Ríu Missouri

El Missouri (n'inglés Missouri River, que deriva de la tribu de los misuris y significa «xente con canoes de madera»^[3]) ye'l mayor ríu d'América del Norte. Flúi pel norte d'Estaos Xuníos en direiciones E y S'al traviés de siete estaos —Montana, Dakota del Norte, Dakota del Sur, Nebraska, Iowa, Kansas y Missouri— hasta desaguar nel ríu Mississippi, del que ye'l so principal afluente, mui cerca de la ciudá de Saint Louis (Missouri). Tien un llargor de 4090 km, pero si considérase'l sistema Mississippi-Missouri, algama los 6275 km, lo que lo asitia como'l cuartu más llargu del mundu, tres los ríos Amazones, Nilu y Yangtsé.

Ríu Missouri
Situación
País	Estaos Xuníos
Estaos	Montana
Tipu	ríu
Coordenaes	45°55′39″N 111°30′29″W
Ríu Missouri Ríu Missouri (los EE.XX.)
Datos
Noamáu por	Missouria (es)
Conca hidrográfica	Missouri River drainage basin (en)
Superficie de la conca	1 371 010 km²[1]
Llonxitú	3726 km[2]
Caudal	2478 m³/s
Desembocadura	Ríu Mississippi
Afluentes	ver Ríu Little Missouri, Grand River (en) , Ríu Moreau, Ríu Cheyenne, Bad River (en) , Ríu White, Ríu Niobrara, Ríu James, Vermillion River (en) , Ríu Big Sioux, Ríu Platte, Ríu Kansas, Ríu Milk, Ríu Yellowstone, Ríu Osage, Mosquito Creek (en) , Ríu Boyer, Ponca Creek (en) , Perry Creek (en) , Ríu Floyd, Ríu Little Sioux, Soldier River (en) , Ríu Jefferson, Ríu Marias, Ríu Platte, Ríu Dearborn, Ríu Madison, Ríu Cannonball, Ríu Gallatin, Ríu Roe, Ríu Grand, Ríu Heart, Ríu Musselshell, Ríu Knife, Ríu Big Muddy Creek, Ríu Judith, Sun River (en) , Chariton River (en) , Arrow Creek (en) , Belt Creek (en) , Blue River (en) , Cow Creek, Crooked River (en) , Cuivre River (en) , Fishing River (en) , Gasconade River (en) , Lamine River (en) , Little Blue River (en) , Little Muddy Creek (en) , Loutre River (en) , Nodaway River (en) , Ocheyedan River (en) , Papillion Creek (en) , Poplar River (en) , Redwater River (en) , Sixteen Mile Creek (en) , Smith River (en) , Tarkio River (en) , Wolf River (en) , Nishnabotna River (en) , Big Dry Creek (Montana) (en) , Auxvasse Creek (en) , Big Berger Creek (en) y Perche Creek (en)

Drena una cuenca de 2 980 000 km², la sesta mayor del mundu,^[4][5] pocu poblada y de clima semiárido qu'inclúi parte de diez estaos de los Estaos Xuníos y de dos provincies canadienses. Les principales ciudaes que traviesa'l Missouri son Great Falls (Montana), Bismarck (Dakota del Norte), Siux City (Iowa), Omaha (Nebraska) y Kansas City (Kansas).

Dende hai más de 12 000 años, munches persones dependieron del Missouri y los sos afluentes como fonte de sustentu y tresporte. Más de diez grandes grupos de nativos americanos poblaron la so cuenca, na so mayoría con un estilu de vida nómada, que dependíen de les enormes menaes de bisontes qu'una vegada analayaron al traviés de les Grandes Llanures. Los primeros europeos atoparon el ríu a finales del sieglu XVII: foi afayáu pol esplorador francés Étienne de Veniard. La rexón pasó por manes españoles y franceses antes de convertise en parte de los Estaos Xuníos, tres la compra de la Luisiana. Mientres enforma tiempu creyóse qu'esti ríu podría ser parte del Pasu del Noroeste —una vía d'agua qu'enllazaría'l Atlánticu y el Pacíficu—, pero cuando la espedición de Lewis y Clark llogró percorrelo per vegada primera en toa'l so llargor (1805), confirmóse qu'esa mítica vía pel interior del continente nun yera más qu'una lleenda.

Mientres el sieglu XIX, el Missouri foi una de les principales víes pa la espansión escontra'l Alloñáu Oeste. A principios de 1800, la crecedera del comerciu de la piel causó que los tramperos esploraren la rexón y abrieren nuevos caminos. A partir de la década de 1830, los pioneros dirixir en masa al Oeste, primero en carromatos, y depués nel creciente númberu de barcos de vapor qu'empezaron a operar nel ríu. Les antigües tierres de los nativos na cuenca fueron tomaes polos colonu, lo que llevó a delles de les guerres más llargues y violentes contra los pueblos nativos na hestoria estauxunidense.

Mientres el sieglu XX, la cuenca del Missouri desenvolvióse llargamente pal riego, el control d'hinchentes y la xeneración d'enerxía hidroeléctrica. Quince preses embalsaron el cursu principal del ríu, con cientos más nos sos afluentes. Los meandros amenorgar y el ríu enriar p'ameyorar la navegación, amenorgando'l so llargor en más de 320 km. Anque la parte baxa del valle del ríu Missouri ye agora una rexón agrícola y industrial, poblada y altamente granible, el fuerte desenvolvimientu cobróse'l so preciu nes poblaciones de fauna y peces, según na calidá de les agües.

Dellos tramos del Missouri fueron declaraos como ríu selvaxe y paisaxísticu nacional: el 12 d'ochobre de 1976 un llargu tramu de 239,8 km, en Montana; el 10 de payares de 1978, otru tramu de 95 km, ente Nebraska y Dakota del Sur; y el 24 de mayu de 1991, un últimu tramu de 62,7 km, tamién ente Nebraska y Dakota del Sur.^[6]

Cursu

El llagu Holter, un banzáu nel altu Missouri

Trés son les corrientes que cuerren peles fasteres de los montes Rocosos de Montana y Wyoming pa formar les cabeceres del ríu Missouri, los ríos Jefferson, Madison y Gallatin. La más llarga empieza cerca de Brower's Spring, a 2800 m sobre'l nivel del mar, na fastera sureste del monte Jefferson nos montes Centennial. Flúi primero al oeste y depués al norte, corriendo primeru nel regueru Hell Roaring, depués escontra l'oeste nel ríu Red Rock; volver al nordeste hasta convertise nel Beaverhead, que finalmente se xune col Big Hole pa formar el ríu Jefferson. El ríu Firehole aniciar nel llagu Madison, nel Parque nacional de Yellowstone, en Wyoming, y xúnese col ríu Gibbon pa formar el ríu Madison, ente que'l ríu Gallatin naz nel llagu Gallatin, tamién nel parque nacional. Estos dos ríos flúin depués escontra'l norte y noroeste nel estáu de Montana.^[7][8]

El ríu Missouri empieza oficialmente na confluencia del Jefferson y del Madison nel parque estatal Missouri Headwaters, cerca de Three Forks (Montana), y depués xúnese-y el Gallatin a apenes 1,5 km agües embaxo de la nacencia. El Missouri pasa depués al traviés del llagu Canyon Ferry, un banzáu asitiáu al oeste de los montes Big Belt. Sale de los montes cerca de la llocalidá de Cascade y flúi escontra'l nordés hasta la ciudá de Great Falls, onde cai sobre les Great Falls of the Missouri, una serie de cinco importantes tabayones. De siguío cuerre en direición este al traviés d'una pintoresca rexón de cañones y tierres baxes conocida como Missouri Breaks [Saltos del Missouri], tramu nel que recibe al ríu Maríes (de 328 km), que llega dende l'oeste, y depués enánchase nel banzáu del llagu Fort Peck a pocos quilómetros percima de la confluencia col ríu Musselshell (de 550 km). Más palantre, el ríu pasa al traviés de la presa de Fort Peck, y darréu agües embaxo, recibe al ríu Milk (1170 km) que se-y xune llegando dende'l norte.^[7][8]

Fluyendo escontra l'este al traviés de les llanures del este de Montana, el Missouri recibe al ríu Poplar (269 km), procedente del norte, antes de travesar la frontera estatal y entrar en Dakota del Norte, onde'l ríu Yellowstone, el so mayor afluente por caudal, xúnese-y dende'l suroeste. Na confluencia de dambos ríos, el Yellowstone ye en realidá'l ríu más caudalosu.^{[n 1]} El Missouri serpentea depués escontra l'este más allá de Williston y llega a lo cabero del gran llagu Sakakawea, un banzáu artificial formáu pola gran presa Garrison. Agües embaxo de la presa, el Missouri recibe depués al ríu Knife, que lu enceta dende l'oeste, y flúi escontra'l sur hasta Bismarck, la capital de Dakota del Norte, onde se-y xune'l ríu Heart, que lu enceta dende l'oeste. Ralentízase depués el Missouri nel banzáu del llagu Oahe xustu antes de la confluencia col ríu Cannonball. Mientres sigue escontra'l sur, llega finalmente a la presa Oahe, yá en Dakota del Sur, onde se-y xunen los ríos Grand, Moreau y Cheyenne, toos llegando dende l'oeste.^[7][8]

El Missouri describe de siguío una amplia curva escontra'l sureste, y serpentea al traviés de les Grandes Llanures, recibiendo al ríu Niobrara y munchos pequeños afluentes dende'l suroeste. Darréu da en formar la frontera ente Dakota del Sur y Nebraska, y de siguío, dempués de recibir al ríu James pel norte, forma la llende ente los estaos de Iowa y Nebraska. En Siux City el ríu Big Siux vien dende'l norte. El Missouri flúi escontra'l sur hasta llegar a la ciudá d'Omaha onde recibe al so afluente más llargu, el ríu Platte, que llega dende l'oeste.^[11] Agües embaxo, el Missouri marca la frontera ente Nebraska y Missouri, depués flúi ente Missouri y Kansas. El ríu Missouri banciar escontra l'este en Kansas City (145 786 hab.), onde recibe al ríu Kansas dende l'oeste, y asina socesivamente nel centru norte de Missouri. Pasa al sur de Columbia y recibe a los ríos Osage y Gasconade dende'l sur agües abaxo de Jefferson City. El ríu entós arrodia'l llau norte de la gran ciudá de Saint Louis pa xunise al ríu Mississippi na frontera ente Missouri y Illinois.^[7][8]

Comunidaes a lo llargo del ríu

Munches de les comunidaes a lo llargo del ríu Mississippi numbérense de siguío; la mayoría tienen un significáu históricu o tradición cultural que les rellaciona col ríu. Tán secuenciaos dende la nacencia del ríu hasta la so final y los habitantes correspuenden toos el Censu de 2010.

Plantía:Plegable

Cuenca

El Missouri en Dakota del Norte, que foi'l llugar más alloñáu agües enriba al que los esploradores franceses llograron llegar.

Solo hai un ríu con una personalidá, un sentíu del humor y el caprichu d'una muyer; un ríu que va viaxando de llau, qu'interfier na política, reorganiza la xeografía y chisca nel sector inmobiliariu; un ríu que xuega a les escondíes con ustedes güei y mañana te sigue como un perru con una galleta de dinamita atada a la so cola. Esi ríu ye'l Missouri. George Fitch[12]

Con una cuenca hidrográfica de 1 371 000 km²,^[13] el Missouri drena casi una sesta parte de los Estaos Xuníos,^[14] o pocu más del 5% d'América del Norte.^[15] Comparable en tamañu cola provincia canadiense de Quebec, la cuenca entiende la mayor parte de les Grandes Llanures centrales, estendiéndose dende los montes Rocosos, nel oeste, hasta'l valle del ríu Mississippi, nel este, y escontra l'estremu sur del oeste de Canadá hasta la frontera de la cuenca del ríu Arkansas. En comparanza col ríu Mississippi percima del so confluencia, el Missouri ye dos veces más llargu^{[n 2]} y drena una área tres veces mayor.^{[n 3]} El Missouri representa'l 45% del caudal añal del Mississippi pasada la ciudá de Saint Louis, y hasta un 70% en dómina de ciertes seques.^[17][18]

En 1990, vivíen na cuenca del Missouri cerca de 12 millones de persones,^[13][19] casi tola población del estáu de Nebraska, parte de la de los estaos de Colorado, Iowa, Kansas, Minnesota, Missouri, Montana, Dakota del Norte, Dakota del Sur y Wyoming, y pequeñes porciones de la de les provincies del sur canadiense d'Alberta y Saskatchewan.^[13] La ciudá más grande de la cuenca ye Denver, Colorado, con una población de más de seiscientos mil habitantes. Denver ye la ciudá principal del Front Range Urban Corridor que les sos ciudaes teníen una población combinada de más de cuatro millones en 2005,^[20] siendo l'área metropolitana más grande de la cuenca del Missouri.^[19] Otros de los principales centros de población –na so mayoría allugaos na porción sureste de la cuenca– son Omaha (Nebraska), Nebraska, asitiada al norte de la confluencia de los ríos Missouri y Platte; Kansas City (Missouri) – Kansas City (Kansas), asitiáu na confluencia del Missouri col ríu Kansas, y l'área metropolitana de Saint Louis, asitiada al sur del ríu Missouri xusto percima de la so desaguada nel Mississippi.^[8] En contraste, la parte noroeste de la cuenca ta escasamente poblada. Sicasí, munches ciudaes del noroeste, como Billings, Montana, atopar ente les de más rápida crecedera na cuenca del Missouri.^[19]

