I Bahadır Gəray

I Bahadır Gəray — Krım xanı. I Səlamət Gərayın oğludur. Atasının Krım xanı olaraq təyin edilməsindən sonra adəti üzrə Osmanlı İmperiyasına girov olaraq Yanboluya göndərildi.

I Bahadır Gəray
1637 – 1641
Əvvəlki	İnayət Gəray
Sonrakı	IV Məhəmməd Gəray
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	1602
Vəfat tarixi	1641
Vəfat yeri	Evpatoriya, Krım xanlığı
Vəfat səbəbi	taun
Dəfn yeri	Bağçasaray
Fəaliyyəti	şair
Atası	I Səlamət Gəray
Həyat yoldaşı	Hanzade Xanım
Uşağı	I Səlim Gəray
Ailəsi	Gəraylar
Dini	sünni islam

4 iyun 1637-ci ildə Krım xanı İnayət Gərayın edam edilməsindən sonra Osmanlı sultanı IV Murad tərəfindən 7 iyun 1637-ci ildə Krım xanı olaraq təyin edildi. Hökmdarlığının ilk illərində noqayların Mansuroğlu qəbiləsi ilə mübarizə aparmışdır. Bu mübarzə nəticənsində onların çoxunu öldürmüşdür. 1637-ci ildə Don kazakları tərəfindən ələ keçirilən Azov qalasını geri almaq üçün 1638-ci ildə Osmanlı ordusu ilə birgə etdiyi hücum müvəfqiyyətsizliklə nəticələndi. Xanlığı dövründə ruslar və polşalılarla münasibətləri nisbətən müharibəsiz idi. Xırda basqınlar edilsə də, ciddi qarşıdurma olmadı.

IV Murad 1639-cu ildə Bağdadı yenidən ələ keçirib İstanbula qayıtdıqdan sonra Azov qalasını yenidən almaq məsələsini gündəmə gətirdi. Bundan sonra yürüş hazırlıqlarına başladı və 8 aprel 1641-ci ildə Osmanlı qüvvələri ilə qalanın mühasirəsinə qoşuldu. Qalanın mühasirəyə alınması üçün kifayət qədər silah-sursatın olmaması, iqlim şəraitinin pisləşməsi, eləcə də serdar Dəli Hüseyin Paşa və kapitanı Derya Siyavuş Paşa ilə yaşadıı problemlər səbəbindən məqsədlrinə çata bilməyən Osmanlı qoşunu oktyabr ayında qaladan çəkildi. Mühasirə zamanı xəstələnən Bahadır Gəray Evpatoriyaya gəldikdən br müddət sonra noyabr ayında vəfat edir.^[1]

Bahadır Gəray poeziya ilə də maraqlanırdı. Rezmi təxəllüsündən istifadə edən Bahadır Gəray xanın bir çox şeiri var idi.^[2]

İstinadlar

1. Yavuz Söylemez. "Bahadır Gəray: Xan və Şair" (türk. ). dergipark.org.tr. 24 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib.
2. Cemal Kurnaz. "Xanlıq dövrü Krım şairləri haqqında bəzi qiymətləndirmələr" (file:///C:/Users/ADMIN/Downloads/1098-Article%20Text-2177-1-10-20130125.pdf). 2013-08-12 tarixində [file:///C:/Users/ADMIN/Downloads/1098-Article%20Text-2177-1-10-20130125.pdf orijinalından] (#bad_url) (PDF) arxivləşdirilib.