böyük Vətən müharibəsi və şifahi xalaq ədəbiyyatı". "Yeni Şirvan" qəzeti, 14.06.1979.
11. "Qoçağa Mustafa oğlu" (el şairi). "Yeni Şirvan" qəzeti, 01.11.1979.
12. "Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatında ideya tərənnümü". "Yeni Şirvan" qəzeti, 20.03.1980.
13. "N. Nərimanovun məktəb və ana dili haqqmda fıkirləri". "Yeni Şirvan" qəzeti, 15.04.1980.
14. "Pir-Mərdəkan" türbəsi bərpa olunur. "Yeni Şirvan" qəzeti, 17.05.1980.
15. "E1 nəğməkarı Mustafa". "Yeni Şirvan" qəzeti, 07.06.1980.
16. "Görkəmli pedaqoq" (Çemyayevski haqqında). "Yeni Şirvan" qəzeti, 26.10.1981.
17. "Alışsam yanaram öz vətənimdə" (Aşıq Alı yubileyi). "Yeni Şirvan" qəzeti, 24.12.1981.
18. "Həmişə kəsərli qılmc" (C. Bərgüşad Sıyrılmış qılmc haqqmda). "Yeni Şirvan" qəzeti, 07.03.1982.
19. "Şirvanlı Aşıq Bilal". "Yeni Şirvan" qəzeti, 15.06.1982.
20. "M. F. Axundovun mənzum məktubları haqqında. Az. dili və ədəbiyyatı tədrisi jumalı, 1982, N° 4, s.56–59.
21. "İlk baharım, gəl görüm" (Aşıq Bilalm ilk kitabı haqqında). "Yeni Şirvan" qəzeti, 31.03.1983.
22. "Səsin qəlbimizi oxşasm, Aşıq Mahmud. "Yeni Şirvan" qəzeti, 04.06.1983.
23. "Mayakovski yaradıcılığı və Azərb. ədəbiyyatı". "Yeni Şirvan" qəzeti,19.06.1983.
24. "Hər budaqdan bir yarpaq" (Ə. Cəfərzadənin eyni adlı kitabı haqqmda). "Yeni Şirvaıı" qəzeti, 12.12.1983.
25. "Müəllim məsuliyyəti — valideyn borcu". "Yeni Şirvan" qəzeti, 24.01.1984.
26. Ulu sənətin sorağmda. "Yeni Şirvan" qəzeti, 24.03.1984.
27. El ədəbiyyatına bağlı ömür (Q. Zakir). "Yeni Şirvan" qəzeti, 03.10.1984.
28. Beynəlmiləl ruhlu poeziya. "Yeni Şirvan" qəzeti, 25.12.1984.
29. Folklor dərnəyində; "Azərbaycan müəllimi". 04.04.1984, oçerk
30. S. Ə. Şirvani və rus dili. "Yeni Şirvan" qəzeti, 13.04.1985.
31. Gəncləri beynəlmiləl ruhda tərbiyə edək. "Yeni Şirvan" qəzeti, 21.01.1986.
32. M. F. Axundov və S. Vurğun. "Yeni Şirvan" qəzeti, 30.05.1986.
33. Sənsən ümidim-"Vətənə qayıt". "Yeni Şirvan" qəzeti, 15.02.1986.
34. Şifahi xalq ədəbiyyatına bağlılıq — S. Vurğun — 80. "Yeni Şirvan" qəzeti, 07.06.1986.
35. Ağbirçək məktubu. "Yeni Şirvan" qəzeti, 22.01.1987.
36. A. S. Puşkin və S. Vurğun. "Yeni Şirvan" qəzeti, 12.02.1987.
37. M. F. Axundov və qadın azadlığı məsələsi. "Yeni Şirvan" qəzeti, 10.03.1987.
38. İstedad yaş tanımır. "Yeni Şirvan" qəzeti, 16.07.1987.
39. Bayatılarda Oktyabr inqilabı. "Yeni Şirvan" qəzeti, 24.10.1987.
40. Şagirdlərə qiymətli hədiyyə. Az. dili və ədəbiyyatı tədrisi, 1987, N" 2, s. 68–69.
41. Sabir irsinə dəyərli hədiyyə (T. Novruzovun monoqrafıyası haqqmda). "Yeni Şirvan" qəzeti, 07.01.1988.
42. Ədəbiyyatın dostluğu xalqların dostluğudur. "Yeni Şirvan" qəzeti,03.03.1988.
43. M. F. Axundovun həyatının öyrədilməsində məktublarmdan istifadə. "Azərbaycan dili və ədəbiyyatı tədrisi", Jsfe 3, 1988, s. 30–32.
