Əkinçi Partiyası

Əkinçi Partiyası — Azərbaycanda sol eserlər partiyası.^[1]

Əkinçi Partiyası
Sədri	Mir Həsən bəy Vəzirov, Ruhulla Axundov
Quruluş tarixi	1917
Dağılma tarixi	11 fevral 1920
Birləşən	Ədalət Partiyası Hümmət Partiyası
Sələfi	İttifaq Partiyası
Baş qərargah	Bakı
İdeologiya	kommunizm

Tarixi

Yaranması

Fevral inqilabından (1917) sonra sol eserlər partiyasının müsəlman bölməsi kimi təsis edilmiş, 1918-ci ilin martından isə sol eserlər partiyasının Əkinçi Partiyası kimi fəaliyyət göstərmişdir. Təşkilatın sədri Mir Həsən Vəzirov idi. O, 1918-ci il aprelin 25-də yaradılmış Bakı Xalq Komissarları Sovetində (XKS) torpaq komissarı vəzifəsinə seçilmişdi.

Ruhulla Axundov, Əhməd Əhmədov, Rəhim Hüseynov, Həbib Cəbiyev, Əli Bayramov, Eyyub Xanbudaqov və b. partiyanın fəal üzvləri idilər. Partiya, əsasən, Bakı fəhlələri arasında fəaliyyət göstərir və solçu taktika yürüdürdü. Digər sosialist partiyaları kimi, sol eserlər də, ayrı-ayrı ziyalı qrupları istisna olmaqla, zəhmətkeş azərbaycanlı kütlələri arasında güclü nüfüza malik deyildi.

Xalq Cümhuriyyətində

1920-ci ildə Bakıda kommunistlərə ilk yaxınlaşan və onlarla sıx əməkdaşlıq edən məhz Azərbaycan sol eserləri idi. Bu partiya sağ eserlərdən (Xalqçı Partiyası) fərqli olaraq, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyət Parlamentində inqilabi sosializm və sovet hakimiyyəti mövqeyində dururdu. Onlar rus sol eserlərindən fərqli olaraq, milli məsələdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin müstəqilliyinin tam tanınması tərəfdarı idilər. Bu partiya bir çox cəhətdən Ukrayna sol eserlərinə bənzəyirdi.

Dağılması

Partiya 11 fevral 1920-ci ildə kommunistlərlə birləşərək Azərbaycan Kommunist Partiyasının təməlini qoysa da, bu, sol eserləri repressiyalardan xilas etmədi. Aprel işğalından sonra onların bir hissəsi güllələndi, digər qismi isə mühacirətə getməyə məcbur oldu.

Maddi-texniki bazası

Partiyanın fəaliyyətini özündə əks etdirən "Əkinçi" adlı mətbu orqanı nəşr olunurdu.

İstinadlar

1. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası: 2 cilddə. I cild. Bakı: Lider nəşriyyatı, 2004, s. 332