Con más de 440 000 km² sol aráu, la cuenca del Missouri inclúi más o menos una cuarta parte de toles tierres agrícoles de los Estaos Xuníos, aproviendo más d'un terciu de la producción de trigu, llinu, cebada y avena del país. Sicasí, solo 28 000 km² de la tierra de cultivu na cuenca ye de regadío. Otres 730 000 km² de la cuenca dedicar a la cría de ganáu, principalmente ganáu vacunu. Les árees forestadas de la cuenca, na so mayoría de segunda crecedera, son un total d'alredor de 113 000 km². Les zones urbanes, per otru llau, representen menos de 34 000 km² de tierra. Les árees más urbanizaes atopar a lo llargo del cursu principal y en dellos afluentes importantes, como'l Platte y el Yellowstone.^[19][21]

L'altitú na cuenca varia llargamente, dende pocu más de les 120 m na desaguada del Missouri^[3] hasta les 4357 m del visu del monte Lincoln nel centru de Colorado.^[22][23] El mesmu ríu Missouri cai un total de 2629 m dende Brower's Spring, la so fonte más alloñada. Anque les llanures de la cuenca tienen bien pocu relieve vertical local, el terrén álzase unos 1,9 m/km d'este a oeste. L'altitú ye de menos de 150 m nel cantu oriental de la cuenca, pero tien más de 910 m sobre'l nivel del mar en munchos llugares na base de les Predreses.^[8]

La cuenca del Missouri tien patrones climáticos y de precipitaciones bien variables; polo xeneral, la cuenca ta definida por un clima continental con branos templaos y húmedos ya iviernos fríos y severos. La mayor parte de la cuenca recibe un permediu de 200−250 mm de precipitación al añu.^[19] Sicasí, les partes más occidentales de la cuenca nos montes Rocosos, según les rexones del sureste de Missouri pueden recibir hasta 1000 mm.^[19] La gran mayoría de les precipitaciones produzse pel hibiernu, a pesar de que la cuenca alta ye conocida poles nubes de curtia duración, pero intenses, del branu, como la que produció nel hinchente de 1972 en Negru Hills con hinchentes al traviés de Rapid City (Dakota del Sur).^[24] Les temperatures d'iviernu en Montana, Wyoming y Colorado pueden baxar hasta -51 °C, ente que los máximos de branu en Kansas y Missouri llegaron a 49 °C dacuando.^[19]

Al ser unu de los sistemes fluviales más importantes del continente,^[25] la cuenca del Missouri parte con munches otres grandes cuenques hidrográfiques de los Estaos Xuníos y de Canadá. La divisoria continental, que cuerre a lo llargo del escayu de los montes Rocosos, forma la mayor parte de la frontera occidental de la cuenca del Missouri.^[25] El ríu Clark y el ríu Snake, dambos parte de la cuenca del ríu Columbia, drenan la zona al oeste de les Predreses en Montana, Idaho y oeste de Wyoming. Les cuenques del Columbia, Missouri y Colorado atopar nel monte Three Waters, na cordal Wind River, en Wyoming.^[26] Al sur d'ellí, la cuenca del Missouri llinda al oeste col drenaxe del ríu Green, afluente del Colorado, de siguío, nel sur col calce principal del Colorado. Tanto los ríos Colorado como Columbia flúin escontra l'océanu Pacíficu. Sicasí, esiste un gran drenaxe endorreico, la Great Divide Basin, ente les cuenques del Missouri y Green nel oeste de Wyoming. Esta zona ye dacuando considerada como parte de la cuenca del Missouri, a pesar de que les sos agües nun flúin a nengún llau de la divisoria continental.^[27]

Escontra'l norte, la divisoria Laurentiana, de menos altitú, dixebra la cuenca del Missouri de les del ríu Oldman, un afluente del ríu Saskatchewan Sur, lo mesmo que de les del ríu Souris y del ríu Sheyenne y de pequeños afluentes del ríu Colorado del Norte. Toes estes corrientes son parte de la cuenca del ríu Nelson de Canadá, que desagua na badea de Hudson. Tamién hai delles grandes cuenques endorreicas ente les cuenques del Missouri y del Nelson nel sur de Alberta y Saskatchewan.^[25] Los ríos Minnesota y Des Moines, afluentes del altu Mississippi, drenan la mayor parte de la zona fronteriza cola parte oriental de la cuenca del Missouri. A lo último, nel sur, los montes Ozark y otres divisories baxes que traviesen el centru de Missouri, Kansas y Colorado, dixebren la cuenca del Missouri de les del ríu White y del ríu Arkansas, tamién afluentes del ríu Mississippi.^[25]

Principales afluentes

El ríu Yellowstone, el quintu afluente más llargu del Missouri, que se-y xune en Dakota del Norte

Unos 95 afluentes importantes y cientos más pequeños alimenten el ríu Missouri, recibiendo a la mayoría d'afluentes mayores cuando'l ríu averar a la boca.^[28] La mayoría de ríos y regueros na cuenca del Missouri escurren d'oeste a este, siguiendo l'enclín de les Grandes Llanures; sicasí, dellos afluentes orientales, como'l James, Big Siux y los sistemes del Grand, flúin de norte a sur.^[19]

Los tributarios más grandes del Missouri por escorrentía son el Yellowstone (en Montana y Wyoming), el Platte (en Wyoming, Colorado y Nebraska) y el Kansas–Republican/Smoky Hill y Osage (en Kansas y Missouri). Cada unu d'estos afluentes drena una superficie de más de 130 000 km², y tien un caudal mediu superior a 140 m³/s.^[16][29] El ríu Yellowstone tien la descarga más alta, a pesar de que'l Platte ye más llargu y drena un área más grande. Ello ye que el caudal del Yellowstone ye d'unes 390 m³/s,^[30] representando'l 16% de la escorrentía total na cuenca del Missouri y casi el doble que nel Platte.^[31] Nel otru estremu del la escala ta'l pequeñu ríu Roe, en Montana, que con 61 m de llongura sostiense comúnmente que ye'l ríu más curtiu del mundu.^[32]

Afluentes más llargos del ríu Missouri
Nome	Llargor	Cuenca	Caudal
	km	km²	m³/s
Ríu Platte	1708[8][29]	219 900[16]	199[31]
Ríu Kansas	1205[29][33]	154 000[16]	209[34]
Ríu Milk	1170[33]	139 600[16]	17,5[35]
Ríu James	1140[33]	55 700[16]	18,3[36]
Ríu Yellowstone	1130[8][37]	180 000[16]	391[30]
Ríu White	933[33]	26 420[38]	16,1[38]
Ríu Niobrara	914[33]	36 000[16]	48,7[39]
Ríu Pequeñu Missouri	900[33]	24 700[16]	15,1[40]
Ríu Osage	793[8]	38 300[16]	339[41]
Ríu Big Siux	674[33]	20 800[16]	37,4[42]

Na tabla de la derecha amuésense los diez afluentes más llargos del Missouri, coles sos respeutives cuenques y caudales. El llargor midir a la fonte hidrolóxica, ensin tener en cuenta la convención de nomes. El tueru principal del ríu Kansas, por casu, tien 238 km de llargu.^[33] Sicasí, incluyendo les cabeceres más llargues, les 729 km del ríu Republicanu y les 251 km del ríu Arikaree, tien un llargor total de 1205 km.^[33] Cuestiones de nomenclatura similares dar nel ríu Platte, que'l so afluente más llargu, el ríu Platte Norte, ye más de dos veces más llargu que la corriente principal.^[33]

Les cabecera del Missouri percima de Three Forks estiéndense muncho más lloñe escontra riba que'l cursu principal. Midíu na fonte más alloñada, en Brower's Spring, el ríu Jefferson tien 480 km de llargu.^[19] Poro, midiendo hasta la so cabecera más alta, el ríu Missouri estiéndese 4247 km. Cuando se combina col baxu Mississippi, el sistema col Missouri y les sos cabeceres forma parte del Ríos más llargos del mundu cuartu ríu más llargu del mundu, con 6027 km.^[43]

Caudal

Central nuclear de Fort Calhoun, en Nebraska, nos hinchentes de 2011

Por caudal, el Missouri ye'l novenu ríu más caudalosu de los Estaos Xuníos, dempués del Mississippi, San Llorienzo, Ohio, Columbia, Niágara, Yukón, Detroit y St. Clair. Los dos últimos, sicasí, dacuando considérense parte d'un estrechu ente'l llagu Furón y el llagu Erie nel primer casu y ente'l llagu Cimeru y el llagu Furón, nel segundu.^[44] Ente los ríos d'América del Norte nel so conxuntu, el Missouri ye decimoterceru más caudalosu, dempués del Mississippi, Mackenzie, St. Lawrence, Ohio, Columbia, Niagara, Yukon, Detroit, St. Clair, Fraser, Slave y Koksoak.^[44][45]

Yá que el Missouri drena una rexón predominantemente semiárida, la so descarga ye enforma menor y más variable que la d'otros ríos d'América del Norte de llargor comparable. Antes de la construcción de preses, el ríu provocaba inundación dos vegaes al añu, una vegada cola crecida d'abril o Primavera fresca, col derretimiento de la nieve nes llanures de la cuenca, y otra na crecida de xunu, causada pola nieve dilida y les nubes de branu nos montes Rocosos. Esta postrera yera muncho más destructiva, una y bones el ríu aumentaba más de diez veces el so caudal normal dellos años.^[46][47] La descarga del Missouri vese afeutada polos más de 17.000 banzaos esistentes na so cuenca, que suman una capacidá total d'unes 173,9 km³.^[19] Al regular el control d'hinchentes, los banzaos amenorguen drásticamente los caudales máximos y aumenten los baxos. La evaporación de los banzaos amenorga tamién significativamente la escorrentía del ríu, causando una perda añal de más de 3,8 km³ solamente nos banzaos del calce principal.^[19]

Caudal mensual en Hermann, MO[48] Mes m³/s Xineru 1490 Febreru 1920 Marzu 2730 Abril 3370 Mayu 3540 Xunu 3510 Julio 2860 Agostu 2080 Setiembre 2140 Ochobre 2170 Payares 2150 Avientu 1730 Caudal mediu en ciudaes escoyíes [17][49][50][51][52][53][54] Ciudá m³/s Great Falls (MT) 292 Pierre (SD) 750 Siux City (IA) 812 Omaha (NE) 912 Kansas City (MO) 1570 Boonville (MO) 1902 Hermann (MO) 2478

El United States Geological Survey opera con cincuenta y un mididores de caudales a lo llargo del ríu Missouri. El caudal mediu del ríu en Bismarck, a 2115,5 km de la boca, ye de 621 m³/s. Trátase d'una cuenca de 483 000 km², o'l 35% de la cuenca total del ríu.^[55] En Kansas City, a 589,2 km de la boca, el caudal mediu del ríu ye de 1570 m³/s. El ríu equí drena aproximao 1 254 000 km², lo que representa aproximao'l 91% de tola cuenca.^[49]

La galga más baxa, con un periodu de rexistru mayor de cincuenta años, ta n'Hermann (Missouri) —a 157,6 km agües enriba de la desaguada del Missouri— na que'l caudal mediu añal foi de 2478 m³/s, dende 1897 a 2010. Cerca de 1 353 000 km², el 98,7% de la cuenca, atópase percima de Hermann.^[17] La media añal más alta foi de 5150 m³/s nel 1993, y la más baxa de 1181 m³/s nel 2006.^[17] Los estremos del caudal varien entá más. El mayor caudal que se rexistró foi de más de 21 000 m³/s el 31 de xunetu de 1993, mientres un hinchente históricu.^[56] El más baxu, d'apenes 17,0 m³/s —causáu pola formación d'un dique de xelu— midir en 23 d'avientu de 1963.^[17]

Alto y So Missouri

La cuenca alta del ríu Missouri ta al norte de la presa de Gavins Point, la postrera presa hidroeléctrica de los quince qu'hai nel ríu, xusto agües enriba de Siux City, Iowa.^[57] La parte baxa del ríu Missouri tien 1350 km hasta la so confluencia col Mississippi xustu percima de Saint Louis. El Baxu Missouri nun tien preses hidroeléctrica o esclusas, pero tien una gran cantidá de preses ala que inhiben el tráficu de barcaces porque acuten l'anchu de la canal. Estes preses ala fueron culpaes de los hinchentes, y nun hai na actualidá planes pa la construcción de nenguna nueva esclusa o preses pa reemplazar estes preses ala nel Missouri.

