Les llingües makaa-njem son un grupu filoxenéticu de llingües bantús faláu en Camerún y rexones axacentes de República Centroafricana, Guinea Ecuatorial, Gabón y República del Congo. Estes llingües fueron codificadas como'l subgrupu A.80 na clasificación de Guthrie. Acordies con Nurse & Philippson (2003), añadiendo les llingües kako (subgrupu A.90 de Guthrie) formen un nuedu filoxenéticamente válidu, llamáu Pomo–Bomwali (Kairn Klieman, 1997).
Llingües makaa-njem | ||
|---|---|---|
| Países |
 Camerún República Centroafricana Guinea Ecuatorial República del Congo Gabón | |
| Filiación xenética |
Níxer-Congu | |
| Subdivisiones |
Mvumbóico (Kwasio) Pomo–Bomwali | |
| Códigu Glottolog | maka1323 | |
| Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Les llingües kako (A.90) según Guthrie son:
- Kwakum
- Pol (Pomo, Kweso)
- Kako.
Les llingües makaa-njem (A.80) son:
| Nome | Ublicación primaria | Otros allugamientos | Grupu(s) étnicu(s) | Nᵘde falantes[1] | Comentarios |
|---|---|---|---|---|---|
| Bekwel | Congo | Camerún,
Gabón |
Bekwel | 12 060 | Cercanu al nkonabeeb y al koonzime. Los falantes camerunensses tamién usen el mpongmpong.[2] |
| Bomwali | Congo | Camerún | Bomwali | 39 280 | |
| Byep | Camerún | Nengunu | Maka | 9 500 | Tamién llamáu makaa septenrional, que nun ye intelixible col makaa.[3] |
| Kol | Camerún | Gabón | Bekol | 12 000 | Los falantes usen tamién el makaa o koonzime.[4] |
| Koonzime | Camerún | nengunu | Badwe'y,
Nzime |
30 000 | Los badwe'y falen el dialeutu koozime; los nzime falen el dialeutu koonzime. Usáu como segunda llingua por munchos Baka.[5] |
| Makaa | Camerún | None | Maka | 80 000 | Rellacionáu col byep (makaa septentrional) y kol, anque nun ye intelixible con ellos.[4] |
| Mpiemo | República Centroafricana | Camerún, Congo | Mbimu | 29 000 | |
| Mpumpong | Camerún | nengunu | Nkonabeeb | 45 000 | |
| Ngumba (Kwasio) | Camerún | Guinea Ecuatorial | Mabi, Ngumba, Bujeba, Gyele (Koya, Kola) | 22 000 | Los gyele son pigmeos |
| Njyem | Camerún | Congo | Njyem | 7 000 | Faláu por munchos Baka como segunda llingua.[6] |
| Swo | Camerún | nengunu | Swo | 9 000 | Alto nivel d'influencia del beti.[7] |
| Ukhwejo | República Centroafricana | nengunu | Benkonjo
|
2,000 |
Maho (2009) añade'l shiwe (oshieba) de Gabón central.
Glottolog clasifica estes llingües de la siguiente manera:[8]
- Mvumboic: Gyele, Kwasio, Shiwe
- Pomo–Bomwali
- Kako (A.90): Kako, Kwakum, Pomo
- Ndzem–Bomwali
- Bekwilic: Bekwil, Mpiemo–Ukhwejo, Mpongmpong
- Bomwali
- Makaaic: Byep, Kol, Makaa, So ***Njemic:
Koonzime, Njyem
- Yambe
Los numberales para distintos grupos de llingües kako-makaa-njem son:[9]
| GLOSA | Kako | Mvúmboico | Bekwílico | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kako | Kwaku | Pol | PROTO- KAKO |
Gyele | Ngumba | Bekwil | Mpiemo | Ukhwejo | Mpongmpong | |
| '1' | wɛ́tɛ | mɔ́tù | wáte | *mwa-te | m̀-vúrūŋ | vúùr | wát/ ŋgɔ́t | nguatɔ | wɔ́ːtɔ | ŋ̀gwát |
| '2' | yiɓâ | íbà | bǎ | *-ba | ḿ-ɓá | mbá | y-ɓá | ɓá | ɓá | mbá |
| '3' | yítati | ítátí | láːl | *-taːti | ǹ-lâl | nlál | y-lɛ̂l | laːli | láːli | lɛ̏l |
| '4' | yinî | ínîːn | nǎ | *-nai | ǹ-nà | nà | y-nâ | nán | ná | nâ |
| '5' | yitán | ìtǎːn | táːn | *taːn | -tân | ntàn | y-tɛ̂n | taáni | tááni | tɛ̂n |
| '6' | 5+1 | tɔ̀wɔ̀ | tçóbó | *tobo | ǹ-tuɔ́ | ntúó | 5+1 | 5+1 | tɔ́ɔ́ | twǒ / 5+1 |
| '7' | 5+2 | tàmbárʲɛ̀ | támbalí | *tam-bari | ɛ̀mbwêrɛ́ | hɛ́mbʰúèrí | 5+2 | 5+2 | tambalí | 5+2 |
| '8' | 5+3 | ʃǎl | séíl | *syal | lɔ̀mbɛ̀ | lòmbì | 5+3 | 5+3 | sial | 5+3 |
| '9' | 5+4 | bùjɛ́ | líkísáaʔ/ líkísáte | *-bwa(?) | rɛ̀bvwǎ | rèbvùà | 5+4 | 5+4 | ɛɓóó | 5+4 |
| '10' | kámɔ́ | kàːmɔ̀ | káːmɛ́ | *kaːme | wûm | wùm | kǎm | kaːmó | kaːmɔ́ | kám |
| GLOSA | Makáico | Otres | PROTO- MAKAA-NJEM |
PROTO-POMO- BOMWALI | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Byep | Kol | Makaa | Khaasili | Bomwali | Nzime | |||
| '1' | * | * | ||||||
| '2' | * | * | ||||||
| '3' | * | * | ||||||
| '4' | * | * | ||||||
| '5' | * | * | ||||||
| '6' | * | * | ||||||
| '7' | * | * | ||||||
| '8' | * | * | ||||||
| '9' | * | * | ||||||
| '10' | * | * | ||||||
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
