From Wikipedia, the free encyclopedia
Salçak Toka və ya Salçak Kalbak-Herekoğlu TOKA (15 dekabr 1901[2] – 11 may 1973[1] və ya 1973[2], Kızıl, SSRİ[1]) — tuvalı yazıçı, dövlət xadimi, general, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.[3] Tuva Xalq Respublikasının respublika müfakatı laureatı. Müstəqil Tuva Xalq Respublikasını SSRİ ilə birləşdirmişdir.[4]
| Salçak Toka | |
|---|---|
| Тока, Салчак Калбак-Хөрекович | |
| Doğum tarixi | |
| Vəfat tarixi | (71 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
           |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
15 dekabr 1901-ci ildə Mergendə anadan olmuşdur[5]Tuva Xalq Respublikasını SSRİ-ə birləşdirdikdən sonra Tuva xalqı ona TOKA demişdir. Toka Tuvanı ruslara birləşdirən uşaq sözlərinin tuvaca baş hərflərinin abreviaturasıdır. Xalq bununla onu ələ salmışdır.
1932-ci ildə Donduk Kuuların edamından sonra Salçak Toka Tannu Tuvanın hökmdarı oldu. Sovet modelindən sonra kommunist bir ideologiya təqdim etdi, köçəri kənd təsərrüfatı kollektivləşdirildi və ənənəvi dinlər (Tibet Buddizmi və Şamanizm) sıxışdırıldı. Ətrafında fərdi bir mədəniyyət inkişaf etdi və ədəbi əsərlərinə görə çoxsaylı Sovet mükafatlarına layiq görüldü.
1944-cü ildə Tannu Tuvanın Sovet İttifaqı tərəfindən ilhaq edilməsini istədi. Hadisə Mixail Kalinin vasitəsilə 30 oktyabr 1944-cü ildə baş verdi.
Tuva ədəbiyyatının önəmli yazıçılarından biridir. İlk dəfə 1930-cu ildə “Sаmbukаynıñ çugaazı” adlanan ilk Tuva romanını yazmağa başlamışdır. 1931-ci ildə “Kinçini üze şapkanı” adlanan əsəri nəşr edilmişdir. O illərdə “Hereejen” (1935), “Üür dargazında üş çıl boldum” (1944), “Döngür-ool” (1938) adlı dramaturgiya nümunələrini yazmışdır. O, “Men saktıışkınım” (1941), “Tos çadırda” (1944), “Ada körbeenin oglu köör” (1963), “Çaa Tıva” (1964), “İyi hemnin baştarı” (1965), “Hayırakançılar” (1971), “Çogaaldar çıındıları” (1977) və bundan başqa da əsərlərin müəllifidir. 1943-1963-cü illər arasında “Arattın sözü” adlı trilogiyanı yazmışdır. Kitabları 1951, 1967, 1968-ci illərdə nəşr edilmişdir. “Kargiga çoraanım”, “Börülerni annaarı” (Bozqurdların ovları) adlı hekayələri, “Tos çadırda” adlı romanı Tuva ədəbiyyatının qızıl çağını təşkil edir.
1942-ci ildə Tuva Xalq Respublikası, 1945-ci ildə isə SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü olmuşdur.[6] Tuva millətinin yazıçısı ünvanı almış və Tuva Sovet Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyini etmişdir.[7]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