Xeoloxía

L'altu conteníu de sedimentos fai que'l ríu Missouri (esquierda) sía notablemente más llixeru que'l ríu Mississippi (derecha) na so confluencia al norte de St. Louis.

Los montes Rocosos del suroeste de Montana nes cabeceres del ríu Missouri surdieron primero de la oroxenia Laramide, un episodiu de formación de montes que se produció dende hai alredor de 70 hasta 45 millones años (del final del Mesozoicu hasta principios del Cenozoicu).^[58] Esta oroxenia llevantó les roques cretáciques a lo llargo del llau occidental de la vía marítima interior occidental (Western Interior Seaway), un enorme mar poco fondu que s'estendía dende l'océanu Árticu hasta'l golfu de Méxicu, que depositó los sedimentos qu'agora subyacen en gran parte de la cuenca del Missouri.^[59][60][61] Esti llevantamientu Laramide causó que'l mar retirárase y sentó el marcu pal vastu sistema de drenaxe de ríos que baxen de los montes Rocosos y de los Apalaches, el predecesor de la cuenca del Mississippi d'anguaño.^[62][63][64]

La oroxenia Laramide ye esencial na moderna hidroloxía del ríu Missouri, yá que la nieve y el derretimiento del xelu de les Predreses apurren la mayor parte del caudal nel Missouri y los sos afluentes.^[65]:434

El Missouri y munchos de los sos afluentes traviesen les Grandes Llanures, fluyendo sobre o cortando nel Grupu de Ogallala y les roques sedimentaries más vieyes de mediaos del Cenozoicu. La unidá inferior principal del Cenozoicu, la formación White River, depositóse aproximao ente 35 y 29 millones años tras^[66][67]y compónse de piedra magriza, arenisca, caliar y conglomeráu.^[67][68] Arenisques de la canal y depósitos fluviales riberanos más finos^[69] del grupu Arikaree fueron depositaos hai ente 29 y 19 millones d'años.^[66]La formación Ogallala, del Miocenu, y la llixeramente más nueva formación Broadwater, del Pliocenu, depositar nel visu del grupu Arikaree, y tán formaes por material erosionado fora de los montes Rocosos mientres una dómina d'aumentu de la xeneración de relieve topográficu;^[66][70] estes formaciones estender dende los montes Rocosos, cerca de la frontera con Iowa, y dan a les Grandes Llanures gran parte del so nidiu pero persistente enclín escontra l'este, y tamién constitúin un acuíferu importante.^[71]

Darréu antes de la edá de xelu del Cuaternariu, el ríu Missouri quedó probablemente estremáu en tres segmento: una parte cimera, que drenaba escontra'l norte na badea de Hudson,^[72][73] y les seiciones mediu y baxu, que fluyíen escontra l'este pola rimada rexonal.^[74] Yá que la tierra fundir na edá de xelu, una glaciación pre-illinoiense (o posiblemente la glaciación illinoiense) esvió'l ríu Missouri escontra'l sureste hasta'l so actual confluencia col Mississippi y causó que s'integrara nun únicu sistema fluvial que corta la rimada rexonal.^[75] Créese que'l Missouri, nel oeste de Montana, tendría que fluyir una vegada escontra'l norte y depués al este pelos montes Bear Paw. Atópense zafiros en dellos puntos a lo llargo del ríu nel oeste de Montana.^[76][77] Les meyores de les capes de xelu continental esviaron el ríu y los sos afluentes, causando que se punxeren de mancomún en grandes llagos temporales como llagos glaciales, como'l Great Falls, Musselshell y otros. Al aumentar esos llagos, l'agua nellos arramaríase de cutiu sobre les divisories locales axacentes, creando canales y coulees agora abandonaos, incluyendo la Shonkin Sag, de 160 km de llargu. Cuando los glaciares retiráronse, el Missouri fluyó nun nuevu cursu a lo llargo del llau sur de los montes Bearpaws, y la parte inferior del afluente ríu Milk fíxose cargu de la canal principal inicial.^[78]

El llamatu del Missouri, el "Big Muddy", foi inspiráu poles enormes cargues de sedimentos o llimu que tresporta, de les más grandes de tolos ríos d'América del Norte.^{[79][65]:432–434} Nel so estáu de pre-desenvolvimientu, el ríu tresportaba unos 193-290 millones de tonelaes per añu.^[80] La construcción de represas y diques amenorgó drásticamente estos a 18-23 millones de tonelaes per añu güei.^[81] Gran parte d'esti sedimentu ye deriváu dende la llanura d'hinchente del ríu, tamién llamáu la petrina meandro; cada vez que'l ríu camudaba de cursu, erosionaría tonelaes de tierra y roques de les sos veres. Sicasí, la construcción de preses y la canalización del ríu torgólu agora llegar a les sos fontes naturales de sedimentos a lo llargo de la mayor parte del so cursu. Los banzaos a lo llargo del Missouri prinden aproximao 32,9 millones tonelaes de sedimentos cada añu.^[19] A pesar d'esto, el ríu inda tresporta más de la metá del total de sedimentos que desagüen nel golfu de Méxicu; el delta del Mississippi, formáu por depósitos sedimentarios na desaguada del Mississippi, ta constituyíu na so mayor parte polos sedimentu tresportaos pol Missouri.^[81][82]

Historia

Primeres naciones

Ver tamién: Indios de les llanures

Karl Bodmer, A Manden Village, c. 1840–1843

Les evidencies arqueolóxiques, especialmente nel estáu de Missouri, suxeren que l'home fixo la so primer presencia na cuenca del Missouri hai ente 10 000−12 000 años, a la fin del Pleistocenu.^[83] Mientres el final del últimu periodu glacial, empezó una gran migración humana que viaxó al traviés de la ponte de tierra de Bering dende Eurasia enfusándose en tol continente americanu. Yá que viaxaríen amodo mientres sieglos, el ríu Missouri formaría una de les sos principales rutes de migración. La mayoría establecer nel valle del Ohio y el valle baxu del ríu Mississippi, pero munchos, incluyendo a los constructores de montículos, permanecieron a lo llargo del Missouri, convirtiéndose nos ancestros de los posteriores pueblos nativos de les Grandes Llanures.^[84]

Los nativos americanos que vivíen a lo llargo del Missouri teníen accesu a alimentos abondos, agua y abellugu. Munchos animales migratorios habitaben nes llanures nesa dómina, aproviéndo-yos de carne, ropa y otros artículos d'usu diariu. Había tamién grandes árees riberanes nes llanura d'hinchente del ríu que-yos apurríen yerbes naturales y alimentos de primera necesidá.^[85] Nun esisten rexistros escritos de les tribus y pueblos de la dómina preuropea, yá que nun utilizaron la escritura. Acordies colos escritos de los esploradores, les tribus más importantes nel Missouri fueron los otoes, misuris, omahas, ponques, brulés, lakotes, siux, arikares, hidatses, manden, assiniboines, gros ventres y pies negros.^[65]:432

Los nativos usaron el Missouri, siquier hasta ciertu puntu, como una ruta de comerciu y de tresporte. Amás, el ríu y los sos afluentes formaben les fronteres tribales. L'estilu de vida de los nativos centrar na so mayoría en redol a una cultura seminómada; munches tribus teníen distintos campamentos de branu ya iviernu. Sicasí, el centru de la riqueza nativa y del comerciu a lo llargo del Missouri taba na rexón de les Dakotas na so gran curva sur.^[86] Un gran grupu de poblaos con empalizadas de mandar, hidatsa y arikara asitiábense sobre los cantiles ya islles del ríu y fueron el llar de miles de persones, y más tarde sirvieron como mercaos y puestos comerciales utilizaos polos primeros esploradores y comerciantes de pieles franceses y británicos.^[87] Dempués de la introducción del caballu nes tribus del ríu Missouri, posiblemente de poblaciones amontesaes introducíes polos europeos, la forma de vida de los nativos camudó sustancialmente. L'usu del caballu dexó que viaxaren grandes distancies, y polo tanto facilitó la caza, les comunicaciones y el comerciu.^[88]

Nun tiempu, decenes de millones de bisontes americanos (comúnmente llamaos búfalos), una de les especies clave de les Grandes Llanures y del valle del Ohio, analayaben poles llanures de la cuenca del Missouri.^[89]:167 La mayoría de los grupos nativos na cuenca basar en gran midida nel bisonte como fonte d'alimentu, y les sos pieles y güesos sirvíen pa crear otros artículos del llar. Col tiempu, les especies llegaron a beneficiase de les periódiques quemes controlaes que los pueblos nativos faíen nes praderíes qu'arrodien el Missouri pa llimpiar les maleces vieyes y muertes. La gran población de bisontes de la rexón dio llugar al términu del great bison belt, una zona de ricos pacionales añales que s'estendía dende Alaska hasta Méxicu siguiendo'l lladral oriental de la divisoria continental.^[90] Sicasí, dempués de la llegada de los europeos, tantu los bisontes como los mesmos nativos americanos esperimentaron un rápidu amenorgamientu de la so población.^[91] La caza esanició les poblaciones de bisontes al este del ríu Mississippi escontra 1833 y amenorgó el númberu na cuenca del Missouri a unos meros cientos. Enfermedaes estranxeres como la viruela afararon la rexón, abrasando les poblaciones natives. Dexaes ensin la so principal fonte de sustentu, munches de les comunidaes natives que sobrevivieron fundir nes zones de reasentamiento y reserves.^[89]:171

Primeros esploradores occidentales

Masacre de la Espedición Villasur, pintáu c. 1720

En mayu de 1673 los esploradores franceses Louis Jolliet y Jacques Marquette abandonaron l'asentamientu de St. Ignace nel llagu Huron y baxaron pol ríu Wisconsin y depués el Mississippi, coles mires de llegar al océanu Pacíficu. A finales de xunu, Jolliet y Marquette convertir nos primeros descubridores europeos documentaos del ríu Missouri, que según los sos diarios atopar en plena crecida.^[92] «Nunca vi namás terrorífico —escribió Jolliet— un marayu d'árboles enteros dende la boca del Pekistanoui [Missouri] con tanto ímpetu que nun se podía tratar de crucialo ensin gran peligru. La conmoción yera tal que l'agua s'escontra folla por ello y nun podía quedar clara».^[93][94] Dieron constancia de Pekitanoui o Pekistanoui como'l nome nativu pal Missouri. Sicasí, la partida nunca esploró'l Missouri más allá de la so boca, nin permanecieron na zona. Amás, más tarde enteráronse de que'l Mississippi arramaba nel golfu de Méxicu y non nel Pacíficu como presumieren nun principiu; la espedición volver a unes 710 km antes del Golfu, na confluencia del ríu Arkansas col Mississippi.^[93]

En 1682, Francia amplió les sos reivindicaciones territoriales n'América del Norte pa incluyir la tierra nel llau occidental del ríu Mississippi, qu'incluyía la parte inferior del Missouri. Sicasí, el mesmu Missouri caltúvose formalmente inexplorado hasta que Étienne de Veniard, Sieur de Bourgmont, al mandu d'una espedición en 1714, remontar siquier hasta la desaguada del ríu Platte. Nun ta claro esautamente lo lloñe que Bourgmont viaxó más allá d'ellí; describió les roxes mandens nos sos diarios, polo que ye probable que llegara hasta les sos aldegues na actual Dakota del Norte.^[95] Más tarde, esi mesmu añu, Bourgmont publicó The Route To Be Taken To Ascend The Missouri River [La Ruta que tien de ser tomada pa xubir el ríu Missouri], el primer documentu conocíu qu'utilizó'l nome «río Missouri»; munchos de los nomes que Veniard dio a los afluentes, na so mayoría poles tribus natives que vivíen a lo llargo d'ellos, atópense inda n'usu anguaño. Los descubrimientos de la espedición finalmente fueron reflexaos pol cartógrafu Guillaume Delisle, qu'utilizó la información pa crear un mapa del Missouri inferior.^[96] En 1718, Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville pidió que'l gobiernu francés otorgara a Bourgmont la Cruz de St. Louis pol so escepcional serviciu a Francia».^[96]

Bourgmont había, ello ye que teníu problemes coles autoridaes coloniales franceses dende 1706, cuando abandonó'l so cargu como comandante de Fort Detroit dempués de mal manexu d'un ataque de los ottawas qu'acabó con trenta y un muertos.^[97] Sicasí, la so reputación quedó reforzada en 1720 cuando los pawnees —qu'antes fixeren amistá con Bourgmont— masacraron a los españoles de la espedición Villasur cerca de l'actual Columbus (Nebraska) nel ríu Missouri, terminando temporalmente cola invasión española na Luisiana francesa.^[98] Bourgmont estableció Fort Orleans, el primer asentamientu européu de cualquier tipu sobre'l ríu Missouri, cerca de l'actual Brunswick (Missouri), en 1723. Al añu siguiente Bourgmont dirixó una espedición pa llograr sofitu de los comanches contra los españoles, que siguieron amosando interés en faese col control del Missouri. En 1725 Bourgmont llevó a los xefes de delles tribus del ríu Missouri a visitar Francia. Ellí foi alzáu al rangu de la nobleza y nun acompañó a los xefes de vuelta a América del Norte. Fort Orleans foi abandonáu o'l so pequeñu contingente masacrados polos nativos americanos en 1726.^[96][99]

