I Şapur

I Şapur (fars. شاپور اول‎; II əsr, Firuzabad, Fars ostanı – 272^[1][2][…], Bişapur^[d], Fars ostanı) — ikinci Sasani şahı.

I Şapur
𐭱𐭧𐭯𐭥𐭧𐭥𐭩
Sasanilərin II şahı
12 aprel, 241 – may,272
Əvvəlki	I Ərdəşir
Sonrakı	I Hürmüz
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	215
Doğum yeri	Firuzabad, İran
Vəfat tarixi	272
Vəfat yeri	Bişapur[d], Kazerun şəhristanı, Fars ostanı, İran
Fəaliyyəti	suveren[d]
Atası	I Ərdəşir
Anası	Mirod
Həyat yoldaşları	Gurzad, Xuranjim
Uşaqları	I Bəhram, I Hürmüz
Dini	Zərdüştilik
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İlk illəri

Şapur 215-ci ildə doğulmuşdu. Atası I Ərdəşir, anası isə Arşakilər sülaləsindən Miroddur. 240-cı ildə artıq atası ilə birgə hökmdarlıq edirdi. 242-ci ildə Ərəb Filiplə sülh imzaladı və 500.000 dinar təzminat aldı.^[3] Lakin sülh tez pozuldu və 253-cü ildə Barbarissos döyüşündə Sasani ordusu 60000lik Roma ordusunu məhv etdi.

Hakimiyyəti

252-ci ildə Şapurun əmri ilə Ermənistan çarı II Xosrov (Arşaki) öldürüldü, I Hürmüz Ermənistan taxtına gətirildi. Gürcüstan da işğal edilərək Sasanilər dövlətinə birləşdirildi.

260-cı ildə Roma-Sasani müharibələrində Roma ordusunu məğlub etdi. Öz qələbəsi barədə bütün qonşu ölkələrə xəbər saldı ki, ona tabe olsunlar. Alban hökmdarı I Vaçe tabe olmaq istəməsə də, 262-ci ildə I Şapur Albaniyanı özündən asılı vəziyyətə gətirdi. 10 il sonra (272) I Şapur öldü və Albaniya asılılıqdan çıxdı.

İstinadlar

1. Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
2. Gabrieli F. SHĀHPŪR // Enciclopedia Treccani (it.). Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1936.
3. Cambridge History of Iran, Volume III, edited by Ehsan Yarshater (professor of Iranian studies, Columbia University, New York)

Anar İsayev, Rəhim Məcnunov, Muxtar Abbasov — Azərbaycan tarixi VI–XI sinif