Səhihi-Müslim

Səhihi-Müslim (ərəb. صحيح مسلم‎). Əhli-Sünnənin hədis ədəbiyyatında ən güvənilən hədis kitabları olaraq qəbul edilən altı kitabdan (Kutubi-sittədən) və ən güvənilən səhih hədis kitabları olaraq qəbul edilən iki kitabdan ("Səhiheyn"dən) biridir. Əhli-Sünnə məzhəbi tərəfindən ən etibarlı hədis kitabı olaraq qəbul edilən ikinci kitabdır.

Səhihi-Müslim
ərəb. صحيح مسلم‎
Müəllif	Müslüm ibn Həccac
Janr	İslam
Orijinalın dili	Ərəbcə
Ölkə	İran
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kitabın müəllifi (h.q. 206-261) (M. 821-875) Əbu əl-Hüseyn Müslim ibn Həccəc ən-Neysəburidir. Hicrətin 206-cı ilində indiki İranın Nişapur şəhərində anadan olmuş və 261-ci ilində vəfat etmişdir.O əslən iranlıdır və milliyyəti haqda ixtilaf vardır ki, ərəb və yaxud fars kökənlidir.

Əsərin əsil adı "əl-Müsnəd əs-Səhih bi Nəqlil-Ədli" olsa da müəllifinə nisbətlə "Səhihi-Müslim" olaraq tanınır.

Haqqında

Əsər

Kitab cildlərə bölünür (Cildlərin sayı nəşr edildiyi zamana, məkana və nəşriyyata görə dəyişir). Hər cilddə kitablar və hər kitabda da bablar var. Hər kitabda , kitaba uyğun bablar və hər babda da mövzuya uyğun hədislər vardır. Təkrarları çıxmaq şərtilə kitabda 3033 hədis var. Ümumilikdə isə kitabda 7275 hədis var^[1].

Səhiheynin ehtiva etdiyi hədislər haqqında İbni Salah (h.q. 577-643) bunları demişdir :

"Bizə Hureyb-dən rəvayət olundu. Deyib ki : Əbu Züratə ər-Razi-nin yanında idim. Deyərkən Müslim ibn Həccac gəldi və ona salam verərək bir müddət oturdu. Müzakirə etdilər. Getmək üçün qalxdığı zaman mən Əbu Züra-ya :

Səhih adlı kitabda dörd min hədis toplayan bu zatmıdır ? dedim.

Əbu Züra geriyə qalanını kimə qoydu ? dedi.

İbni Salah (577-643) deyir ki : Əbu Züra (h.q.?-164) bununla Müslim-in kitabında təkrarsız olaraq dörd min əsil hədis olduğunu anlatmaq istəmişdir. Buxari-nin kitabı üçün də təkrarları xaric, dörd min hədis ; təkrarları ilə birlikdə 7275 hədis ehtiva etdiyini söyləmişdir."

Kitabları (Bölmələri)