La Guerra francu-india españó cuando les disputes territoriales ente Francia y Gran Bretaña n'América del Norte llegaron a un puntu críticu en 1754. En 1763 Francia foi ganada pola fuercia enforma mayor del exércitu británicu y viose obligada nel Tratáu de París (1763) a dexar el so posesiones canadienses a los ingleses y la Luisiana a los españoles, afectando a la mayoría de les sos posesiones coloniales n'América del Norte.^[100]

Nun principiu, los españoles nun esploraron extensivamente el Missouri y dexaron que los comerciantes franceses continúaran les sos actividaes so llicencia. Sicasí, esto terminó dempués de que llegaren noticies, a la vuelta d'una espedición de Jacques D'Eglise na década de 1790, de que la Compañía de la Badea de Hudson británica taba faciendo incursiones na cuenca alta del ríu Missouri.^[101] En 1795 los españoles garantizaron la Compañía de descubridores y esploradores del Missouri», conocida popularmente como la Compañía del Missouri», y ufiertaron un pagu pola primer persona que llegara al océanu Pacíficu al traviés del Missouri. En 1794 y 1795 les espediciones empobinaes por Jean Baptiste Truteau y Antoine Simon Lecuyer de la Jonchšre nin siquier llograron llegar tan al norte como p'algamar les aldegues de mandar nel centru de Dakota del Norte.^[102]

Podría dicise que'l mayor ésitu de les espediciones de la Compañía del Missouri foi la de James MacKay y John Evans.^[103] Los dos siguieron a lo llargo del Missouri, y establecieron Fort Charles cerca de 32 km al sur de l'actual Siux City como campamentu d'iviernu en 1795. Nes aldegues manden en Dakota del Norte, espulsaron a dellos comerciantes británicos, y mientres falaben colos nativos identificaron l'allugamientu del ríu Yellowstone, que foi llamáu Roche Jaune ("Roca Mariella") polos franceses. Anque MacKay y Evans nun pudieron cumplir col so oxetivu orixinal de llegar al Pacíficu, crearon el primer mapa precisu de la parte alta del ríu Missouri.^[102][104]

En 1795, los mozos Estaos Xuníos y España roblaron el Tratáu de Pinckney, que reconoció los derechos estauxunidenses pa navegar pel ríu Mississippi y llevar artículos pa la esportación a Nueva Orleans.^[105] Tres años dempués, España revocó'l tratáu y en 1800, de callao, devolvió la Luisiana a a la Francia napoleónica nel Tercer Tratáu de San Ildefonso. Esta tresferencia foi tan secreta que los españoles siguieron alministrando'l territoriu. En 1801, España restauró los derechos d'usu del Mississippi y de Nueva Orleans a los Estaos Xuníos.^[106]

Mapa del oeste de Norteamérica dibuxada pola Espedición de Lewis y Clark

Tarreciendo qu'eses interrupciones pudíeran volver producise, el presidente Thomas Jefferson propunxo a Francia merca-y el puertu de Nueva Orleans por $10 millones. Napoleón, enfrentáu a una crisis de delda, sorprendentemente ufiertó-y la totalidá de la Luisiana, incluyendo'l ríu Missouri, por $15 millones, lo que xubía a menos de 3 centavos de dólar per acre. L'alcuerdu foi robláu en 1803, doblando'l tamañu de los Estaos Xuníos cola adquisición del territoriu de Luisiana.^[107] En 1803, Jefferson instruyó a Meriwether Lewis pa esplorar el Missouri y buscar una vía navegable hasta l'océanu Pacíficu. Aquel día, afayárase que'l sistema del ríu Columbia, que desagua nel Pacíficu, tenía una llatitú similar a la de les cabeceres del ríu Missouri, y creíase llargamente que debía d'esistir ente dambos una conexón o curtiu porteo.^[108] Sicasí, España oponer a tomar de posesión, alegando que nunca devolvieren formalmente la Luisiana a los franceses. Les autoridaes españoles alvirtieron a Lewis que nun fixera'l viaxe y prohibiéron-y ver el mapa de les espediciones de MacKay y Evans del Missouri, anque Lewis finalmente llogró tener accesu a él.^[109][110]

Meriwether Lewis y William Clark empezaron la so famosa espedición en 1804 con un grupu de trenta y tres persones en tres embarcaciones.^[111] A pesar de que se convirtieron nos primeros occidentales que viaxaron a tou lo llargo del Missouri y llegaron al Pacíficu vía'l ríu Columbia, nun atoparon nengún rastru del Pasu del Noroeste. Los mapes realizaos por Lewis y Clark, cuantimás los de la rexón del Pacíficu Noroeste, apurrieron la base pa los futuros esplorador y emigrante. Tamién axustaron rellaciones con munches tribus natives coles que s'atoparon y redactaron estensos informes sobre'l clima, ecoloxía y eología de les rexones que travesaron. Munchos nomes actuales de los accidentes xeográficos de la cuenca alta Missouri aniciar nesa espedición.^[112]

Ver tamién: Espedición de Lewis y Clark

Frontera americana

Comerciu de pieles

Fur Traders on Missouri River, pintada por George Caleb Bingham c. 1845

A entamos del sieglu XIX, los cazadores y tramperos de pieles entraron nel estremu norte de la cuenca del Missouri cola esperanza d'atopar poblaciones de castor y de llondra de ríu, que la so venta de pieles condució'l prósperu comerciu de pieles d'América del Norte. Veníen de munchos llugares distintos, unos de les corporaciones de piel canadiense na badea de Hudson, dalgunos dende'l Noroeste del Pacíficu (vease tamién: comerciu marítimu de pieles), y dalgunos del Mediu Oeste d'Estaos Xuníos. La mayoría nun se quedaron na zona mientres enforma tiempu, yá que nun llograron atopar recursos significativos.^[113]

Los primeros informes entusiastes de que sí había un país ricu con animales pa ser cazaos producir en 1806 cuando Meriwether Lewis y William Clark tornaron de la so espedición de dos años. Les sos publicaciones describíen tierres riques con miles de bisontes, castores y llondres de ríu; y tamién una abondosa población de llondres de mar na mariña del Noroeste del Pacíficu. En 1807, el comerciante de pieles Manuel Lisa entamó una espedición que llevaría a la crecedera esplosiva del comerciu de la piel nes rexones del Altu Missouri. Lisa y la so partida remontaron los ríos Missouri y Yellowstone, comerciando coles tribus natives locales intercambiando artículos manufacturados en cuenta de pieles. Establecieron un fuerte na confluencia de los ríos Yellowstone y unu de los sos afluentes, el ríu Bighorn, nel sur del actual estáu de Montana. Anque'l negociu empezó siendo pequeñu, rápido convirtióse nun prósperu comerciu.^[114][115]

Na seronda de 1807, los homes de Lisa empezaron la construcción de Fort Raymond, que taba asitiáu sobre un cantil con vistes a la confluencia de los ríos Yellowstone y Bighorn. El fuerte sirviría principalmente como puestu comercial pal trueque colos nativos poles pieles.^[116] Esti métodu yera distintu al del comerciu de pieles nel Noroeste del Pacíficu, qu'arreyaba a cazadores contrataos por distintes compañíes pelliteres, principalmente pola Compañía de la Badea de Hudson y la Compañía del Noroeste. Fort Raymond foi sustituyíu más tarde por Fort Lisa na confluencia del Missouri y el Yellowstone en Dakota del Norte; un segundu fuerte, tamién llamada Fort Lisa, foi construyíu agües embaxo nel ríu Missouri en Nebraska. En 1809 fundóse la St. Louis Missouri Fur Company, teniendo como socios a Lisa, William Clark y Pierre Choteau, ente otros.^[117][118] En 1828, l'American Fur Company fundó Fort Union na confluencia de los ríos Missouri y Yellowstone. Fort Union col tiempu va ser la sede principal del comerciu de la piel na cuenca alta del Missouri.^[119]

Les captures de pieles a principios del sieglu XIX realizáronse casi na totalidá de los montes Rocosos, en dambes aguaes, oriental y occidental. Los cazadores y tramperos de la Compañía de la Badea de Hudson, de la St. Louis Missouri Fur Company, de l'American Fur Company, de la Rocky Mountain Fur Company, de la North West Company y otres brigaes independientes trabayaron nos miles de regueros de la cuenca de Missouri, lo mesmo que de los vecinos sistemes fluviales del Columbia, Colorado, Arkansas y Saskatchewan. Mientres esi periodu los tramperos, tamién llamaos homes del monte, abrieron senderos al traviés d'eses rexones entá virgenes, que más tarde se tresformaríen nos caminos y carreteres polos que los pioneros y colonos viaxaríen al Oeste. El tresporte de los miles de pieles de castor requerió tamién del usu d'embarcaciones, siendo esa unu de les causes por qu'empezara el tresporte fluvial nel Missouri.^[120]:10

Cuando acabó la década de 1830, la industria pellitero empezó a aparrar adulces una y bones la seda taba reemplazáu a les pieles de castor como deseyada prenda de vistir. Nesi momentu, tamién, la población de castores de los regueros nos montes Rocosos fuera abrasada pola caza intensa. Amás, los frecuentes ataques de los nativos a los puestos comerciales fixeron que'l negociu fuera peligrosu pa los emplegaos de les compañíes de la piel. En delles rexones la industria siguió hasta bien entrada la década de 1840, pero n'otres, como nel valle del ríu Platte, l'amenorgamientu de la población de castores contribuyó a una muerte temprana.^[120]:8 El comerciu de pieles, finalmente, sumió nes Grandes Llanures en 1850, moviéndose'l centru principal de la industria al valle del Mississippi y el centru de Canadá. A pesar de la desapaición d'esi comerciu una vegada prósperu, sicasí, el so legáu dexó l'apertura del Oeste americanu y a la proliferación de colonos, granxeros, rancheros, aventureros y empresarios que tomaron el so llugar.^{[120]:12–15}

Asentamientos y pioneros

Ver tamién: Departamentu del Missouri y Guerres Indies

Boatmen on the Missouri ca. 1846

La ponte Hannibal, en Kansas City (MO), foi la primer ponte eregido nel ríu en 1869.

El ríu Missouri definió más o menos la frontera estauxunidense nel sieglu XIX, sobremanera agües embaxo de Kansas City, onde'l ríu da un xiru oriental encarrerando nel corazón del estáu de Missouri. Los principales caminos pa l'apertura del Alloñáu Oeste tienen tolos sos puntos de partida nel ríu, incluyendo les rutes de California, Mormon, Oregon y Santa Fe. El primer puestu d'ida escontra l'oeste de la Pony Express yera un ferry que travesaba'l Missouri en St. Joseph, Missouri. De la mesma, la mayoría de los emigrantes llegaron a la fin nel este del primer ferrocarril transcontinental vía un ferry que cruciaba'l Missouri ente Council Bluffs (Iowa) y Omaha.^[121][122] La ponte Hannibal foi la primer ponte que crució'l ríu Missouri en 1869, y el so allugamientu foi una importante razón pola que Kansas City (MO) convertir na ciudá más grande nel ríu agües arriba de la so desaguada en Saint Louis.^[123]

Fieles a la continuación del ideal del Destín Manifiestu, más de 500 000 persones salieron de la ciudá riberana d'Independence (MO), escontra los sos distintos destinos nel Oeste d'Estaos Xuníos dende la década de 1830 hasta la década de 1860. Teníen munches razones pa embarcase nesi viaxe d'un añu agotador —crisis económica y fiebres del oru posterior, como la fiebre del oru de California, por casu.^[124] La mayoría siguió una ruta que los llevó pol Missouri hasta Omaha (NE), onde siguiríen a lo llargo de la gran carretera del ríu Platte, qu'escurría siguiendo'l ríu Platte que flúi dende los montes Rocosos en Wyoming y Colorado, escontra l'este al traviés de les Grandes Llanures. Una temprana espedición empobinada por Robert Stuart (1812-1813) probó que nel Platte yera imposible navegar colos cayucos qu'usaben, por non falar de los grandes vapores de rueda y barcos a vapor que depués derromperíen el Missouri en númberu creciente. Un esplorador señaló que'l Platte yera «demasiáu gruesu pa beber, demasiao delgáu pa llabrar».^[125] Sicasí, el Platte apurría una fonte abondosa y confiable d'agua pa los pioneros que se dirixíen al Oeste. Los carromatos cubiertos, conocíos popularmente como «goletas de les pradería» (prairie schooners), fueron los principales medios de tresporte hasta l'entamu del serviciu regular de barcos nel ríu na década de 1850.^[126]

