Danimarka–Türkiyə münasibətləri

Türkiyə—Danimarka münasibətləri — Danimarka Krallığı ilə Türkiyə Respublikası arasında diplomatik əlaqələr rəsmi olaraq 1923-cü ildə quruldu; Danimarka ilə Osmanlı İmperiyası arasında XVIII əsrdə başlayan əlaqələrin davamı idi. Danimarkanın Ankarada, Türkiyənin Kopenhagendə səfirliyi var ^[1][2]. Hər iki ölkə NATO üzvüdür. Danimarka ilə Türkiyə arasındakı diplomatik münasibətlərdə bir cizgi filmi qalmaqalı və bir kürd peyk televiziya kanalı ilə əlaqədar gərginlik yaşandı. ^[3]

Türkiyə— Danimarka münasibətləri
Danimarka  Türkiyə

Tarixi

14 oktyabr 1756-cı ildə Sultan III Osman ilə Kral V Frederik arasında Dostluq və Ticarət Müqaviləsi imzalandı. 1758-ci ildə Danimarka Osmanlı İmperiyasına fövqəladə nümayəndə təyin etdi ^[4].

1618-1648-ci illərdə Danimarka və Osmanlı İmperiyası Müqəddəs Roma İmperiyasına qarşı birlikdə mübarizə apardı. Şimali müharibə zamanı Danimarka ilə Osmanlı İmperiyası bir-biri ilə müharibə vəziyyətində idi ^[5]. Ölkələr 1803-1815-ci illər arasındakı Napoleon müharibələri zamanı müttəfiq idilər.

1920-ci il Türkiyə-Ermənistan müharibəsi zamanı Danimarka, Ermənistan Demokratik Respublikası ilə Türkiyə arasında aparılan danışıqlarda vasitəçi kimi çıxış etdi.^[6]

Danimarka ilə Türkiyə arasındakı ticarət müqaviləsi 1926-cı ildə Ankarada, 1930-cu ildə Əməkdaşlıq, Ticarət və Naviqasiya Müqaviləsi imzalanmışdır^[7][8]. 1932-ci ildə hər iki ölkə İsveçrənin Cenevrə şəhərində Sülh Sazişini imzaladılar. 1948-ci ildə qarşılıqlı ödənişlər haqqında bir müqavilə imzalandı^[9].

26 noyabr 1999-cu ildə, Türkiyə Xarici İşlər Naziri İsmail Cemin Danimarkaya səfəri zamanı siyasi, təhlükəsizlik və müdafiə əməkdaşlığına dair Birgə Fəaliyyət Planı imzalandı.^[10]

Danimarka ilə Türkiyə arasında ikitərəfli münasibətlər, Jyllandsposten qəzetində Məhəmməd peyğəmbərin cizgi filmləri yayımlandıqda gərginləşdi. Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan, nəşrləri qınadı və Danimarkadakı söz azadlığını tənqid etdi.^[11]

İstinadlar

1. Embassy of Denmark in Turkey. Government of Denmark. Arxiv surəti 19 iyul 2011 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2011-07-19 at the Wayback Machine
2. Turkish embassy in Copenhagen, Denmark. Government of Turkey. Arxiv surəti 19 iyul 2011 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2011-07-19 at the Wayback Machine
3. Turkey, Denmark in row over Kurdish TV station.^{[ölü keçid]}
4. "Danish Business Delegation to Turkey|publisher=Royal Danish Ministry of Foreign Affairs" (PDF). 2011-06-01 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.
5. "Thirty Years' War. Encyclopædia Britannica". 2008-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.
6. "Denmark may be chosen as mediator in Armenia. The Providence Journal". 2020-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.
7. Exchange of Notes constituting a Provisional Commercial Agreement, signed at Angora, March 22, 1926.^{[ölü keçid]}
8. Treaty of Establishment, Commerce and Navigation, with Final Protocol. Signed at Ankara, May 31.^{[ölü keçid]}
9. Payments Agreement (with protocol and exchange of letters) Signed at Ankara, on 15 December 1948.^{[ölü keçid]}
10. Turkish-Danish Relations: Possible to Make A New Start? Arxiv surəti 19 dekabr 2011 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2011-12-19 at the Wayback Machine
11. "Cartoon controversy spreads throughout Muslim world". 2008-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.