Düzkənd rayonu

Düzkənd rayonu (1937–1945) Axuryan rayonu — Qərbi Azərbaycanın (indiki Ermənistan Respublikası) Şörəyel (Şirək+el) mahalı ərazisində rayon. Mərkəzi Düzkənd qəsəbəsidir.

Rayon
Düzkənd rayonu
İnzibati mərkəz	Düzkənd[1]
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	31.12.1937
Ləğv edilib	11 aprel 1995
Sahəsi	576 km²[1]
Əhalisi
Əhalisi	39.000 nəf. (1989)

1937-ci il dekabrın 31-də yaradılıb. 1945-ci il dekabrın 7-nə kimi Düzkənd rayonu, həmin tarixdən etibarən isə Axuryan rayonu adlandırılıb. Ərazisi 576 kv. km-dir. Rayon mərkəzi Düzkənd (dəyişdirilmiş adı Axuryan) qəsəbəsidir. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə olan məsafə 126 km-dir.

Rayon ərazisinn böyük bir hissəsini qədim türk tayfası olan Şirakların adını daşıyan Şirək düzənliyi təşkil edir. Şirək sıra dağları isə rayonun Qızıl Qoç rayonu ilə sərhəddindən keçir. Rayon boyu Arpaçay axır.

Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət heyətinin müxtəlif fərmanları ilə rayon üzrə dəyişdirilmiş tarixi yer adları:

Qədim türk adı	İndiki adı	Dəyişdirilmə tarixi
Gümrü	Aleksandropol	…
Aleksandropol	Leninakan	27.01.1924
Hacı Nəzər	Kamo	03.01.1935
Türk Qarakilsəsi	Axurik	03.01.1935
Böyük Kəpənəkçi	Musaelyan	03.01.1935
Aralııq	Yerazqavors	07.12.1945
Ağkilsə	Kraşen	07.12.1945
Bacoğlu	Haykavan	07.12.1945
Dərbənd	Karmrakar	26.04.1946
Düzkənd	Axuryan	07.12.1945
Düzkənd rayonu	Axuryan rayonu	…
Daharlı	Getk	07.12.1945
Kiçik Qarakilsə	Azatan	07.12.1945
Kiçik Kəpənəkçi	Hovit	07.12.1945
Təpədolaq	Arevik	07.12.1945
Toparlı	Atsik	07.12.1945
Çirxan	Beniamin	07.12.1945
Çıraqlı	Crarat	07.12.1945
Yasavul	Ovuni	07.12.1945
Böyük Sarıyal	Medz Sarial	07.12.1945
Molla Musa	Musakan	…
Musakan	Voskehask	26.04.1946
Dirəklər	Karnut	26.04.1946
İlxıyabı	Hayqabats	26.04.1946
Yuxarı Qanlıca	Marmaraşen	26.04.1946
Aşağı Qanlıca	Vahramaberd	26.04.1946
Böyük Kəti	Keti	26.04.1946
Kiçik Kəti	Lernatsk	26.04.1946
Ocaqqulu	Arapi	26.04.1946
Ortakilsə	Maisyan	26.04.1946
Arıxvəli	Lernut	21.10.1967

Tanınmışları

• Fikrət Hüseynli — jurnalist, insan haqları müdafiəçisi, siyasi mühacir.
• Aşıq Heydər — aşıq

Xarici keçidlər

• Qərbi Azərbaycan: azərbaycanlılara qarşı genosid demoqrafik statistika güzgüsündə Arxivləşdirilib 2015-11-16 at the Wayback Machine
• Qərbi Azərbaycanın türk mənşəlli toponimləri Arxivləşdirilib 2014-09-04 at the Wayback Machine
• Vandalizm: tarixi adlara qarşı soyqırımı. Bakı, "Təhsil", 2006, 92 səh. ^{[ölü keçid]}
• İndiki Ermənistan qədim türk yurdu idi ^{[ölü keçid]}
• Qərbi Azərbaycan ərazilərində yer adlarının soyqırımı ^{[ölü keçid]}

Həmçinin bax

• Qərbi Azərbaycan
• Azərbaycanlıların Qərbi Azərbaycandan deportasiyası
• Erməni əhalisinin tarixi miqrasiyası

1. Erməni Sovet Ensiklopediyası (erm.). / red. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.