Mientres la década de 1860, les fiebres del oru en Montana, Colorado, Wyoming y el norte d'Utah atraxeron otra folada d'aspirantes a la rexón. Anque una cierta carga foi tresportada per tierra, la mayor parte del tresporte escontra y dende los campos d'oru llevar a cabu al traviés de los ríos Missouri y Kansas, según pol ríu Snake en Wyoming occidental y el ríu Bear n'Utah, Idaho y Wyoming.^[127] Envalórase que de tolos pasaxeros y carga tresportaos dende'l Mediu Oeste hasta Montana, más del 80% fueron tresportaos por embarcaciones, un viaxe que llevaba 150 díes na direición agües arriba. Una ruta más direuta escontra l'Oeste en Colorado estender a lo llargo del ríu Kansas y el so afluente'l ríu Republican, según un par de pequeños regueros en Colorado, Big Sandy y el ríu Platte Sur, hasta cerca de Denver. Les fiebres del oru bastiaron la decadencia de la ruta de Bozeman como ruta d'emigración popular, yá que pasaba al traviés de tierres pertenecientes a los de cutiu contrarios nativos americanos. Abriéronse caminos más seguros al Gran Llagu Saláu cerca de Corinne (Utah) (UT), mientres el periodu de les fiebre del oru, lo que llevó a establecer asentamientos a gran escala na rexón de los montes Rocosos y la Gran Cuenca oriental.^[128]

Karl Bodmer, Fort Pierre and the Adjacent Prairie, ca. 1833

Cuando los colonos ampliaron les sos propiedaes nes Grandes Llanures, atopar con conflictos de tierres coles tribus natives americanes. Esto dio llugar a frecuentes incursiones, masacres y conflictos armaos, lo que lleva al gobiernu federal a suscribir múltiples trataos coles tribus de les llanures, que xeneralmente suponíen establecer fronteres y reserves de tierres pa los nativos. Al igual que munchos otros trataos ente los nativos americanos y los EE.XX., llueu fueron rotos, lo que llevó a grandes guerres. Más de 1.000 batalles, grandes y pequeñes, llibrar ente los militares d'EE.XX. y los nativos primero que les tribus fueren espulsaes de les sos tierres y confinaes en reserves.^[129][130]

Los conflictos ente los nativos y los colonos mientres l'apertura de la ruta de Bozeman nes Dakotas, Wyoming y Montana llevó a la Guerra de Nube Colorada, na que los lakotas y cheyennes llucharon contra l'Exércitu de los EE.XX.. La llucha acabó conn una completa victoria de los nativos americanos.^[131] En 1868, roblóse'l Tratáu de Fort Laramie, que "garantizaba" l'usu de la Black Hills, Powder River Country y otres rexones qu'arrodien el norte del ríu Missouri pa los nativos americanos ensin intervención blanca.^[132]

El ríu Missouri foi tamién un finxu importante yá que estremaba'l nordeste de Kansas del oeste de Missouri. Les fuercies esclavistes de Missouri cruciaríen el ríu en Kansas y desamarraron el caos mientres Bleeding Kansas, lo que lleva a la continua tensión y hostilidá, esistente entá güei día, ente Kansas y Missouri. Otru conflictu militar significativu nel ríu Missouri mientres esti periodu foi la batalla de Boonville de 1861, que nun afectó los nativos americanos, sinón que más bien foi un puntu d'inflexón na Guerra de Secesión que dexó a la Union tomar el control del tresporte nel ríu, desanimando al estáu de Missouri de xunise a la Confederación.^[133]

Sicasí, la paz y la llibertá de los nativos americanos nun duró enforma tiempu. La Gran Guerra Siux de 1876-77 desamarróse cuando los mineros estauxunidenses afayaron oru nes Black Hills del occidente de Dakota del Sur y oriente de Wyoming. Estes tierres estableciéronse orixinalmente como reserva pa usu de los nativos pol Tratáu de Fort Laramie.^[132] Cuando los colonos enfusaron neses tierres fueron atacaos polos nativos. Les tropes estauxunidenses fueron unviaos a la zona pa protexer a los mineros, y espulsar a los nativos de los nuevos asentamientos. Mientres esi periodu sangrientu, tantu los nativos como los militares d'EE.XX. ganaron victories en grandes batalles, lo que causó la perda de casi un millar de vides. La guerra finalmente terminó nuna victoria estadounidenese y les Black Hills quedaron abiertes a la colonización. Los nativos de la rexón fueron treslladaos a nueves reserves en Wyoming y el sureste de Montana.^[134]

La era de la construcción de preses

Holter Dam, una presa run-of-the-river nel altu Missouri, pocu dempués del so finalización en 1918

Black Eagle Dam foi dinamitada en 1908 pa salvar Great Falls del hinchente causáu pol frayatu de la presa de Hauser

A finales del sieglu XIX y principios del XX, construyir nel cursu del Missouri un gran númberu de preses tresformando'l 35% del ríu nuna cadena de banzaos.^[13] El desenvolvimientu del ríu viose aguiyáu pola creciente demanda d'eletricidá nes zones rurales del noroeste de la cuenca, y tamién pa evitar los hinchentes y les seques qu'afararon rápido les crecientes zones agrícoles y urbanes na parte baxa del Missouri.^[135] Dende la década de 1890 encetáronse pequeños proyeutos hidroeléctricos, de propiedá privada, pero les grandes preses pal control de los hinchentes y la balsiadura que caractericen el cursu mediu del ríu anguaño nun se construyeron hasta la década de 1950.^[19][135]

Ente 1890 y 1940 construyéronse cinco preses nes cercaníes de Great Falls (MT) pa xenerar enerxía a partir de les Great Falls of the Missouri, una cadena de xigantes cascaes formaes pel ríu al so pasu pel oeste de Montana. Black Eagle Dam, construyida en 1891 en Black Eagle Falls, foi la primer presa del Missouri.^[136] Reemplazada en 1926 con una estructura más moderna, la presa yera pocu más qu'un pequeñu cálcer nel visu de les Black Eagle Falls, qu'esviaba parte del caudal del Missouri escontra la planta d'enerxía de Black Eagle.^[137] La mayor de los cinco preses, Ryan Dam, foi construyida en 1913. La presa atópase xusto percima de los 27 m de Great Falls, la cascada más grande del Missouri.^[138]

Nel mesmu periodu, delles compañíes privaes —principalmente la Montana Power Company— empezaron a desenvolver el ríu Missouri pa la xeneración llétrica percima de Great Falls y per debaxo d'Helena (MT). En 1898 completóse, cerca del sitiu actual de Canyon Ferry Dam, una pequeña presa de filo d'agua que yera la segunda presa nel Missouri. Esta presa de madera rellena de roques xeneraba 7,5 megavatios d'eletricidá pa Helena y la zona circundante.^[139]:112 La cercana presa de Hauser, una presa d'aceru, terminar en 1907, pero falló en 1908 por cuenta de defectos estructurales, causando hinchentes catastróficos ríu abajo hasta pasáu Craig (MO). En Great Falls, una seición de la presa Black Eagle tuvo que ser dinamitada pa salvar les fábriques cercanes del hinchente.^[139]:39 Hauser foi reconstruyida en 1910 como una estructura de gravedá de formigón ya inda permanez n'usu na actualidá.^[140][141]

La presa Holter, a unes 72 km agües embaxo d'Helena, foi la tercera presa hidroeléctrica construyida nesti tramu del ríu Missouri.^[142] Cuando foi completada en 1918 pola Montana Power Company y la United Missouri River Power Company, el so banzáu anubrió les Gates of the Mountains, un cañón de piedra caliar que Meriwether Lewis describió como «los cantiles más notables que vimos inda... los torrexones y les roques que sobresalen en munchos llugares paecen dispuestos a cayer sobre nós».^[143] En 1949, el U.S. Bureau of Reclamation (USBR) empezó la construcción de la moderna presa Canyon Ferry pal control d'hinchentes na zona de Great Falls. En 1954, les agües procedentes del llagu Canyon Ferry somorguiaron l'antigua presa de 1898, que la so casa de máquines sigue de pies so l'agua cerca de 2,4 km agües enriba de la presa actual.^[144]

[Temperamentu del Missouri yera] inciertu como les aiciones d'un xuráu o l'estáu d'ánimu d'una muyer. ("[The Missouri's temperament was] uncertain as the actions of a jury or the state of a woman's mind." ) –Siux City Register, March 28, 1868[65]:438

La cuenca del Missouri sufrió una serie de catastróficos hinchentes alredor del cambéu del sieglu XX, sobremanera en 1844, 1881, y 1926–1927.^[145] En 1940, como parte de la Gran Depresión-yera del New Deal, el Cuerpu d'Inxenieros del Exércitu de los EE.XX. (U.S. Army Corps of Engineers, o USACE) completó la presa Fort Peck, en Montana. La construcción d'esti enorme proyeutu d'obres públiques apurrió emplegu a más de 50 000 trabayadores mientres la Gran Depresión y foi un pasu importante nel control d'hinchentes na metá inferior del ríu Missouri.^[146] Sicasí, Fort Peck solo controla la escorrentía del 11% de les cuenques del ríu Missouri, y tuvo poco efeutu nun grave hinchente por destemple qu'azotó la cuenca baxa trés años dempués. Esti eventu foi especialmente destructivu, yá que somorguió les plantes de fabricación en Omaha y Kansas City, lo que retrasó considerablemente les unviaes de suministros militares na Segunda Guerra Mundial.^[145][147]

Mapa amosando los principales accidentes de la Pick–Sloan Plan; otres preses y los sos banzaos amosar con triángulos

Fort Peck Dam, la presa a más altitú nel Missouri River Mainstem System

Los daños del hinchente nel sistema del ríu Mississippi-Missouri fueron una de les razones principales pola cual el Congresu de los Estaos Xuníos aprobó la Llei de Control d'Hinchentes de 1944 (Flood Control Act of 1944), abriendo'l camín por que'l Cuerpu d'Inxenieros desenvolviera'l Missouri nuna escala masiva.^[148][149] Esa llei de 1944 autorizó'l Programa Cuenca Missouri Pick–Sloan» (Pick–Sloan Missouri Basin Program, o Pick–Sloan Plan), que yera una combinación de dos propuestes bien distintos: el plan Pick, con énfasis nel control d'hinchentes y la enerxía hidroeléctrica, proponía la construcción de grandes preses d'almacenamientu a lo llargo del cursu principal del Missouri; y el plan Sloan, que faía fincapié nel desenvolvimientu de la regación local ya incluyía disposiciones p'aproximao 85 preses más pequeñes nos afluentes.^[135][150]

Nes primeres etapes del desenvolvimientu Pick–Sloan fixéronse planes tentativos pa construyir una presa baxa nel Missouri en Riverdale (Dakota del Norte) y 27 preses más pequeñes nel ríu Yellowstone y los sos afluentes.^[151] Esto tuvo la oposición de los habitantes de la cuenca de Yellowstone, y, finalmente, el USBR propunxo otra solución: alzar en gran midida l'altor de la presa propuesta en Riverdale, actual presa Garrison, sustituyendo asina l'almacenamientu qu'apurríen les preses de Yellowstone. Por cuenta de esta decisión, el Yellowstone ye agora'l ríu de caudal llibre más llargu nos estaos allegantes de los Estaos Xuníos.^[152] Na década de 1950 empezó la construcción de los cinco banzaos del calce principal –Garrison, Oahe, Big Bend, Fort Randall y Gavins Point– propuestes nel marcu del Plan Pick–Sloan.^[135] Xunto con Fort Peck, que foi integráu como una unidá del Plan Pick–Sloan na década de 1940, estes preses formen agora lo que se conoz como'l Sistema Calce Principal Ríu Missouri» (Missouri River Mainstem System).^[153]

Los seis preses del Mainstem System, principalmente Fort Peck, Garrison y Oahe, tán ente les Preses más grandes del mundu preses más grandes del mundu por volume; los sos estensos banzaos tamién tán ente los más grandes de la nación.^[154] Embalsando hasta 91,4km³ en total, los seis banzaos pueden almacenar el caudal total del ríu de más de trés años tal como se mide agües embaxo de Gavins Point, la presa inferior.^[19] Esta enorme capacidá convertir nel sistema d'almacenamientu más grande d'Estaos Xuníos y unu de los más grandes n'América del Norte.^[155] Amás d'almacenar agua de riego, el sistema tamién inclúi una reserva añal pal control de los hinchentes de 20,1 km³.^[153] Les centrales llétriques nel calce principal xeneren alredor de 9,3 millones de kWh al añu, igual a una salida constante de casi 1100 megavatios.^[156] Xunto coles cerca de 100 preses más pequeñes construyíes nos afluentes del Missouri, principalmente nos ríos Bighorn, Platte, Kansas y Osage, el sistema apurre agua de riego a cerca de 19 000 km² de tierra.^[135][157]