44. Səni necə unudum. (Mirabbas müəllim haqqmda). "Yeni Şirvan" qəzeti, 11.02.1989.
45. Dilimiz — sərvətimiz — vüqarımız. "Yeni Şirvan" qəzeti, 29.03.1989.
46. Tədrisdə ekoloji tərbiyə. "Yeni Şirvan" qəzeti, 27.05.1989.
47. Şirvanın iki nəğməkarı. "Yeni Şirvan" qəzeti, 25.11.1989.
48. Saflıq, paklıq, yenilik idealı… "Yeni Şirvan" qəzeti, 30.11.1989.
49. M. F. Axundov və din. "Kənd əmək təqvimi" jumalı. Bakı, 1988, s. 132.
50. Böyük şairlə yeni görüş (M. Ə. Sabır). "Yeni Şirvan" qəzeti, 01.08.1989.
51. Mahmud Ağa xeyriyyəçilik rəmzi idi. "Yeni Şirvan" qəzeti, 22.02.1990.
52. Müəllimlik çətin peşədir. "Yeni Şirvan" qəzeti, 24.06.1990.
53. Udulu Musa. "Yeni Şirvan" qəzeti, 20.12.1990.
54. Yuxuma Şamlı girir (Aşıq Xanmusa haqqmda). "Yeni Şirvan" qəzeti, 30.10.1990
55. Şamaxılı Minəbəyim. "Yeni Şirvan" qəzeti, 25.12.1990.
56. Maarifçi realizmin zirvəsi. Kənd əmək təqvimi j. Bakı, 1990, s. 74–75.
57. Yadadüşər Aşıq Abbas. "Yeni Şirvan" qəzeti, 27.04.1991.
58. El şairi Cabbar. "Bərəkət" qəzeti, 13.07.1991.
59. İki yarpaq xatirə (E1 şairi Ağaməmməd və Minəbəyim). "Səhər" qəzeti, 31.07.1991.
60. Yuxuma Şamil girir. "Səhər" qəzeti, 03.07.1991.
61. Badam Müslüm qızı. "Yeni Şirvan" qəzeti, 10.08.1991.
62. Cənubdan səslər (Haşım Tərlan, Saplaq və b. İran şairləri). "Yeni Şirvan" qəzeti, 25.06.1992.
63. Gəray Musa oğlu (E1 şairi). "Yeni Şirvan" qəzeti, 07.03.1992.
64. Ədəbiyyata bağlı ömür (Ə. Cəfərzadə). "Yeni Şirvan" qəzeti, 14.03.1992.
65. Bəlkə yada düşdü Şərbət. "Yeni Şirvan" qəzeti, 05.09.1992.
66. Eldən səslər — Şamaxı aşıqları. "Ulduz" jumalı, N29–10, s. 42–45, 1992.
67. Kişi qeyrətli, ərhünərli. "Axtanş" qəzeti. 12.02.1992.
68. Bayatılara hopmuş ömür. "Yeni Şirvan" qəzeti, 17.04.1993.
69. Müqəddəslərimizdən biri (Mir Səftər ağa). "Şamaxı" qəzeti, 28.09.1993.
70. Ədəbi irsimizdən. "Azərb. Qadını" jumalı, 1993, Ns3–4, s. 24–25.
71. Şirvan aşıqlarınm yaradıcılığında Vətən məhəbbəti, yurd istəyi. Elmi konfransın tezisləri (ADPU), 1994, s. 121–122.
72. Şirvan aşıq yaradıcılığında onomastik vahidlər. Dilçilik toplusu, Bakı, 1996, s. 86–90, JSb2, ADPU.
73. Şirvan folklor mühitinin səciyyəli xüsusiyyətləri. ADPU, Şamaxı filialı, IV–V elmi konfrans materialları, Bakı, 1996.
74. Şirvan folklorunda qədim janrlar. N. Tusi ad. ADPU, Şamaxı fil., IV–V konfrans materialları, Bakı, 1996.
75. Şirvan əfsanələri. "Yeni Şirvan" qəzeti, Bakı, 1996.
76. Şirvan folklor öməkləri. Pedaqoji Universitet xəb., N22, Bakı, 1996.
77. Folklorda yadelli işğalçılara qarşı mübarizənin tərənnümü. N. Tusi adına ADPU, Şamaxı filialı VI elmi konfrans, Bakı, 1997.
78. Şirvan saz havaları. "Yeni Şirvan" qəzeti, Bakı, 1997.
79. Şirvan aşıqlarının havacat repertuarları. Az. EA Dilçilik İnst., Tədqiq 2, Bakı, 1998, s. 48–56.
