artículu de llista de Wikimedia From Wikipedia, the free encyclopedia
Dalriada, Dal Riada o Dál Riata foi un reinu escotu esistente nel norte d'Irlanda y la mariña oeste d'Escocia dende finales del sieglu V hasta mediaos del IX. L'últimu rei de Dalriada, Kenneth MacAlpin consiguió unificar el so reinu col de Fortriu de los vecinos pictos dando llugar al reinu que sería conocíu a partir d'entós como Alba o Escocia.
Tradicionalmente consideróse qu'a finales del aturbolináu sieglu V, mientres l'Imperiu romanu d'Occidente vencía ante l'emburrie de los pueblos bárbaros, una cla estensa d'orixe irlandés, llamáu Dalriada ocupaba la mariña oeste de l'actual Escocia (lo qu'anguaño ye'l condáu d'Argyll) y establecía un reinu. Los Dalriadanos provendríen del norte d'Irlanda, del Ulster y más concretamente del Reinu d'Oriel. Los romanos llamaben escotos a los pirates y saquiadores d'orixe irlandés que falaben gaélicu, polo qu'a los dalriadanos conoceríase-yos darréu con esti nome llatín, que sería l'orixe etimolóxicu de la denominación d'Escocia.
Anguaño hai serios discutinios sobre si los dalriadanos llegaron realmente d'Irlanda a finales del sieglu V o empiezos del VI. Estensos trabayos arqueolóxicos fallaron al tratar de probar que mientres esa dómina produció una migración a gran escala dende'l norte d'Irlanda al oeste d'Escocia. Les evidencies arqueolóxiques paecen demostrar otra manera, que mientres esa dómina hubo una continuidá na población qu'habitaba la rexón. Por ello, dellos espertos creen que los dalriadanos yeren en realidá los habitantes indíxenes d'Escocia occidental, y que seique pudieron ser descendientes de la tribu de los Epidii, que mentaron los romanos. Sía o non cierta la lleenda sobre la invasión d'Escocia, esiste un trezu llingüísticu incuestionable ente los dalriadanos y los irlandeses, una y bones el gaélicu escocés, idioma deriváu de la llingua de los dalriadanos ta estrechamente emparentáu col gaélicu irlandés.
El rei Áedán Mc Gabrián, que reinó ente'l 574 y el 608 aproximao, construyó una poderosa armada naval y llevó a cabu una espansiva política guerrera que lu llevó a escalar la Islla de Man y les Órcades. En tierra tuvo menos ésitu, siendo derrotáu na batalla de Degsastan en 603 contra los anglos. En 637 el poder de Dalriada nel Ulster menguó notablemente tres la so derrota ante los O'Neill en 637 na Batalla de Mag Rath.
Dempués d'eses derrotes los dalriadanos concentrar nes sos tierres d'Escocia, anque caltuvieron una porción de territoriu n'Irlanda. Los sos rivales yeren los pictos al nordeste y los anglos del reinu de Bernicia al este. Pel sur el so reinu partía con el Reinu de Strathclyde, un reinu britanu. La llomba de Dunadd, en Argyll, foi probablemente la sede los reis de Dalriada. Dende los sos dominios de Argyll, los dalriadanos estender pol condáu de Perth, depués pol Lothian y más tarde escontra'l norte por Mur y les Highlands. Esta espansión pondría-yos en conflictu cola población caledonia nativa, los pictos. Les llargues lluches y guerres ente dambos pueblos concluyiríen dellos sieglos más tarde cuando pictos y dalriadanos (escoceses) se amalgamarían nuna única nación.
Dalriada atopábase estremáu en tres señoríos denominaos cenel con un cuartu que se-y añader más tarde:
El final del reinu ye confusu. Al paecer Dalriada foi conquistada pol reinu pictu y dambos pueblos, pictos y dalriadanos acabaron amalgamándose. Sicasí y paradóxicamente, paez ser que los dalriadanos aculturizaron a los pictos y non viceversa, una y bones l'idioma gaélicu escocés estender pol antiguu territoriu pictu, igual que'l cristianismu, una y bones los dalriadanos fueron los qu'introducieron esta relixón procedente d'Irlanda n'Escocia. Kenneth MacAlpin, un dalriadano, foi'l primer rei de los pictos y escotos, reinando dende 840 a 857. El so reinu denominóse Alba (nome en gaélicu utilizáu para Gran Bretaña) o Escocia, nome deriváu de los escotos. Los ataques viquingos contra Escocia mientres el sieglu X cortaron les comunicaciones marines ente Irlanda y Escocia rompiendo definitivamente los llazos ente los territorios irlandeses de Dalriada y los puramente escoceses. Los territorios irlandeses de Dalriada formaron un nuevu reinu denomináu Ulidia.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
