Ríu Mekong
From Wikipedia, the free encyclopedia
El ríu Mekong ye un llargu ríu del sureste asiáticu que flúi en direición sur —llixeramente sureste— al traviés de seis países —China, Birmania, Laos, Tailandia, Camboya y Vietnam— hasta desaguar nel mar de la China Meridional. Tien un llargor de 4880 km, que lo asitien como'l octavu ríu más llargu del mundu, tres los ríos Amazones, Nilu, Yangtsé, el Mississippi-Missouri, el Yeniséi-Angará, el Mariellu y l'Obi-Irtish.
| Ríu Mekong | |
|---|---|
|
មេគុង (km) ປະເທດລາວ (lo) Mê Kông (vi) | |
 | |
| Situación | |
 | |
| Tipu | ríu internacional |
| Coordenaes | 33°42′31″N 94°41′44″E |
 Ríu Mekong Ríu Mekong (República Popular China) | |
| Datos | |
| Altitú media | 1 m |
| Conca hidrográfica | Mekong River basin (en) |
| Superficie de la conca | 810 000 km² |
| Llonxitú | 4350 km |
| Caudal | 15 000 m³/s |
| Nacimientu |
Pandu tibetanu Zha'a Qu (en) |
| Desembocadura | mar de la China Meridional |
| Afluentes | |
La so cuenca ye de 810 000 km² y tien un arramáu añal de 475 km³.[1] Naz en China, na pandu tibetanu y escurre al traviés de la provincia de Yunnan y sigue depués por Birmania, Tailandia, Laos, Camboya y Vietnam. Ye l'únicu de los ríos asiáticos qu'escurre por seis países y los países riberanos, sacante China y Birmania, pertenecen a la Comisión del Ríu Mekong». Tamién hai otra asociación, la Cooperación Mekong-Ganges», qu'arrexunta a los países del sureste asiáticu pal so desenvolvimientu rexonal.
Les estremes variaciones estacionales nel so caudal y la presencia de rabiones y cascaes fixeron bien difícil el so navegación.
Nomes
Debe'l so nome a la contraición de les pallabres tailandeses Mae Nam Khong.
Tamién tien otros nomes que varien según los países que traviesa:
- Dende'l tailandés:
- tailandés: แม่น้ำโขง, /mɛ̂ː náːm kʰǒːŋ/, o 'แม่โขง' [mɛ̂ː kʰǒːŋ].
- laosianu: ແມ່ນ້ຳຂອງ, /mɛː nâːm kʰɔːŋ/, ນ້ຳຂອງ /nâːm kʰɔːŋ/.
- Tai Lue: น้ำแม่ของ /nâːm mɛː kʰɔ̌ːŋ/, น้ำของ /nâːm kʰɔ̌ːŋ/.
- camboyanu: មេគង្គ Mékôngk /meːkɔŋ/, ទន្លេមេគង្គ Tônlé Mékôngk /tɔnlei meikɔŋ/.
- birmanu: မဲခေါင်မြစ်, Plantía:IPA-my.
- shan: ၼမ်ႉၶွင် Plantía:IPA-shn o ၼမ်ႉမႄႈၶွင် Plantía:IPA-shn.
- Chinu: chinu: 湄公河, pinyin: Méigōng hé.
- vietnamita: Sông Mê Kông (Plantía:IPA-vi).
- Otros:
- vietnamita: Sông Cửu Long, (九龍 ríu de los nueve cuélebres Plantía:IPA-vi).
- camboyanu: ទន្លេធំ Tônlé Thum /tɔnlei tʰum/ (llit. "ríu grande" o "gran ríu").
- Khmuic: [ŏ̞m̥ kʰrɔːŋ̊], 'ŏ̞m̥' significa 'ríu' o 'agua', equí significa 'ríu', 'kʰrɔːŋ̊' significa 'canal'. Asina que 'ŏ̞m̥ kʰrɔːŋ̊' significa 'canal del ríu'. D'antiguo, el pueblu khemer llamábalu '[ŏ̞m̥ kʰrɔːŋ̊ ɲă̞k̥]' o '[ŏ̞m̥ kʰrɔːŋ̊ ɟru̞ːʔ]' que significa 'canal del ríu xigante ' o 'canal del ríu fondu' respectivamente.
Xeografía
El ríu Mekong naz na cordal del Himalaya y desagua nel mar de la China Meridional en percorriendo 4.350 km, que lo converten nel ríu más llargu del sureste d'Asia.
Mientres la so primer metá, qu'efectúa na so totalidá en China, baxa 4500 m. El so cursu cimeru escurre per zones virgenes, con cascaes bien pronunciaes y rabiones que traviesen fondos gargüelos.
Na segunda metá del so cursu namái tien que salvar un desnivel de 500 m. Sicasí, nesti tramu tamién s'atopen rápidos (en Camboya) y saltos o cascaes (en Laos) conocíos como cascaes de Khone. El so caudal ye cimeru al de cualesquier otra cascada o tabayón del mundu.
El Mekong mengua la so velocidá a midida que avérase al delta, estremándose primeru en dos brazos. En Vietnam estrémase de la mesma en nueve brazos, que formen un gran delta d'unos 40 000 km², con unos 3200 km de canales navegables.
Nel so trayeutu percuerre seis países, nos siguientes tramos:
Riqueza
El Mekong ye una pilastra de la riqueza de la península indochina, pos apurre sustentu a unos cien millones de persones. Añalmente príndense nes sos agües 1 300 000 t de pexe. Calcúlase qu'alluga unes 1200 especies de pexes, dalgunes de les cualos son criaes. Ente elles destaquen la carpa siamesa de la folla (Henicorhynchus siamensis), y el panga (Pangasianodon hypophthalmus), especie con una producción d'un millón de tonelaes al añu. Trátase d'un pexe blanco bien baratu nos mercaos d'Europa. Otres especies inclúin el Pez Gato del Mekong (Pangasianodon gigas) y l'delfín beluga del ríu Irrawaddy (Orcaella brevirostris), dambes especies superen los dos metros de llargu.
El so caudal ye la base d'otra riqueza, l'agrícola, siendo'l arroz el so principal productu. Los sos arrozales arriquecíos pol llimu del ríu dexen llograr trés colleches d'arroz al añu. Ello ye que Vietnam ye'l segundu productor mundial d'esta cebera.
El ríu tamién ye ricu n'actividá humana. Peles sos víes, nel sieglu XIX, los franceses, intentaron atopar una ruta navegable ríu arriba escontra China. Les sos esperances viéronse atayaes al atopar colos rabiones de Kratié. Antes de llegar a estos rabiones transiten pel ríu tou tipu d'embarcaciones, dende tresbordadores de pasaxeros hasta barcos de mercancíes.
Nes márxenes d'esti impresionante ríu, atópense ciudaes bien representatives, como la capital de Laos, Vientián, famosa poles sos canales, pagodes y viviendes construyíes sobre pilotes. Dende hai más de mil años ye una ciudá destacada poles sos actividaes relixoses, comerciales y polítiques.
Otra ciudá importante históricamente ye Luang Prabang, que foi capital del estáu Tai-laosianu y más tarde la capital del reinu de Laos hasta la dómina colonial francesa. La capital de Camboya, Phnom Penh, tamién s'atopa'l cursu del Mekong.
Amenaces
Les principales amenaces que pesen sobre'l ríu Mekong son la construcción d'enormes preses, les téuniques de pesca emplegaes, y la deforestación de grandes zones de la so cuenca.
Referencies
Enllaces esternos
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.