Preses nel ríu Missouri
Presa	Estáu(s)	Altor (en m)	Banzáu	Capacidá (Acre.ft)	Capacidá (MW)
Presa Toston[158]	Estaos Xuníos d'América	1717		3000	10
Presa Canyon Ferry[144]	Estaos Xuníos d'América	6969	Llagu Canyon Ferry	1 973 000	50
Presa Hauser[140]	Estaos Xuníos d'América	2424	Llagu Hauser	98 000	19
Presa Holter[142]	Estaos Xuníos d'América	3838	Llagu Holter	243 000	48
Presa Black Eagle[137]	Estaos Xuníos d'América	4,04,0	Long Pool[n 4]	2000	21
Presa Rainbow[159]	Estaos Xuníos d'América	8,88,8		1000	36
Presa Cochrane[160]	Estaos Xuníos d'América	1818		3000	64
Presa Ryan[138]	Estaos Xuníos d'América	1919		5000	60
Presa Morony[161]	Estaos Xuníos d'América	1818		3000	48
Presa Fort Peck[162]	Estaos Xuníos d'América	7676	Llagu Fort Peck	18 690 000	185
Presa Garrison[163]	Estaos Xuníos d'América	6464	Llagu Sakakawea	23 800 000	515
Presa Oahe[164]	Estaos Xuníos d'América	7575	Llagu Oahe	23 500 000	786
Presa Big Bend[165]	Estaos Xuníos d'América	2929	Llagu Sharpe	1 910 000	493
Presa Fort Randall[166]	Estaos Xuníos d'América	5050	Llagu Francis Case	5 700 000	320
Presa Gavins Point[167]	Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América	2323	llagu Lewis y Clark	492 000	132
Total				align=right| 76 436 000	align=right| 2787

La tabla plegada de la derecha llista les estadístiques de los quince preses nel ríu Missouri, ordenaes agües embaxo.^[8] Munches de les preses de tipu «run-of-the-river» (marcaes en mariellu) precisen banzaos bien pequeños que pueden o nun tener nome; aquelles ensin nomar dexar en blancu. Toles preses atopar na metá cimera del ríu, percima de la ciudá de Siux City; la parte baxa del ríu ye ininterrumpida por cuenta del so usu dende hai enforma tiempu como una canal de navegación.^[168]

Navegación

[El flete nel ríu Missouri] nunca algamó les sos mires. Inclusive na meyor de les circunstancies, nunca foi una gran industria. ("[Missouri River shipping] never achieved its expectations. Even under the very best of circumstances, it was never a huge industry.") ~Richard Opper, antiguu direutor executivu de la Missouri River Basin Associationr[169]

Pintura del barcu de vapor Yellowstone, unu de los primeros barcos comerciales qu'operaron nel ríu, alredor de 1833. Les corrientes peligroses del ríu provocaron que'l barcu llancara nun bancu de sable nesta ilustración.

Una barcaza viaxando al norte nel Missouri en Highway 364 en Saint Charles (Missouri).

Los viaxes n'embarcaciones pol Missouri empezaron coles canoes de marcu de madera y los bull boats de los nativos americanos, que fueron utilizaes mientres miles d'años antes de la introducción de les grandes embarcaciones nel ríu na colonización de les Grandes Llanures.^[170] El primer barcu de vapor nel Missouri foi'l Independence, qu'empezó a viaxar ente Saint Louis y Keytesville (Missouri) alredor de 1819.^[171] Na década de 1830, taben funcionando regularmente buques pal gran corréu y cargues ente les ciudaes de Kansas City y Saint Louis, y munchos viaxaron entá más lloñe ríu arriba. Un puñáu, como'l Western Engineer y el Yellowstone, fueron capaces de remontar el Missouri hasta l'este de Montana.^[170][172]

Mientres el sieglu XIX, na dómina del comerciu de pieles, los barcos de vapor y barcos de quilla empezaron a percorrer casi toa'l llargor del Missouri dende los escarpes en Montana de los Breaks Missouri hasta la boca, llevando pieles de castor y de bisonte escontra y dende les árees que los tramperos frecuentaben.^[173] Esto dio llugar al desenvolvimientu del embarcación mackinaw del ríu Missouri, que s'especializó nel tresporte de les pieles. Yá que estes embarcaciones solo podíen viaxar ríu abajo, yeren desmantelaes y vendíes pa madera a la so llegada a Saint Louis.^[170]

El tresporte fluvial aumentó na década de 1850 colos múltiple tresporte en barques artesanales de los pioneros, emigrantes y mineros; munchos d'estos viaxes yeren dende Saint Louis o Independence hasta cerca de Omaha. Ellí, la mayoría d'eses persones partíen per tierra a lo llargo del llargu pero poco fondu y navegable ríu Platte, que foi descritu polos pioneros como de «una milla d'anchu y una pulgada de fondura» y «el más magníficu ya inútil de los ríos».^[174] Los vapores algamaron el so puntu máximu en 1858, cuando operaben a tiempu completu nel Missouri más de 130 barcos, y munches embarcaciones más pequeñes.^[175] Munches de les primeres embarcaciones fueron construyíes nel ríu Ohio, antes de ser tresferíes al Missouri. Prefiriéronse los barcos de vapor de paletes a los grandes barcos a vapor que fueron más utilizaos nel Mississippi y el Ohio, por cuenta de que teníen mayor capacidá de maniobra.^[173]

L'ésitu de la industria, sicasí, nun garantizaba la seguridá. Nes primeres décades primero que'l caudal del ríu fora controláu, les sos crecíes y cayíes y les enormes cantidaes de sedimentos, que impidían una visión clara del fondu, destruyeron unes 300 embarcaciones. Por cuenta de los peligros de la navegación pel ríu Missouri, la vida útil media de les naves yera curtia, solo unos cuatro años.^[175] El desenvolvimientu del Ferrocarril transcontinental y del Northern Pacific marcaron el principiu del fin del comerciu en barcos de vapor nel Missouri. Superáu polos trenes, el númberu de barcos menguó amodo, hasta que nun quedó casi nengunu na década de 1890. El tresporte de productos agrícoles y mineros por barcaces, sicasí, esperimentó una renacencia a principios del sieglu XX.^[176][177]

Pasaxe hasta Siux City

La presa Gavins Point, en Yankton (Dakota del Sur), ye la torga a más altitú pa la navegación dende la boca nel Missouri güei.

El ríu Missouri cerca de New Haven (Missouri), mirando agües enriba. Nótese la presa d'escollera que sobresal nel ríu dende la esquierda pa dirixir el so caudal nuna canal más estrecha

El Missouri en Siux City, IA, cerca del tramu navegable más altu del ríu güei.

Dende empiezos del sieglu XX, el ríu Missouri foi acondicionáu llargamente pa dexar el tresporte fluvial y casi el 32% del ríu flúi operaben a tiempu completu nel Missouri al traviés de canales endrechaes artificialmente.^[13] En 1912, el USACE taba autorizáu pa caltener el Missouri con una fondura de 1,8 m (seis pies) dende'l Puertu de Kansas City a la boca, a una distancia de 592 km.^[8] Esto llogróse construyendo diques y preses ala pa dirixir el fluxu del ríu nuna canal recto y estrecho pa evitar la sedimentación. En 1925, el USACE empezó un proyeutu p'ampliar la canal de navegación del ríu hasta les 61 m (200 pies); dos años más tarde, empezó'l dragáu d'una canal d'agües fondes dende Kansas City hasta Siux City. Estos cambeos amenorgaron el llargor del ríu dende unes 4090 km a finales del sieglu XIX hasta los actuales 3767 km.^[5][178]

La construcción de preses nel Missouri nel marcu del Plan Pick-Sloan na metá del sieglu XX foi'l pasu final na ayuda al navegación. Los grandes banzaos del Mainstem System ayudaron a apurrir un caudal confiable pa caltener la canal de navegación mientres tol añu, y fueron capaces de detener la mayoría de crecíes añales del ríu.^[179] Sicasí, los ciclos de crecíes y baxes del Missouri —en particular la enllargada seca de principios del sieglu XXI na cuenca del Missouri^[180] y los hinchentes históricos de 1993^[181] y 2011^[182]— son difíciles de controlar inclusive pa los grandes banzaos del Mainstem System.^[182]

En 1945, el USACE empezó'l Proyeutu de navegación y Estabilización de Riberes del Río Missouri» (Missouri River Bank Stabilization and Navigation Project), lo qu'aumentaría de forma permanente la canal de navegación del ríu hasta un anchor de 91 m (300 pies) y una fondura de 2,7 m (nueve pies). Mientres estos trabayos que siguen hasta los nuesos díes, les 1183 km de la canal de navegación dende Siux City hasta Saint Louis fueron controlaos por aciu la construcción de diques de roca pa dirixir el fluxu del ríu y sacando sedimentos, sellando y cortando meandros y canales llaterales y dragando el llechu del ríu.^[183] Sicasí, el Missouri aguantó de cutiu los esfuercios de la USACE pa controlar la so fondura. En 2006, dellos barcos de la Guardia Costera de los EE.XX. llancaron nel Missouri por cuenta de que la canal de navegación había quedáu severamente enarenado.^[184] El USACE foi culpáu por nun caltener na canal la fondura mínima.^[185]

En 1929, la Comisión de Navegación del Río Missouri (Missouri River Navigation Commission) envaloró que la cantidá total de les mercancíes expedíes pel ríu añalmente sería d'unes 15 millones de tonelaes (13,6 millones de tonelaes métriques), apurriendo un ampliu consensu pa la creación d'una canal de navegación. Sicasí, el tráficu fluvial dende entós foi enforma menor de lo esperao, y les unviaes de materies primes, incluyendo productos, artículos manufacturados, madera y aceite, fueron de media solo 683.000 tonelaes (616.000 tonelaes) per añu dende 1994 hasta 2006.^[186]

Por tonelaxe de material tresportáu, l'estáu de Missouri ye con muncho el mayor consumidor, yá que representa'l 83% del tráficu del ríu, ente que Kansas tien el 12%, Nebraska el 3% y Iowa el 2%. Casi tol tráficu de barcaces embarca arena y grava dragaos de les 800 km nel baxu Missouri; la parte restante de la canal de navegación agora ve pocu o nengún usu de los buques comerciales.^[186]

Cayente del tráficu

El tonelaxe de mercancíes unviaes por barcaces nel ríu Missouri vio un amenorgamientu importante de la década de 1960 hasta l'actualidá. Na década de 1960, el USACE predixo un aumentu de 10 800 000 tonelaes/año pal 2000, pero sicasí asocedió lo contrario. La cantidá de bienes cayó dende 3 000 000 t en 1977 a solo 1 180 000 t en 2000.^[187] Unu de los mayores descensos producióse nos productos agrícoles, especialmente del trigu. Parte de la razón ye que les tierres de regadío a lo llargo del Missouri solu fueron desenvueltes nuna fraición del so potencial.^[188] En 2006, les barcaces nel Missouri tresportaron solo 180 000 t de productos que ye igual a la cantidá de tráficu de mercancíes al día nel Mississippi.^[188]

Les condiciones de seca nel sieglu XXI y la competencia d'otros medios de tresporte —principalmente'l ferrocarril— son la razón principal del amenorgamientu del tráficu fluvial nel Missouri. El fracasu del USACE pa caltener constantemente la canal de navegación tamién atrabancó la industria. Na actualidá tán realizándose esfuercios pa reactivar la industria del tresporte fluvial nel Missouri, por cuenta de la eficiencia y baratura pa tresportar productos agrícoles, y a la saturación nes rutes de tresporte alternatives. Tán considerándose soluciones como l'ampliación de la canal de navegación y la lliberación de más agua de los banzaos mientres el picu de la temporada de navegación.^[189][190] Les condiciones de seca sufiertes en 2010, na que unoas 301 000 t embarcar nel Missouri, representa'l primer aumentu significativu nes unviaes dende l'añu 2000. Sicasí, los hinchentes en 2011 cerraron un récor del tráficu de barcos nel ríu.^[191]

Nun hai esclusas nin preses na parte baxa del ríu Missouri, pero hai un montón de preses ala que Jettie nel ríu y faen más difícil navegar a les barcaces. En contraste, l'Altu Mississippi tien 28 esclusas y preses y un permediu de 63 100 000 t de carga al añu dende 2008 hasta 2011,^[192] y que ta zarráu 5 meses del añu. Mientres el ríu Missouri solo abasnó pocu más de 300 000 t en 2010 y foi un añu d'aumentu.

