Əhməd Həsən Əl-Bəkr
From Wikipedia, the free encyclopedia
Əhməd Həsən əl-bəkr (1 iyul 1914[1][2][…], Tikrit, Bağdad vilayəti – 4 oktyabr 1982[3][1][…], Bağdad) — İraqın 5-ci prezidenti.Ərəb Sosializmin banisi.Səddam Hüseynin sələfi.
Əhməd Həsən Əl-Bəkr | |
---|---|
ərəb. أحمد حسن البكر | |
| |
İraq Ərəb Sosialist Respublikasını 4-cü prezidenti | |
17 iyul 1968 – 16 iyul 1979 (ləqəbi: Mis) | |
Vitse-prezident | Səddam Hüseyn |
Əvvəlki | Əbül Rəhman Arif |
Sonrakı | Səddam Hüseyn |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1 iyul 1914(1914-07-01)[1][2][…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 4 oktyabr 1982(1982-10-04)[3][1][…] (68 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Milliyyəti | İraq |
Vətəndaşlığı | İraq |
Partiya | BƏƏS |
Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu |
Dini | İslam |
Hərbi xidmət | |
Xidmət illəri | 1968-1979 |
Qoşun növü | İraq Hərbi Birləşmələri |
Döyüşlər |
|
Rütbəsi | general |
|
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Əl-Bəkr ilk dəfə monarxiyanı devirən 14 İyul İnqilabından sonra məşhurlaşdı. Yeni qurulan hökumətdə əl-Bəkr İraq-Sovet münasibətlərinin yaxşılaşdırılmasında iştirak edirdi. 1959-cu ildə əl-Bəkr İraq ordusundan istefa verməyə məcbur oldu; o zaman İraq hökuməti onu hökumət əleyhinə fəaliyyətlərdə ittiham etdi. Məcburi təqaüdə çıxdıqdan sonra Baas Partiyasının İraq şöbəsinin Hərbi Bürosunun sədri oldu. Bu ofis vasitəsilə himayədarlıq və təkfirçilik sayəsində baasistlərin işinə üzv ola bildi. Baş nazir Abd əl-Kərim Qasim Ramazan (8 Fevral) İnqilabında devrildi; əl-Bəkr Baş nazir, daha sonra isə Baas-Nasserist koalisiya hökumətində İraq sədr müavini təyin edildi. Hökumət bir ildən az müddətə davam etdi və 1963-cü ilin noyabrında devrildi.
Ərəb Sosialist Baas Partiyasının 1963-cü ildə hökumətdən uzaqlaşdırılmasından sonra əl-Bəkr və partiya gizli fəaliyyətlə məşğul oldu və hökumətin vokal tənqidçilərinə çevrildi. Məhz bu dövrdə əl-Bəkr Baas Partiyasının İraq şöbəsinin baş katibi (rəhbəri) seçildi və əmisi oğlu Səddam Hüseyni partiya hücrəsinin rəhbərinin müavini təyin etdi. Əl-Bəkr və Baas Partiyası 1968-ci il çevrilişində yenidən hakimiyyətə gəldilər, sonradan 17 İyul İnqilabı olaraq adlandırıldı. Zərbədən sonra əl-Bəkr İnqilab Komandanlıq Şurasının sədri və prezidenti seçildi; sonradan Baş nazir təyin edildi. Baas Partiyasının müavini Səddam, İnqilab Komandanlığı Şurasının sədr müavini və vitse-prezident oldu və İraqın təhlükəsizlik xidmətlərinə cavabdeh idi.
Onun hakimiyyəti dövründə İraq çiçəklənirdi; Yüksək beynəlxalq neft qiymətləri səbəbindən yüksək iqtisadi artım İraqın ərəb dünyasındakı rolunu gücləndirdi və insanların həyat səviyyəsini artırdı. Torpaq islahatları tətbiq olundu, sərvət daha bərabər paylandı. Bir növ sosialist iqtisadiyyatı Səddamın rəhbərliyi altında 1970-ci illərin sonlarında quruldu. Əl-Bəkr, 1970-ci illərdə, təhlükəsizlik xidmətləri vasitəsi ilə partiya və dövlətdəki mövqeyini gücləndirdiyi zaman, Səddamın gücünü tədricən itirdi. 1979-cu ildə əl-Bəkr "sağlamlıq səbəbi ilə" bütün dövlət idarələrindən istefa etdi və 1982-ci ildə bildirilməmiş səbəblərdən öldü.