Səqaleyn hədisi (ər:حديث الثقلين) — İslam peyğəmbərindən mütəvatır (Ardı-ardına) Quran və itrətinə (Əhli-Beyt) görə nəql olan hədisdir.
Haqqında
انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی: کتاب الله فیه‌الهدی والنور حبل ممدود من السماء الی الارض وعترتی اهل بیتی وان اللطیف الخبیر قد اخبرنی‌انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض وانظروا کیف تخلفونی فیهما
Tərcümə:
- Mən sizin aranızda iki ağır, qiymətli əmanət qoyub gedirəm: Allahın Kitabı və mənim itrətim. Əgər onlara sarılsanız, məndən sonra heç vaxt yolunuzu azmayacaqsınız. O, zamana kimi ki siz bunlara qol atırsız yoldan çıxmayacaqsınız və bu iki yadigarım heç bir zaman birbirlərindən ayrılmayacaqlar.[1]
- Həmçinin Ümmü Sələmə islam peyğəmbərindən nəql edir ki:
Əli Quranladır və Quran Əli ilə bu ikisi birbirlərindən Hovuzda (gölməçə) mənə gəlməyincə ayrılmayacaqlar.[2]
Səqəleyn hədisinin doğruluğu bir Dissertasiyada neçə il bundan əvvəl misirdə Darül Təqribi Məzahibi islami (دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه)-də isbat edilib və çap olunubdur.[3]
Əhi beytə sarılmaq yoxsa xatırlamaq iddiası
İbn Teymiyyə yazır:
"Səhihi-Müslim"dəki hədis yalnız Allahın kitabına sarılmağı əmr edir, lakin itrət barəsində yalnız "onları xatırlatmaq"la kifayətlənir. Buna görə də üç dəfə "uzəkkirukumullahə fi əhli-beyti" ifadəsinin təkrarı onlara sarılmağa əmr olunmadığını göstərir!"[6]
Müslim hədisi Zeyd ibn Ərqəmdən nəql etmişdir. O, Übeydullah ibn Ziyaddan qorxduğuna görə hədisi tam şəkildə nəql etməmiş, onun "itrətə sarılmaq" hissəsini ixtisara salmışdır. Bu müddəanın dəlili budur ki, Zeyd ibn Ərqəm bir çox hallarda bu hədisə toxunaraq onun mətnini məşhur yolla (təriqlə) nəql etmişdir ki, orada "itrətə sarılmaq" əmr olunur. Müslim, Zeyd ibn Ərqəmin hədisinin izahında "Əhli-beytə sarılmaq" ibarəsini gətirməmişdir. Bundan əlavə Əhməd ibn Hənbəl, nəql etdiyi hədisdə eynilə Müslimin ibarələrini qeyd etmiş və ona Əhli-beytə sarılmağa dair əmr edilən hissəsini əlavə etmişdir.[7] bu hədis təkcə Müslimin nəql etdiyi təriqlə xülasələnmir; əksinə o digər yollarla da nəql olunmuş və onlarda "Qurana və Əhli-beytə sarılmaq" yanaşı qeyd olunmuşdur. Belə ki, Tirmizi həmin hədisi Zeyd ibn Ərqəmdən bu şəkildə nəql etmişdir. Əhli-sünnət alimlərindən bir qrupu da Tirmizinin hədisinin sənədini səhih bilmişlər. Onların bəzləri qeyd edilir:
- İbn Həcər Əsqəlani "Səqəleyn" hədisini nəql etdikdən sonra – orada Allahın kitabına və Peyğəmbərin itrətinə sarılmağa əmr və təşviq edilir – yazır: "Hədisin sənədi səhihdir."[10]
- Həmçinin, digər bir qrup da hədisi həmin məzmunla (Allahın kitabına və Peyğəmbərin itrətinə sarılmağa əmr) nəql etmiş və onu səhih saymışlar. O cümlədən, İbn Həcər Heytəmi[11], Buveysiri[12], Yəqub ibn Süfyan Fəsəvi[13], Qənduzi Hənəfi[14], Mahmud Şükri Alusi[15]. O, yazır: "Səqəleyn hədisi əhli-sünnət və şiə firqələrinin nəzərində sabitdir (mövcuddur)."
- Müttəqi Hindinin "Kənzul-ummal"da nəql etdiyinə əsasən, İbn Cərir Təbəri də hədisi səhih hesab etmişdir.[16] Cəlaləddin Süyutü "Müsnədi İmam Əli" kitabında – Məhamilinin "Əl-əmali" kitabından – nəql edir ki, o da "səqəleyn" hədisini səhih bilir.[17] Həsən ibn Əli Səqqaf Şafei "səqəleyn" hədisini "Sünəni Tirmizi"dən nəql etdikdən sonra yazır: "Hədis sənəd baxımından səhihdir."[18]
- Hakim Nişapuri hədisi Allahın kitabına və Peyğəmbərin itrətinə sarılmağın lazımlığını çatdıran kəlmələrlə nəql edərək onu Qədiri-Xum hədisi ilə xətm edir və yazır: "Hədis sənəd baxımından Buxari və Müslimin şərtlərinə uyğun olaraq səhihdir. Baxmayaraq ki, o ikisi bu hədisi nəql etməmişlər."[19] İbn Kəsir deyir: "Səhih sənədlə sübut olunmuşdur ki, Peyğəmbər Qədir-Xumda öz xütbəsində buyurdu: "Mən sizin aranızda iki ağır və qiymətli əmanət qoyuram…"[20] Həmçinin o, "Səqəleyn" hədisini Nisainin sənədləri ilə nəql etdikdən sonra deyir: "Şeyximiz Zəhəbi buyurmuşdur ki, bu hədis sənəd baxımından səhihdir."[21] Heysəmi hədisi Allahın kitabına və Peyğəmbərin itrətinə sarılmağın lazım (zəruri) olmasını çatdıran məzmunla nəql etdikdən sonra deyir: "Bu hədisi Təbərani "Mocəmul-kəbir" kitabında nəql etmişdir və onun ricallarının hamısı siqə və etibarlıdır."[22]
- Cəmaləddin Qasimi yazır: "Səhih sənədlə sübut olunmuşdur ki, Peyğəmbər öz xütbəsində buyurdu:
اِنِّى تَارِکٌ فِیکُم ُالثَّقَلَیْنِ; کِتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِى… "Mən sizin aranızda iki ağır və qiymətli əmanət qoyuram: Allahın kitabı və itrətim."
Mənbə
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