Ecoloxía

Historia natural

Ecorrexones d'agua duce de la cuenca del Missouri

Históricamente, los miles de quilómetros cuadraos de la llanura d'hinchente del ríu Missouri daben soporte a una amplia variedá d'especies de plantes y animales. La biodiversidá polo xeneral aumentaba al dir agües embaxo dende les cabeceres fríes y subalpinas en Montana, escontra'l clima templao y húmedo de Missouri. Anguaño, la zona riberana del ríu compónse principalmente d'álamos, sauces y sicomoros, con otros tipos d'árboles como'l pládanu y fresnu.^[65]:436 L'altor mediu de los árboles aumenta xeneralmente al alloñar de la vera del ríu una distancia llindada, una y bones la tierra axacente al ríu ye vulnerable a la erosión del suelu mientres los hinchentes. Por cuenta de les grandes concentraciones de sedimentos, el Missouri nun soporta munchos invertebraos acuáticos.^[65]:436 Sicasí, la cuenca alluga cerca de 300 especies d'aves^[65]:436 y 150 especies de pexes,^[193] dalgunos d'ellos en peligru d'estinción, como'l esturión pálidu. Los hábitats acuáticos y riberanos del Missouri tamién soporten delles especies de mamíferos, como los bisones, llondres de ríu, castores, mures almizcleros y mapaches.^[65]:438

El Fondu Mundial pa la Naturaleza estrema la cuenca del Missouri en trés ecorrexones d'agua duce: l'Altu Missouri (o Missouri Cimeru, Upper Missour), So Missouri (Lower Missouri) y la Pradería Central (Central Prairie). L'Altu Missouri, que más o menos toma l'área dientro de Montana, Wyoming, el sur de Alberta y Saskatchewan, y Dakota del Norte, compónse principalmente de pacionales semiáridos d'arbustu estepario con escasa biodiversidá por causa de les glaciaciones de la Edá de Xelu. Nun hai especies reinales conocíes dientro de la rexón. Sacante les cabeceres nes Predreses, hai poca precipitación nesta parte de la cuenca.^[194] La ecorrexón Mediu Missouri, que s'estiende al traviés de Colorado, el suroeste de Minnesota, el norte de Kansas, Nebraska y partes de Wyoming y Iowa, tien mayor precipitación y caracterízase polos montes templaos y pacionales. La vida vexetal ye más diversa nel Mediu Missouri, que ye tamién el llar d'aproximao'l doble d'especies animales.^[195] A lo último, la ecorexón de la pradería Central atopar na parte inferior del Missouri, toma la totalidá o partes de Missouri, Kansas, Oklahoma y Arkansas. A pesar de les grandes fluctuaciones estacionales de temperatura, esta rexón tien la mayor diversidá de plantes y animales de los trés. Trece especies de cámbaros de ríu son reinales del Missouri Inferior.^[196]

Impautu humanu

El Missouri al traviés de Great Falls

Los campos agrícoles apoderen la mayor parte de l'antigua llanura d'hinchente, incluyendo esta área alredor de la confluencia del Missouri col ríu Nishnabotna, nel oeste de Missouri.

Dende'l principiu del comerciu fluvial y del desenvolvimientu industrial na década de 1800, el Missouri foi gravemente contamináu y la calidá de les sos agües foi degradada pola actividá humana. La mayor parte del hábitat de les llanures d'hinchente del ríu sumió, reemplazáu per tierres agrícoles de regadío. El desenvolvimientu de la planicie d'hinchente dio llugar a crecientes cantidaes de persones ya infraestructures dientro de les árees con altu riesgu d'hinchente. Construyéronse diques a lo llargo de más d'un terciu del ríu col fin de caltener les crecíes dientro del calce, pero de resultes, la corriente ye más rápida col consiguiente aumentu de los caudales máximos nes zones baxes. La escorrentía de fertilizantes, que provoca elevaos niveles de nitróxenu y otros nutrientes, ye un problema importante a lo llargo del Missouri, especialmente nos estaos de Iowa y Missouri. Esta forma de contaminación tamién afecta en gran midida a los ríos del Altu Mississippi, Illinois y Ohio. Los baxos niveles d'osíxenu nos ríos y na gran zona muerta del golfu de Méxicu, a la fin del delta del Mississippi, ye la resultancia de les altes concentraciones de nutrientes nel Missouri y otros afluentes del Mississippi.^[197][198]

La canalización del baxu Missouri fixo que'l ríu sía más estrechu, más fondu y menos accesible a la flora y fauna de ribera. Numberosos banzaos y proyeutos de estabilización de riberes construyéronse pa facilitar la conversión de 1200 km² d'llanura d'hinchente del ríu Missouri en tierres agrícoles. El control del calce amenorgó considerablemente'l volume de sedimentos tresportaos agües embaxo pel ríu y eso esanició hábitats críticos de pexes, aves y anfibios.^[199] A principios del sieglu XXI, l'amenorgamientu de les poblaciones d'especies natives impulsó al Serviciu de Pesca y Vida Montesa de los Estaos Xuníos (U.S. Fish and Wildlife Service, o USACE) a emitir una opinión biolóxica encamentando la restauración de los hábitats fluviales de les especies federales d'aves y peces en peligru d'estinción.^[200]

El USACE empezó a trabayar nos proyeutos de restauración de los ecosistemes de la parte baxa del Missouri a principios del sieglu XXI. Por cuenta de el baxu usu de la canal de navegación nel Missouri inferior caltenida pol USACE, agora considérase facederu esaniciar delles de les preses, diques y represas que constriñen el fluxu del ríu, lo que-y dexará restaurar la forma natural les sos riberes.^[199] En 2001, había 350 km² d'llanura d'hinchente riberanu sometíos a una restauración activa.^[201]

Los proyeutos de restauración volvieron a removilizar dalgunos de los sedimentos qu'habíen quedáu atrapaos detrás de les estructures de estabilización riberana, lo que provocó esmoliciones alrodiu de los nutrientes exacerbados y de la contaminación de sedimentos a nivel llocal y agües embaxo nel norte del golfu de Méxicu. Un informe del Conseyu Nacional d'Investigación (United States National Research Council) de 2010 evaluó'l papel de los sedimentos nel Missouri, sopesando les estratexes de restauración de los hábitats actuales y delles formes alternatives pa remanar tales sedimentos.^[202] L'informe atopó necesariu entender meyor los procesos de sedimentación nel Missouri, incluyendo la creación d'un "presupuestu de sedimentos" —una contabilidá de tresporte de sedimentos, erosión y volúmenes de deposición en toa'l llargor del ríu— qu'apurriría una base pa los proyeutos de meyora de los estándares calidable de l'agua y pa protexer les especies en peligru d'estinción.^[203]

Turismu y usu recreativu

rightPart of the Missouri National Recreational River, a 98-mile (158 km) preserved stretch of the Missouri on the border of South Dakota and Nebraska

Con más de 3900 km² d'agües abiertes, los seis banzaos del sistema principal del Missouri apurren dalgunes de les principales árees recreatives dientro de la cuenca. Les visites amontóse dende los 10 millones de visitantes-hora na década de 1960 a los más de 60 millones de visitantes-hora en 1990.^[188] El desenvolvimientu de los servicios pa los visitantes foi aguiyáu pola Llei de Proyeutu de Recreación d'Agües Federales de 1965 (Federal Water Project Recreation Act ), que riquió que'l USACE construyera y caltuviera les ramples pa botes, campamentos y otres instalaciones públiques a lo llargo de los principales banzaos.^[19] Envalórase que l'usu recreativu de los banzaos del ríu Missouri contribúin con $ 85-100 millones a la economía rexonal cada añu.^[204]

El Senderu Históricu Nacional Lewis y Clark, d'unes 6000 km de llargor, sigue casi tol Missouri dende la so desaguada hasta'l so orixe, siguiendo parte de la ruta de la espedición de Lewis y Clark. Estendiéndose dende Wood River (Illinois), nel este, hasta Astoria (Oregón), nel oeste, tamién sigue tramos de los ríos Mississippi y Columbia. El senderu, qu'escurre al traviés d'once estaos, ye xestionáu por delles axencies federales y estatales, pasa por unos 100 sitios históricos, llugares arqueolóxicos en particular como'l Knife River Indian Villages National Historic Site.^[205][206]

Delles partes del propiu ríu fueron designaes pal so usu recreativu o preservacional. El Recreativu Nacional Ríu Missouri (Missouri National Recreational River) consiste en porciones de la Missouri ríu abajo de les preses de Fort Randall y Gavins Point con un total de 158 km.^[207][208] Estos tramos presenten islles, meandros, bancos de sable, roques submarines, riffles, snags (árboles muertos), y otros accidentes antes comunes na parte baxa del ríu qu'agora sumieron so los banzaos o fueron destruyíos pola canalización. Cuarenta y cinco naufraxos de barcos de vapor atópense esvalixaos a lo llargo d'estos tramos del ríu.^[209][210]

Agües embaxo de Great Falls (Montana), unes 240 km del cursu del ríu escurren al traviés d'una serie de cañones y tierres baxes conocíu como'l Missouri Breaks. Esta parte del ríu, designada como National Wild and Scenic River en 1976, flúi dientro del monumentu nacional Upper Missouri Breaks (Upper Missouri Breaks National Monument), una área de 1520 km² de calten qu'entiende cantiles, fondos ribayos, grebes llanures, tierres baldías, sitios arqueolóxicos y rabiones d'agües blanques nel mesmu Missouri. Caltener inclúi una amplia variedá de vida vexetal y animal; les actividaes d'ociu y esparcimientu inclúin canotaje, rafting, senderismo y la observación de vida montesa.^[211][212]

Nel centru norte de Montana, unes 4500 km² a lo llargo de más de 201 km del ríu Missouri, centraos alredor del llagu Fort Peck, entienden el abellugu de vida selvaxe Charles M. Russell (Charles M. Russell National Wildlife Refuge).^[213] L'abellugu de vida montesa consiste nun ecosistema nativu del norte de les Grandes Llanures que nun foi afeutáu pol desenvolvimientu humanu, sacante la construcción de la presa de Fort Peck. Anque hai pocos senderos designaos, la reserva ta abierta pa faer senderismo y acampada.^[214]

Dellos parques nacionales de los Estaos Xuníos, como'l parque nacional de los Glaciares, parque nacional de los Montes Rocosos, el parque nacional de Yellowstone y el parque nacional Badlands tán na cuenca del Missouri. Tramos d'otros ríos de la cuenca acutar pa la preservación y l'usu recreativu, sobremanera el Niobrara National Scenic River, que ye un tramu protexíu de 122 km del ríu Niobrara, unu de los afluentes más llargos del Missouri.^[215] El Missouri flúi al traviés, o más allá, de dellos monumentos históricos nacionales, como'l Three Forks of the Missouri,^[216] Fort Benton, Montana,^[217] Big Hidatsa Village Site,^[218] Fort Atkinson, Nebraska^[219] y Arrow Rock Historic District.^[220]

Afluentes

El ríu Missouri tien bien de afluentes, siendo los más importantes los que recueye la tabla siguiente. Los afluentes ordenar xeográficamente, siguiendo'l ríu dende la so nacencia hasta la desaguada.

bgcolor=#d8d8d8 | - || bgcolor=#d8d8d8 | - || colspan=4| Ríu Jefferson || - || align=right| 124

|| align=right| || ||  Estaos Xuníos d'América || rowspan=4 |Montana || rowspan=4 | Cabeceres bgcolor=#f6f6f6 bgcolor=#d8d8d8 | - || bgcolor=#d8d8d8 | - || colspan=4| Ríu Madison || - || align=right| 295

|| align=right| || ||  Estaos Xuníos d'América
 Estaos Xuníos d'América bgcolor=#d8d8d8 | - || bgcolor=#d8d8d8 | - || colspan=4| Ríu Gallatin || - || align=right| 193

|| align=right| || ||  Estaos Xuníos d'América
 Estaos Xuníos d'América valign=top

El ríu Missouri y los sos afluentes (de más de 100 km y primarios destacaos)

