Андал
From Wikipedia, the free encyclopedia
Андал ялъуни Анд мугӀрул (исп. Cordillera de los Andes) — дунялалда бищун халатаб континенталияб мугӀрул бал, жинца Жанубияб Америкаялъул бакътӀерхьуда гьоркьоса къотӀичӀеб рорхатракьал гӀуцӀулеб. Балалъул халалъи буго 8900 км, гӀеблъи — 200-ялдаса 700-де щун км (бищун гӀебаб бакӀ буг 18°S — 20°S халалъелалда гьоркьоб), гьоркьохъеб борхалъи буго гӀ.-ш. 4000 м. Андал тӀиритӀарал руго шималалдаса жанубалде Жанубияб Америкаялъул анкьго пачалихъалдасан, гьелги: Венесуэла, Колумбия, Эквадор, Перу, Боливия, Чили ва Аргентина.
Андал | |
---|---|
КӀодолъи | |
Халалъи | 9000 км |
ГӀеблъи | 500 км |
Бищун борхатаб бакӀ | |
ТӀогь | Аконкагуа |
Борхалъи | 6961 м |
Координатал | 32/39/10/S/70/0/40/W |
Геология | |
ЛӀугьин | Цебесеб Юраялда байбихьун |
Орогения | Алпияб |
География | |
32°39′10″ ж. гӀ. 70°00′40″ бтӀ. х.HGЯO | |
Пачалихъал |
|
Медиафайлал Викигъамасалда |
Жиндир халалъул Андал рикьун руго чанго балалде, гьоркьор ругел жаниблъабаз ратӀа гьарурал. Андазда руго чанго борхатаб тӀалъи, гьезул цо-цоязда руго чӀахӀиял шагьарал, Кито, Богота, Кали, Арекипа, Меделйин, Букараманга, Сукре, Мерида, Эл-Алто ва Ла-Пас гӀадал. Алтиплано тӀалъи ккола борхалъиялъул рахъалъ кӀиабилеблъун Тибеталъул тӀалъиялдаса хадуб. Гьел балал, жиндирго иргаялда, климаталда рекъон группинарула лъабго аслияб тӀелалде: тропикиял Андал, ракъварал Андал ва регьелал Андал. .
Андал ккола Азия тун къватӀиб бугеб мугӀрул бал. Гьезул бищун борхатаб тӀогь буго Аконкагва мегӀер, жиндир ралъдал гьумералдаса борхалъи 6 961 м бугеб. Эквадоралъул Андазда бугеб Чимборасо пик ккола Ракь тӀадсвериялъ лӀугьунеб экваториалияб цутӀел букӀинал гьелъул централдаса бищун добегӀан бугеб бакӀлъун. Бищун рорхатал вулканалги руго Андазда, гьезда гъорлӀ 6893 метр борхалъиялъул Охос-дел-Саладо, Чилиялъулги Аргентинаялъулги гӀорхъода бугеб.
Андал гьединго ккола бутӀалъун Американ Кордилйеразул, мугӀрул балазул (кордилйеразул) рахас, жибги Шималияб, Централияб ва Жанубияб Америкаялъул ва Антарктидаялъул бакътӀерхьул бал гӀуцӀулел балаз къараб.