Yar Çallı

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Çallı.

Yar Çallı (tatar. Яр Чаллы; rus. Набережные Челны) — Tatarıstan Respublikasında yerləşən şəhər.

Şəhər
Yar Çallı
Набережные Челны Яр Чаллы
Bayraq[d] Gerb[d]
55°43′ şm. e. 52°22′ ş. u.HGYO
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1626
Sahəsi	171 km²
Mərkəzin hündürlüyü	100 m
Saat qurşağı	UTC+03:00
Əhalisi
Əhalisi	545.750 nəf. (2023)[1]
Rəsmi dili	Tatar dili, rus dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+7 8552
Poçt indeksi	423800–423899
Digər
nabchelny.ru
Xəritəni göstər/gizlə Yar Çallı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Respublikanın şimal-şərqində Nijnekamsk su anbarının və Kama çayının sol sahilində yerləşir. Nijnekamsk ərazi istehsalat kompleksinin və Yar Çallı aqlomerasiyasının əsas şəhəri olmaqla iri sənaye mərkəzidir. Əhalisinin sayına görə respublikanın ikinci, Rusiyanın 34-cü iri şəhəri hesab edilir. "KAMAZ" avtomobil zavodu bu şəhərdə yerləşdir.

Etimologiyası

Şəhərin adı tatar (bulqar) dilində Yar Çallı sözündəndir. Tərcüməsi qırmızı sahil mənasını ifadə edir. 1982-ci ildə Leonid Brejnyev-in şərəfinə şəhərin adı dəyişdirilərək Brejnyev adlandırılmışdır. Bununla belə 1988-ci ildə şəhərin əvvəlki adı geri qaytarılmışdır.

Coğrafiyası

Şəhər Tukayev və Yelabuğ rayonları ilə sərhəddir. Əsas çayları: Kama, Çallı, Şilnadır. Nijnekamska qədər olan məsafə 35 km, Kazana kimi olan məsafə 237 km-dır.

İqlimi

İqlimi mülayim, mülayim-kontinentlar və kontinentaldır. İllik temperatur amplitudası yüksəkdir. Qışı uzun və sərt olmaqla 5 aya qədər davam edir. Noyabrdan martadək orta temperatur 0 dərəcədən aşağı olur. Yanvar ayı ən soyuq ay hesab edilir. Yayı isti olmaqla üç ay davam edir. Yayda orta temperatur +15 dərəcədən yuxarı olur. Ən isti ay iyuldur. Yağıntı il boyu bərabər paylanır. Bununla belə yayda və payızda yağıntılar qismən artır.

Nijnekamsk su anbarı şəhərin havasının daim rütubətli olmasını təmin edir. Yağıntıların orta illik miqdarı 652 mm-dır. Orta illik temperatur +4.0 °C, küləyin orta illik sürəti 4.6 m/s, havanın illik rütubətliliyi 79% təşkil edir.

Əhalisi

Əhali sayı 508 700 nəfər (2009-cu il) Tatarıstan əhalisinin 13,5 % -ni təşkil edir, Rusiya şəhərləri arasında 31-ci yerdədir.

Qardaş şəhərlər

• ÇXR, Şandun (2009)^[2].

İstinadlar

1. https://rosstat.gov.ru/compendium/document/13282 (rus.). Росстат, 2023.
2. "Новости: Пресс-служба > Из Ляочен — в Набережные Челны". 2010-08-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-16.

Həmçinin bax