Mələk

Mələk və ya əvvəlki mənbələrdə füriştə^[1] — iudaistik, xristian və müsəlman ənənələrində Allaha xidmət edən fərdiləşdirmiş bədənsiz və qanadlı varlıq. Rəvayətlərə görə miqdarca saysız mələklər nurabənzərlərdir. Xristian ənənəsində doqquz dənə mələk rütbə var (serafimlər, xeruvimlər, taxt-taclar, hökmranlıqlar, qüvvələr, hakimiyyətlər, başlanğıclar, arxmələklər və mələklər).

Hugo Simberg, 1903.

Mələklər mahnısı Vilyam Buqro əsəri, 1825–1905.

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Mələk (dəqiqləşdirmə).

İslamda mələklər

Mələklər, Quranda 21 surədə qeyd olunduğu kimi, Allah tərəfindən müəyyən vəzifələri yerinə yetirmək məcburiyyətindədirlər. İslam dinində mələklər, yeməyən, içməyən erkəyi və dişisi olmayan, yatmayan, günah işləməyən , gözə görünməyən, nurdan ya da oddan yaranan varlıqlar kimi insanlara bilinir. Mələklər yalnız Allaha qulluq edirlər. Insanlar və cinlərdən fərqli olaraq, onların iradə azadlığı yoxdur və öz fövqəltəbii məskənlərinə təyin olunmuşlar. Buna görə də günahsız varlıqlardır^[2] İslamda ən müqərrəb (məqamı daha uca olan) mələk vəhy mələyi olan Cəbrayıl hesab olunur. Əzrayıl, Mikail, İsrafil də müqərrəb mələklərdir. Cəhənnəm mələkləri arasında məşhur olan Maalik, Zəbanilar və İblisdir.^[3] Bəzi Süfizm təfsirlərə görə mələklər Allahın sifətlərinin əksidir: Mərhəmət mələkləri Allahın gözəl adlarını və cəza mələklərini Allahın kral hakimiyyəti adlarını təmsil edirlər.^[4]İslam dinində Quranda və ya hədislərdə mələklərin sayları və çeşidləri göstərilməmişdir

Mərhəmət mələkləri

Mərhəmət mələklərin aşağıdakı xüsusiyyətləri vardır:

• Mələklər nurdan yaradılıblar;^[5]
• Mələklərin qanadları var (Fatir surəsi 1);
• Mələklər insan cildinə girə bilir;
• Mələklərdə cinsiyyət (kişi və qadın) anlayışı yoxdur. Dolayısıyla mələklər üçün evlilik, şəhvət, cinsi yolla artma deyə bir şey yoxdur;
• Mələklər qidalanmır (yemir və içmir), yatmır, yorulmur;
• Onlara Allah tərəfindən həvalə olunan işləri sorğu-sualsız həyata keçirdilər və bu işləri görəndə yorulmaz və bezməzlər.

Cəhənnəm mələkləri

• Oddan hazırlanmışdır^[6]
• Onlar itaətsizdirlə (şeytanlar)^[7]
• Günahkarları cəzalandırırlar
• Onlar cəhənnəmi qoruyurlar
• Çox vaxt insanlara həsəd aparırlar
• Allahın yolundan çıxmaq üçün insanları və cinləri pozmağa çalışırlar

İstinadlar

1. Султан-Меджид Ганиев, Русско-татарский словарь, Баку, 1909
2. Amira El-Zein Islam, Arabs, and Intelligent World of the Jinn Syracuse University Press 2009 ISBN 978-0-8156-5070-6 page 100
3. Joseph Freiherr von Hammer-Purgstall: Rosenöl. Erstes und zweytes Fläschchen: Sagen und Kunden des Morgenlandes aus arabischen, persischen und türkischen Quellen gesammelt. BoD – Books on Demand, ISBN 9783861994862, S. 15. (almanca)
4. Ayman Shihadeh: Sufism and Theology. Hrsg.: Edinburgh University Press. 21. November 2007, ISBN 978-0-7486-3134-6, S. 54–56.
5. • "Nūr Arxivləşdirilib 2022-04-23 at the Wayback Machine." The Concise Oxford Dictionary of World Religions. – via Encyclopedia.com; • Hartner, W., and Tj Boer. 2012. "Şablon:Doi-inline." Encyclopaedia of Islam (2nd ed.), edited by P. Bearman, et al. ISBN 978-90-04-16121-4. • Elias, Jamal J. 2003. "Şablon:Doi-inline." Encyclopaedia of the Qurʾān 3, edited by J. D. McAuliffe. DC: Georgetown University. Retrieved 23 may 2020.
6. Jane Dammen McAuliffe (Hrsg.): Encyclopaedia of the Qurʾān. Band 5, Brill, Leiden/Boston 2001, S. 117–121, und Band 3 S. 45
7. Abu l-Lait as-Samarqandi's Comentary on Abu Hanifa al-Fiqh al-absat Introduction, Text and Commentary by Hans Daiber Islamic concept of Belief in the 4th/10th Century Institute for the Study of Languages and Cultures of Asia and Africa S. 243