![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Nycticebus_bengalensis_001.jpg/640px-Nycticebus_bengalensis_001.jpg&w=640&q=50)
Astagəl lorilərin mühafizəsi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Astagəl lori - Nycticebus cinsinin yaşburun primatları — 2007-ci ildə Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi tərəfindən müdafiəsiz və ya nəsli tükənməkdə olan cins kimi qəbul edilmişdir. Onlar bir çox ölkənin qanunları və beynəlxalq müqavilələrlə qorunur, lakin bu qanunların gerçək icrası hər yerdə təmin edilmir və bu cür növlər tükənmək təhlükəsi altında qalır. Astagəl Lori-Cənubi və Cənub-Şərqi Asiyanın tropik meşələrində yaşayır. Onların mövcudluğuna dair əsas təhlükələr-meşələrin selektiv kəsilməsinin nəticəsində yaşayış yerlərinin məhv edilməsi və parçalanması, kəndtəsərüfatının qırılıb yandırılması, qida məqsədi ilə qanunsuz ovlanmaları, xalq təbabətində və rituallarda istifadəsi və qanunsuz satışıdır.
![Бенгальский лори ухватился за руку в перчатке](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Nycticebus_bengalensis_001.jpg/640px-Nycticebus_bengalensis_001.jpg)
Bu primatlara qulluq edilməsinin çətin olmasına, onların dişləməsinin zəhərli, yuxu tsiklinin və yuxusuzluğunun insanla müqayisədə fərqli olmasına baxmayaraq astagəl lorilər YouTube-da məşhur videoçarxların və Onlardan ekzotik ev heyvanları həvəskarları arasında aparılan sorğuların qəhrəmanı oldular. Bu cinsə artan tələbat onların qanunsuz ovlanmasına, bu sahədə qaçaqmalçılığa və qanunsuz ticarətin genişlənməsinə səbəb olmuşdur: artıq beynəlxalq hava limanlarında yüzlərlə heyvan müsadirə olunub, lakin bu qaçaqmalçılığın yalnız kiçik bir hissəsi ola bilər, çünki asatagəl lorilərin çox da böyük olmayan ölçüsünə görə onları asanlıqla gizlətmək və daşımaq mümkündür.
Astagəl lorilərdə qəfəs mühitində çoxalma pis gedir, lakin kiçik lori balasının qəfəslərdə, o cümlədən də San-Dieqo zooparkında doğum halları da məlumdur. Halbuki, zooparkda saxlanılan astagəl lorilərin əksəriyyəti, artıq çoxalmaq üçün çox qocadılar. Qeyri-peşəkarların qəfəsdə saxladığı astagəl lorilər çox vaxt düzgün olmayan qidalanma, qənaətbəxş olmayan qayğı, stress və yoluxucu xəstəliklər nəticəsində tez-tez ölümlə üzləşir. Bir çox hallarda astagəl lorilərlə ticarət edənlər onları az yaşlı uşaqlar üçün təhlükəsiz etməkdən ötrü dişlərini çıxardırlar. Dişlərin çıxarılması bir çox hallarda çoxlu qan itkisinə, infeksiyalara və lorinin ölümünə gətirib çıxarır və sağ qalan dişsiz heyvanlar isə artıq təbiətə qayıda və özlərini qida ilə təmin edə bilmirlər.
Yabanı astagəl loriləri qorumaq üçün, tropik meşələrin geniş və bölünməmiş qorunan ərazilərini bağlamaq lazımdır, çünki bu heyvanlar həyatlarının çox hissəsini ağaclarda keçirirlər və yer üzündə uzun məsafələrə getməyə qadir deyillər. Sağ qalan lorinin əksəriyyəti hazırda bu cür qoruqlarda və digər xüsusi mühafizə olunan ərazilərdə yaşayır. Həm də müsadirə edilmiş lorilərin təbiətə reintroduksiyaya hazırlamaq və ya onlara qeyri-mümkün olan hallarda ömürlük qayğı göstərmək üçün reabilitasiya mərkəzləri də yaradılmışdır.