Şərh

1. “əl-Mufhim fi Şərhi Ğəribi Muslim” Abdul-Ğafir ibn İsmail əl-Farisi (h. 529)
2. “Şərhu Muslim” İsmail ibn Muhəmməd əl-İsfəhani (h. 535)
3. “əl-Mulim bi Fəvaidi Kitabi Muslim” Əbu Abdullah Muhəmməd ibn Əli əl-Maziri (h. 536)
4. “əl-İkmal əl-Mulim bi Fəvaidi Muslim” Qazı İyad ibn Musa əl-Yəhsubi əl-Maliki (h. 544)
5. “Şərhu Muslim” İmadud-Din Abdur-Rəhman ibn Abdul-Ali əl-Misri (h. 624)
6. “Siyanətu Səhihi Muslim minəl-İxlali vəl-Ğələti və Himayətihi minəl-İsqati vəs-Səqti” Əbu Amr Osman ibn əs-Səlah əş-Şəhrəzuri (h. 643)
7. “əl-Mufsih əl-Mufhim vəl-Muvəddih əl-Mulhim li Məani Səhihi Muslim” Əbu Abdullah Muhəmməd ibn Yəhya ibn Hişam əl-Ənsari (h. 646)
8. “Şərhu Muslim” Yusuf Şəmsuddin Əbul-Muzəffər (h. 654)
9. “əl-İkmal fi Şərhi Muslim” Şəmsuddin Muhəmməd ibn Yusuf əl-Kunəvi (h. 656)
10. “əl-Mufhim lima Əşkələ min Təlxisi Kitabi Muslim” Əbul-Abbas Əhməd ibn Ömər əl-Ənsari əl-Qurtubi (h. 656)
11. “əl-Minhac fi Şərhi Səhihi Muslim ibnul-Həccac” Əbu Zəkəriyya Yəhya ibn Şərəf ən-Nəvəvi (h. 676)
12. “Fədl əl-Munim fi Şərh Səhih Muslim” Əbu Abdullah Muhəmməd ibn Ətaullah ibn Muhəmməd ər-Razi (h. 767)
13. “İkmalu İkmal əl-Mulim” Əbu Abdullah Muhəmməd ibn Xəlifə əl-Vustani əl-Ubbi (h. 827)
14. “Şərhu Muslim” Təqiyyud-Din Əbu Bəkr ibn Muhəmməd əl-Hisni əd-Diməşqi (h. 829)
15. “Tohfətu əl-Muncid vəl-Mufhim fi Ğəribi Səhihi Muslim” İbrahim ibn Muhəmməd ibn Sibt ibn əl-Əcəmi (h. 841)
16. “Şərhu Muslim” Əbul-Fərəc İsa ibn Məsud əz-Zəvavi (h. 844)
17. “Mukəmmilu İkmal əl-İkmal” Muhəmməd ibn Yusuf əs-Sənasi (h. 892)
18. “Əd-Dibac alə Səhih Muslim ibnul-Həccac” Cəlaləddin əs-Suyuti (h. 911)
19. “Minhac əl-İbtihac fi Şərhi Muslim ibnul-Həccac” Şihabuddin Əhməd ibn Muhəmməd əl-Xətib əl-Qəstəllani (h. 923)
20. “Şərhu Muslim” Zeynud-Din Zəkəriyya ibn Muhəmməd əl-Ənsari (h. 926)
21. “Buğyətul-Qari vəl-Mutəfəhhim” Yəhya ibn Muhəmməd əs-Sənabiti (h. 958)
22. “Şərhu Muslim” Ali əl-Qari əl-Hərəvi (h. 1016)
23. “əs-Sirac əl-Vəhhac min Kəşfi Məsalibi Səhih Muslim ibnul-Həccac” Siddiq Həsənxan (h. 1307)
24. “İnayətu əl-Məlik əl-Munim li Şərhi Səhih Muslim” Abdullah ibn Muhəmməd Yusuf Əfəndi (h. 1167)
25. Muhyiddin ən-Nəvəvi, "Sahihu Muslim bi Şərhin Nəvəvi"

Tərcümə

Kitab Azərbaycan dilinə tərcümə olunub və nəşr olunub :

• İmam Əbul-Huseyn Muslim ibn Həccac ibn Muslim əl Quşeyri ən Nişapuri, "Səhih Muslim və Şərhi", Tərcümə edən: Əlixan Musayev, 2 cilddə (I cild, yüklə)
• Müslim ibn Həccac əl Quşeyri ən Nişapuri, "Səhih Müslim", Bakı, "Şərq-Qərb", 2010, 984 səh.

Kitab Türk dilinə tərcümə olunub və nəşr olunub :

• "Sahih-i Müslim" Tercüme ve Şerhi, çeviren : Ahmed Davudoğlu, "Sönmez" Neşriyatı, 1968 Arxivləşdirilib 2012-07-11 at the Wayback Machine

Nəşr

• Müslim b. əl-Həccac, əl-Müsnədus-səhih bi nəqlil ədli, Dar İhyail-Kutubil-Ərəbiyyə, ər-Riyad, Səudiyyə Ərəbistanı, 1412/1991; təhqiq: Muhəmməd Fuad Əbdül-Baqi yüklə
• Müslim b. əl-Həccac, əl-Müsnədus-səhih bi nəqlil ədli, Beytul-Əfkar əd-Dəvliyyə lil-Nəşr, ər-Riyad, Səudiyyə Ərəbistanı, 1419/1998 yüklə
• Müslim b. əl-Həccac, əl-Müsnədus-səhih bi nəqlil ədli, Dar Teybə, ər-Riyad, Səudiyyə Ərəbistanı, 1427/2006; təhqiq: Nəzər b. Muhəmməd əl-Qurtubi yüklə

İstinadlar

1. "Kutubi Sitte veritabanı". 2021-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-29.

Həmçinin bax

• Kutubi-sittə
• Səhihi Buxari
• Sünəni Əbu Davud
• Sünəni Nəsai

Xarici keçidlər