Ovdan (Balaxanı)

Ovdan — Şirvanşah əmiri Xacə Zeynəddinin göstərişi ilə XIV əsrdə Balaxanı qəsəbəsində tikilmiş ovdan.^[3] Ovdan Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.^[4]

Ovdan
Ölkə	Azərbaycan
Şəhər	Balaxanı Bakı Bakı
Yerləşir	Abdulvahab Salamzadə küçəsi[1]
Tikilmə tarixi	XIV əsr
Dövlət	Azərbaycan
Region	Avropa
Azərbaycandakı tarixi abidələrin milli qeydiyyatı
İstinad nöm.	543[2]
Kateqoriya	Ovdan
Əhəmiyyəti	Ölkə əhəmiyyətli
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Haqqında

Balaxanı qəsəbəsində yerləşən ovdan şirvanşah əmiri Xacə Zeynəddinin göstərişi ilə XIV əsrdə inşa olunub. Pilləkənlərin quruluşu Şirvanşahlar sarayında olduğu kimi, bir qədər hündürdür. Ehtimal olunur ki, Qum hamamı inşa edildikdən sonra ilk dövrlər Ovdandan götürülən su ilə təchiz olunub. Ovdan mənbəyindən su götürmək üçün 40 pilləkəni üzü aşağı düşmək lazımdır. Pilləkənlər lay daşlardan yonulub, düz su mənbəyinə qədər enir. Ovdanın çox az bir hissəsi torpağı üzərində, əsas hissəsi torpağın altındadır. Ovdanın girişindən su mənbəyinə qədər üzü aşağıya 15 metr məsafə var. Tikilinin yerin altındakı hissəsinin tağvari dəhliz şəklində olması üzərindəki torpaq qatı ağırlığının təzyiqi nəticəsində çökməsi ehtimalını heçə endirir.^[5] Keçmişdə ovdan vasitəsilə Balaxanının içməli suya olan təlabatı ödənilib.^[6]

Ovdan 1920-ci il aprel işğalına qədər əhali tərəfindən istifadə edilib. Sonrakı dövrlərdə isə baxımsız qalıb. 2019-cu ildə isə abidəni restavrasiya etməyə başlayıblar.^[5]

Şəkilləri

• 
• 
• 
• 
• 

Həmçinin bax

• Qum hamamı
• Şakir ağa türbəsi
• Şah Səfi karvansarası

İstinadlar

1. "Ovdan". kataloq.gomap.az. 4 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 mart 2020.
2. "Dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı" (PDF). mct.gov.az. 28 oktyabr 2015. 23 oktyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 3 mart 2020.
3. "Balaxanı qəsəbəsi". sabunchu-ih.gov.az. 4 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 mart 2020.
4. "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2 avqust 2001. 7 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 4 may 2022.
5. Elşən Məmmədəliyev. "Balaxanı Bakının Lahıcına çevrilir". musavat.com. 16 sentyabr 2019. 4 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 mart 2020.
6. "Balaxanı yeni görkəmdə: Qum hamamı, insanı yormayan pilləkənlər". bakucity.az. 13 noyabr 2019. 4 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 mart 2020.

Xarici keçidlər

• Balaxanıda tarixi abidələr bərpa olunur / AzTV
• Balaxanı - təkcə neftlə deyil, qədim tarixi ilə tanınan kənd... / TV Musavat
• Balaxanı qəsəbəsindəki tarixi abidələr bərpa olunur / Baku TV
• Sirdaş - Balaxanı - 2 - ci hissə / Xəzər TV