80. Şirvan folklor mühitində nağıl, tapmaca və s. "Yeni Şirvan" qəzeti, Bakı, 1998, s. 56–70.
81. Şirvan folklor mühiti və tərəkəmə dünyası. ADPU, Şamaxı fılialı, VII elmi konf. materialları, Bakı, 1998, s. 8–12.
82. Şirvan aşıqlarının bayatı yaradıcılığı. "Yeni Şirvan" qəzeti, Bakı, 1998, s. 12–16.
83. Şirvan folklorunda atalar sözü və məsəllər. Azərb. Avropa Ədəbi- Mədəni Əlaqələr Mərkəzi, Bakı, Elm, 1999, s. 41–44.
84. Şirvan aşıqlarının yaradıcılığında dini şeirlər. Əl-Nida jumalı, Bakı, 2000, № 3, 2 ç/v
85. Nə Şakiri tapdım, nə Həsrəti, nə də Əhmədi (Y. Bahadur qızının "Vurğunam nəğməyə, sözə" kitabı), Çaşıoğlu, 2000.
86. XVII–XVIII əsr Şirvan aşıqları. Pedaqoji Universitetin Xəbərləri, Bakı, 2000, s. 15–20.
87. Folklor təcrübəsi və Şirvan regionu. Pedaqoji Universitetin Xəbərləri, Bakı, 2000, s. 20–23.
88. El-obanın güman yeri idi. Əhməd Cəfərzadə. "Elin sözü" qəzeti, Bakı, 2000, 3.09.
89. 1918-ci il Şamaxı soyqırımı. "Yeni Şirvan" qəzeti, 2001.
90. Yerin görünür, Əhməd Cəfərzadə. "Elin sözü" qəzeti, 12 avqust 2001.
91. Cəfərzadələr "ocağı". "Yeni Şirvan" qəzeti, yanvar 2002.
92. Жанр сказки в Ширванской фолкълоре. Среда-Вестни Махачкала, 2002, № 4
93. Azərbaycan folklorunun məhəlli özəllikləri. Filologiya məsələləri I, Bakı, 2002.
94. Şirvan folkloru; regional mühit və mətn münasibətlərinin kon.aktual — nəzəri konteksti. Pedaqoji Universitet Xəbərləri I, Bakı, 2002.
95. Azərbaycan folklorunun məhəlli özəlləri. Ankara, "Onkun" jurnalı,2002.
96. Azərbaycan-Şirvan bayatılarının milli xüsusiyyətləri, Ankara, Folklor jurnalı, 2002.
97. Şirvan folklornun regional mühitinin nəzəri mənzərəsi. Az. Şif. Xalq ədəbiyyatı əs. tədqiqat XII, Bakı, 2002.
98. Əlvida demirik, Əzizə ana. "Qobustan" qəzeti, 2003, oktyabr, Mərəzə.
99. Repressiya qurbanı Aşıq Mirzə Bilal. "Dədə Qorqud" jumalı, № 4, 2003.
100. Aşıq Alının yaradıcılığında vətənpərvərlik. ADPU, Elmi konfransın materialları, Bakı, 2004.
101. Şirvan folklorundan seçmələr. "Dədə Qorqud" jumalı, Bakı, 2004, № 2
102. Şirvan el şairləri. "Dədə Qorqud" jumalı, Bakı, 2004, № 4
103. Naburlu Badam poeziyasının ecazı. "Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə". III konfrans materialları, Bakı, 2005, s. 398–405.
104. Aşıq Soltan — Şirvan aşıq sənətinin müdrik ozanı. "Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə" (IV uluslararası folklor konfransı). Bakı, 2006.
105. Şirvanlı Aşıq Hacalmın könül dünyası. "Ozan dünyası", Bakı, 2010, № 3
106. Sazın, sözün şərbəti. "Ozan dünyası". Bakı, 2011, № 3
107. Aşıq Məmmədağanın poeziya dünyası. "Ozan dünyası". 2011, № 4.
108. Şirvanlı Aşıq Şakir yaradıcılığının bəzi poetik məqamları. Azərbaycan Universiteti, Müasir dünyada inteqrasiya və müqavimət prosesləri (Beynəlxalq elmi konfrans), Bakı, 2012.
109. Şirvan folklor mühitində nağıl janrının yeri (rus dilində). "Ученые записки" jurnalı, Симферопол, 2012.
110. Aşıq Məmmədağa sazının hərarəti. Folklor və etnoqraflya. 02, 2013.
111. Aşıq Məmmədağa şeirlərində kamil insan obrazı. "Ozan", 02, 2013.

İstinadlar

1. "Filologiya elmləri doktoru, professor Seyfəddin Qəniyev". 2012-05-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-06.