especie de planta From Wikipedia, the free encyclopedia
La nozal[1] (Juglans regia) ye un árbol monoico y caducifoliu de la familia de les Juglandaceae nel orde de les Fagales. Ye la especie del xéneru más espublizada n'Europa, estendiéndose por tol suroeste y centru d'Asia, hasta'l Himalaya y suroeste de China.
Ye cultiváu pola madera, les fueyes arumoses y el frutu comestible, y tamién como ornamental.
Juglans regia nozal  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Estáu de caltenimientu | ||
 Cuasi amenazáu (IUCN 3.1) | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Plantae | |
| División: | Magnoliophyta | |
| Clas: | Magnoliopsida | |
| Orde: | Fagales | |
| Familia: | Juglandaceae | |
| Subfamilia: | Juglandoideae | |
| Tribu: | Juglandeae | |
| Xéneru: | Juglans | |
| Especie: |
Juglans regia L., Sp. Pl., vol. 2, p. 997, 1753 | |
| Distribución | ||
 | ||
| Consultes | ||
| Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
| World Flora Online | World Flora online | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Ye un árbol caducifoliu que llega a los 25 m d'altor con un tueru que puede llegar a superar los 2 m de diámetru. D'esti tueru, que ye curtiu y robezu y de color ablancazáu o gris claru, salen grueses y brengoses cañes pa formar una copa grande y arrondao. Les fueyes, de 20-35 cm de llargu, con peciolu de 5-8 cm, alternes y imparipinnaes, tán compuestes davezu por 5-9 foliolos –anque puede tener solu trés–, de 8-15 por 2,5-6,5 cm, enteros nos individuos adultos y discretamente serrulaos nos mozos, con base frecuentemente asimétrica, ápiz obtusu o daqué acumináu, de viesu glabro o con glándules peltaes nes axiles de los nervios, subsésiles o peciolulaos, de color acoloratáu al brotar y que, dempués, tórnense verde escuru. La inflorescencia femenina, erecta, ta compuesta por 1-5 flores peloses y con brácteolas de ápiz dentáu. La masculina con gran númberu de flores, densamente dispuestes a lo llargo del amento, sésiles con (2-3) 4 sépalos y 8-40 estames. De les flores femenines nacen frutos subglobulares, de 3-6 cm, d'arreyo semi-carnosu verde y llisu —que al ensugase tórnase coritu y esprender— llamaos davezu "nueces", anque nun entra dientro d'esti tipu botánicu de frutu, sinón nel tipu drupa, más precisamente una "drupa arreyada" o trima. El términu nuez teniendo d'aplicar estricta y puramente al endocarpiu pedrés y corrugáu bivalvu –escepcionalmente trivalvo y nesti casu, hai trés cotiledones y 3 tabiques-– y el so interior que ye una grana cerebriforme comestible, compuesta –n'ausencia d'endospermu– polos dos cotiledones engurriaos, envolubraos nel so tegumentu de color pardu y separaos por un tabique perpendicular a les 2 cáscares de la nuez y la so sutura.
[2] y de fueya perenne
Natural del Oriente Mediu, el so cultivu ye milenariu. Foi introducíu na Europa septentrional y occidental bien abondo ceo, quiciabes enantes de la dómina romana y nel continente americanu escontra'l sieglu XVII.
Les fueyes contienen materies tánicas, acedu elágico y ácidu gálico y, cuando tán fresques yuglona (o juglona) -que ye una oxinaftoquinona formada secundariamente a partir de la hidroyuglona α- y inosita. Nel epi y mesocarpo tamién hai hidroyuglona. La grana contién hasta 50% d'aceite (predomina'l acedu linoleico) y sacarosa, dextrosa, dextrina, fécula, pentosanes, la globulina yuglansina, lecitina, acedu inositopentafosfóricu, etc.[3]
La yuglona aludida enantes, que ye abondosa tamién nos raigaños de la nozal, produz alelopatía vexetal, esto ye que inhiban la crecedera d'otres plantes de la so redolada pa evitar la competencia. Tolos representantes de la familia Juglandaceae tienen, en mayor o menos grau, esta sustancia.
Ye cultiváu extensivamente pa la comercialización de los sos frutos, les nueces, que peracábense de diverses formes, dende fresques, cocinaes o en repostería. Tamién s'utilicen pa estrayer aceite.
Ye un frutu secu d'altu valor nutritivu: ricu en proteínes, vitamines del grupu B, vitamina C, oligoelementos, aceites vexetales, lecitina y ácidos grasos omega 3 (poliinsaturaos).
Principales variedaes comerciales
|
|
Munchos plantíos de Juglans regia son de doble aprovechamientu, pol so frutu comestible oleaxinosu y la so madera de gran calidá, similar a la de la nozal negru (Juglans nigra), apreciada en ebanistería.[5]
La madera presenta albura de color mariellu ocráceo, bien distintu del duramen de color castañu violáceo. Tien rellumu natural destacáu, de testura fina, granu crespo, veteáu pronunciáu y decorativu, y ye inodora.[5] Clasificar como medianamente pesada y semidura, con una densidá de 0,64 kg/dm³.[5] El duramen ye bien resistente al ataque d'inseutos xilófagos. La madera ye aportunante, resistente al hendimiento, y apolazar, lija y lustra con facilidá. Usar na ellaboración de chapes fines, tornería, talles, muebles d'alta calidá, revestimientos d'interiores, culates d'armes de fueu, preseos musicales, etc.[5]
Atribúyese-y una infinidá de propiedaes curatibles, tantu n'usu internu como esternu,[6][3] que, a falta de comprobación científica y/o melecinal seria, faen duldar de la so realidá: por casu considerábase d'antiguo que comer nueces fomentaba la intelixencia pola semeyanza na forma de la so grana col celebru humanu.
Ye probable qu'unes cuantes sían realidá: esto ye, por casu, los efeutos benéficos de los ácidos grasos omega 3 yá nun se ponen en dulda.
Tamién ye conocida por realzar y resaltar el tonu de los pelos escuros ; como por casu la castañal escura y el negru... creáronse especies de xampú especializaos en pelo moricu pal so usu.
Juglans regia describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 2: 997. 1753.[7]
Juglans; nome xenéricu que procede del términu llatín Juglans que deriva de Jovis glans, "abiyotes de Xúpiter": figuradamente, una nuez apropiada pa un dios.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
