From Wikipedia, the free encyclopedia
L'albanés (shqip o gjuha shqipe) ye una llingua indoeuropea que falen alredor de seis millones de persones, de los que trés millones viven n'Albania; los otros falantes repártense mayormente ente Kosovu, Macedonia, Serbia, Montenegru y el noroeste de Grecia. Hai tamién una comunidá albanófona importante nel sur d'Italia, la de los arbëresh (arbëresci n'italianu), qu'anició nel país coles emigraciones del sieglu XVI. Tamién s'alcuentren grupinos mas pequeños de falantes en Bulgaria, Rumanía, Turquía, Ucraína y ente la diáspora albanesa d'Estaos Xuníos y Australia.
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Gjuha shqipe | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Faláu en | |||||||||||
Númberu de falantes | |||||||||||
| |||||||||||
Datos | |||||||||||
Familia | Albanoid (en) | ||||||||||
Sistema d'escritura | alfabetu llatín y alfabetu albanés | ||||||||||
Reguláu por | Academia de Ciencias de Albania (es) | ||||||||||
Códigos | |||||||||||
ISO 639-1 | sq | ||||||||||
ISO 639-2 | sqi y alb | ||||||||||
ISO 639-3 | sqi | ||||||||||
L'albanés tien dos dialeutos estremaos, el toscu (tosk), y el guegu (geg), separaos pol ríu Shkumbi.
El toscu ye'l dialeutu del centru-sur d'Albania, y de les minoríes albanófones d'Italia y Grecia. El guegu fálase nel norte d'Albania, en Serbia, Montenegru y Macedonia.
Ente los dos hai diferencies léxiques y fonolóxiques. Por exemplu, la /m/ o la /n/ del guegu correspuenden munches veces a una /r/ en toscu, como se pue ver comparando'l nome d'Albania nos dos dialeutos (Shqipnija y Shqipëria respeutivamente)
La normativización de la llingua escrita standard que s'emplega anguaño fíxose a partir del dialeutu toscu.
Los primeros testos escritos n'albanés son abondo serondos y daten de la segunda metá del sieglu XV.
Tres varies tentatives de crear alfabetos autóctonos (como l'elbasan, el büthakukye y l'argyrokastron, basaos los trés na escritura cursiva griega) o d'usar l'alfabetu griegu y el cirílicu, l'albanés empezó a escribise col alfabetu llatín a partir de principios del sieglu XX.
Orde alfabéticu y valor de los grafemes
(La trescripción faise d'alcuerdu coles normes de l'alfabetu fonéticu internacional)
A | B | C | Ç | D | DH | E | Ë | F | G | GJ | H | I | J | K | L | LL | M | N | NJ | O | P | Q | R | RR | S | SH | T | TH | U | V | X | XH | Y | Z | ZH |
a | b | c | ç | d | dh | e | ë | f | g | gj | h | i | j | k | l | ll | m | n | nj | o | p | q | r | rr | s | sh | t | th | u | v | x | xh | y | z | zh |
a | b | ʦ | ʧ | d | ð | ɛ | ə | f | ɡ | ɟ | h | i | j | k | l | ɫ | m | n | ɲ | ɔ | p | c | ɾ | r | s | ʃ | t | θ | u | v | ʣ | ʤ | y | z | ʒ |
L'albanés ye la llingua oficial d'Albania. Ye tamién una de les llingües oficiales de Kosovu (xunto col serbiu) y de delles rexones de Macedonia.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.