Ramal		Nome afluente				Desaguada	Llargor (km)	Cuenca (km²)	Caudal (m³/s)	Estáu(s) polos qu'escurre	Tramu
-	-	Ríu Sixteen Mile				Missouri	73			Estaos Xuníos d'América	Montana	Cursu cimeru
-	-	Ríu Dearborn				Missouri	113	1100	5,5	Estaos Xuníos d'América
-	-	Ríu Smith				Missouri	95			Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Sun (o ríu Medicine)				Missouri	209	4856	19	Estaos Xuníos d'América
-	-	Regueru Belt				Missouri	129			Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu María				Missouri	338			Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
-	-	Regueru Arrow				Missouri	73			Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Judith				Missouri	200			Estaos Xuníos d'América
-	-	Regueru Cow				Missouri	48			Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Musselshell				Missouri	550,2	24 800	7,2	Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Milk				Missouri	1173	61 642	17	Estaos Xuníos d'América (y  Canadá, en Canadá)
bgcolor=#f6f6f6
-	D	Ríu Redwater				Missouri	177			Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Poplar				Missouri	269			Estaos Xuníos d'América (y  Canadá, en Canadá)
I	-	Ríu Big Muddy				Missouri	307			Estaos Xuníos d'América (y  Canadá, en Canadá)
-	D	Ríu Yellowstone				Missouri	1114	181 300		Estaos Xuníos d'América	Dakota del Norte
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
-	-	Ríu Little Muddy				Missouri	72			Estaos Xuníos d'América
-	-	Ríu White Earth				Missouri	80			Estaos Xuníos d'América
-	-	Ríu Tobacco Garden				Missouri	48			Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Pequeñu Missouri (Little Missouri)				Missouri	901	21 523	15	Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Knife				Missouri	193			Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Heart				Missouri	290	8728	8	Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Cannonball				Missouri	217			Estaos Xuníos d'América
-	D	Sistema Grand-South Fork Grand				Missouri	320			Estaos Xuníos d'América	Dakota del Sur
bgcolor=#f6f6f6
-	D	Ríu Moreau				Missouri	320			Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Cheyenne				Missouri	475	62 800		Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
-	D	Ríu Bad				Missouri	177			Estaos Xuníos d'América
-	D	ríu White				Missouri	933	26 000	0	Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
-	-	Regueru Ponca				Missouri	224	2100		Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Niobrara				Missouri	692	29 992	49	Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América	Dakota del Sur - Nebraska	Cursu Mediu
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
I	-	Ríu James				Missouri	1143	54 240	18	Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Vermillion				Missouri	72			Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Big Siux				Missouri	674			Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América	Dakota del Sur / Iowa
bgcolor=#f6f6f6
I	-	Ríu Perry				Missouri	46,5			Estaos Xuníos d'América	Nebraska/Iowa
I	-	Ríu Floyd				Missouri	180			Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Little Siux				Missouri	415			Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
I	-	Ríu Soldier				Missouri	108			Estaos Xuníos d'América
-	-	Ríu Boyer				Missouri	190			Estaos Xuníos d'América
-	-	Regueru Mosquitu				Missouri	97			Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Platte				Missouri	499	219 916	199	Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
I	-	Ríu Little Nemaha				Missouri				Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Big Nemaha				Missouri				Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Nishnabotna-East Nishnabotna				Missouri	216			Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América	Iowa/Missouri
-	D	Ríu West Nishnabotna				Missouri				Estaos Xuníos d'América- Missouri
I	-	Ríu Tarkio				Missouri	225	1316		Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Nodaway-West Nodaway				Missouri	224,5			Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6
I	-	Ríu Platte (Missouri)				Missouri	320			Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América	Kansas/Missouri
bgcolor=#f6f6f6
-	D	Ríu Kansas				Missouri	274	155 695	205	Estaos Xuníos d'América		Pradería Central
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
-	D	Ríu Blue (Missouri)				Missouri	64,1			Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América	Missouri
-	D	Ríu Little Blue (Missouri)				Missouri	73,1			Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Fishing				Missouri	62,8			Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Crooked				Missouri	95			Estaos Xuníos d'América
I	-	Ríu Grand (Missouri)				Missouri	364	20 000		Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
I	-	Ríu Chariton				Missouri	351			Estaos Xuníos d'América  Estaos Xuníos d'América
-	D	Ríu Lamine				Missouri	115			Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6
-	D	Ríu Osage				Missouri	579	39 600		Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
bgcolor=#f6f6f6
-	D	Ríu Gasconade				Missouri	450			Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6

Obres citaes

• Athearn, Robert G. (1965). High country empire: the high plains and Rockies. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-5008-8.
• Baldridge, W. Scott (2004). Geology of the American Southwest: a journey through two billion years of plate-tectonic history. Cambridge University Press. ISBN 0-521-01666-5.
• Benke, Arthur C.; Cushing, Colbert E. (2005) Rivers of North America. Academic Press. ISBN 0-12-088253-1.
• Cech, Thomas V. (2009). Principles of Water Resources: History, Development, Management, and Policy. John Wiley and Sons. ISBN 0-470-13631-6.
• Christensen, Lawrence O. (1999). Dictionary of Missouri biography. University of Missouri Press. ISBN 0-8262-1222-0.
• Demoth, I. MacDonald (1882). The History of Pettis County, Missouri.
• Dick, Everett (1971). Tales of the Frontier: From Lewis and Clark to the Last Roundup. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-5744-9.
• Edwards, Elwyn Hartley (1987). Horses: their role in the history of man. Willow Books. ISBN 0-00-218216-5.
• Federal Writers' Project. Montana: A State Guide Book. U.S. History Publishers. ISBN 1-60354-025-3.
• Feldhamer, George A.; Thompson, Bruce Carlyle; Chapman, Joseph A. (2003). Wild mammals of North America: biology, management, and conservation. JHU Press. ISBN 0-8018-7416-5.
• Greene, Jerome A. (2003). Battles and Skirmishes of the Great Siux War, 1876–1877: The Military View. University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2669-8.
• Houck, Louis (1908). A history of Missouri from the earliest explorations and settlements until the admission of the state into the union 1. R.R. Donnelley and Sons, Co.. ISBN 0-405-02856-3.
• Kellogg, Louis Phelps (1917). Early narratives of the Northwest, 1634–1699 18. C. Scribners's Sons.
• King, Philip B. (1971). The Evolution of North America, revisada, Princeton University Press.
• Lott, Dale F.; Greene, Harry W. (2003) American Bison: A Natural History. University of California Press. ISBN 0-520-24062-6.
• Mattes, Merrill J. (1987). The Great Platte River Road: The Covered Wagon Mainline Via Fort Kearny to Fort Laramie. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-8153-6.
• McFarlan, Donald; McWhirter, Norris (1992) Guinness Book of World Records. Bantam Books. ISBN 0-553-29537-3.
• (1912) Morris, Charles: Twentieth Century Encyclopædia: A Library of Universal Knowledge 5. Syndicate Publishing Co..
• Mulvaney, Tom (2008). Helena. Arcadia Publishing. ISBN 0-7385-5977-6.
• Roberts, David C.; Hodsdon, W. Grant (2001) A Field Guide to Geology: Eastern North America. Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 0-618-16438-3.
• Rogers, Jerry R.; Brown, Glenn Owen; Garbrecht, Jürgen (2004). Water Resources and Environmental History. ASCE Publications. ISBN 0-7844-0738-X.
• Singer, Siegfried Fred (1970). Global effects of environmental pollution: a symposium organized by the American Association for the Advancement of Science. Springer. ISBN 90-277-0151-2.
• South Dakota State Historical Society, South Dakota Department of History (1902). South Dakota historical collections 1. State Publishing Co.
• Sunder, John E. (1993). The Fur Trade on the Upper Missouri, 1840–1865. University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2566-7.
• Thornbury, W. (1965). Rexonal geomorphology of the United States. John Wiley and Sons. ISBN 0-471-86200-2.

Bibliografía

• Committee on Missouri River Ecosystem Science, National Research Council (2002). The Missouri River ecosystem: exploring the prospects for recovery. National Academies Press. ISBN 0-309-08314-1.
• Committee on Missouri River Recovery and Associated Sediment Management Issues, National Research Council (2010). Missouri River Planning: Recognizing and Incorporating Sediment Management. National Academies Press.
• Kostyal, K.M.; White, Mel; Walker, Paul Robert; Heacox, Kim (1999). Exploring the Great Rivers of North America. National Geographic Society. ISBN 0-7922-7846-1.
• McNeese, Tim (2004). The Missouri River. Infobase Publishing. ISBN 0-7910-7724-1.

Ver tamién

• Across the Wide Missouri
• List of longest main-stem rivers in the United States
• List of crossings of the Missouri River
• List of populated places along the Missouri River
• Montana Stream Access Law
• Montana Wilderness Association
• Sacagawea

Notes

1. The Missouri's flow at Culbertson, 25 mi (40 km) above the confluence of the two rivers, is about 9,820 cu ft/s (278 m³/s)^[9] and the Yellowstone's discharge at Sidney, roughly the same distance upstream along that river, is about 12,370 cu ft/s (350 m³/s).^[10]
2. The Mississippi River flows for approximately 1,172 miles (1,886 km) above St. Louis,^[8] which is just over half of the Missouri's length.
3. The Mississippi drains an area of 172,200 sq mi (446,000 km²) above the confluence with the Missouri River.^[16]
4. "Long Pool" is the name used by area residents to refer to the smooth, almost lake-like 55 mi (89 km) stretch of the Missouri between the Black Eagle Dam and the town of Cascade. Only about 2 mi (3.2 km) of the so-called Long Pool are actually part of the impoundment behind the dam.

Referencies

1. URL de la referencia: http://www.cerc.usgs.gov/ScienceTopics.aspx?ScienceTopicId=10.
2. URL de la referencia: https://www.britannica.com/place/Missouri-River.
3. Plantía:Cita gnis
4. Howard Perlman, USGS (31 d'ochobre de 2012). «Lengths of major rivers, from USGS Water-Science School». Ga.water.usgs.gov. Archiváu dende l'orixinal, el 5 de marzu de 2009. Consultáu'l 21 de payares de 2012.
6. Vease en: «River Mileage Classifications for Components of the june 2008 National Wild and Scenic Rivers System», disponible nel sitiu del Serviciu Nacional de Parques de los EE. UU., en .
7. U.S. Geological Survey. «United States Geological Survey Topographic Maps». TopoQuest. Consultáu'l 8 de mayu de 2010.
8. «USGS Atopo Maps for United States». ACME Mapper. Consultáu'l 8 de mayu de 2010.
9. «USGS Gage #06185500 on the Missouri River near Culbertson, MT». U.S. Geological Survey (1941–2010). Consultáu'l 4 de xunetu de 2011.
10. «USGS Gage #06329000 on the Yellowstone River near Sidney, MT». U.S. Geological Survey (1911–2010). Consultáu'l 4 de xunetu de 2011.
11. Twentieth Century Encyclopædia: A Library of Universal Knowledge, Vol. 5, páx. 2399
12. There is only one river with a personality, a sense of humor, and a woman's caprice; a river that goes traveling sidewise, that interferes in politics, rearranges geography, and dabbles in real ta; a river that plays hide and seek with you today and tomorrow follows you around like a pet dog with a dynamite cracker tied to his tail. That river is the Missouri. Athearn, páx. 89.
13. «The Missouri River Story». U.S. Geological Survey. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-05-27. Consultáu'l 10 d'abril de 2010.
14. «Missouri River». U.S. Geological Survey (8 de setiembre de 2009). Consultáu'l 10 de mayu de 2010.
15. «North America». Encyclopædia Britannica. Consultáu'l 10 de mayu de 2010.
16. «Boundary Descriptions and Names of Regions, Subregions, Accounting Units and Cataloging Units». U.S. Geological Survey. Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
17. «USGS Gage #06934500 on the Missouri River at Hermann, Missouri: Water-Data Report 2009». U.S. Geological Survey (1897–2009). Consultáu'l 24 d'agostu de 2010.
18. «USGS Gage #07010000 on the Mississippi River at St. Louis, Missouri: Water-Data Report 2009». U.S. Geological Survey (1861–2009). Consultáu'l 24 d'agostu de 2010. Note: This gauge is just below the Missouri confluence, so the Missouri discharge was subtracted from 5400 m³/s to get this amount.
19. «Missouri River Mainstem Reservoir System Master Water Control Manual». University of Nebraska Lincoln Dixital Commons (1 de xineru de 2006). Consultáu'l 15 de xineru de 2012.
20. Crane, Gabe (2007). Wyoming Metropolis?. Next American City. http://americancity.org/magazine/article/wyoming-metropolis-crane/. Consultáu'l 17 de xineru de 2012.
21. DeFranco, Anthony (27 de xunu de 1994). No More Floods! Build The Missouri River Development Project. 21st Century Science and Technology. http://www.21stcenturysciencetech.com/Articles_2011/MissouriRiverProject.pdf. Consultáu'l 17 de xineru de 2012.
22. «Mount Lincoln, Colorado». Peakbagger. Consultáu'l 21 de mayu de 2014.
23. «Elevations and Distances in the United States». U.S. Geological Survey (29 d'abril de 2005). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-11-09. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2010.
24. Carter, Janet M.; Williamson, Joyce E.; Teller, Ralph W.. «The 1972 Black Hills-Rapid City Flood Revisited». U.S. Geological Survey. Consultáu'l 15 de xineru de 2012.
25. «Watersheds (map)». Commission for Environmental Cooperation. Archiváu dende l'orixinal, el 27 de febreru de 2008. Consultáu'l 12 de setiembre de 2008.
26. Gonzalez, Mark A.. «Continental Extremes in North Dakota and North America». The National Atles. Archiváu dende l'orixinal, el 13 de mayu de 2008. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
27. «Great Divide Basin». Wyoming State Geological Survey. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-07-20. Consultáu'l 16 de marzu de 2011.
28. Stone, Clifton. «Missouri River». Northern State University. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-05-23. Consultáu'l 10 de xunetu de 2011.
29. Kammerer, J.C. (Miércoles, 16 de mayu de 1990). «Largest Rivers in the United States». U.S. Geological Survey. Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
30. «Yellowstone River at Sidney, Montana». Center for Sustainability and the Global Environment (1965–1984). Archiváu dende l'orixinal, el 31 d'avientu de 2005. Consultáu'l 10 de mayu de 2010.
31. «USGS Gage #06805500 on the Platte River at Louisville, NE». U.S. Geological Survey (1953–2009). Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
32. McFarlan and McWhirter, páx. 32.
33. «The National Map». U.S. Geological Survey. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-29. Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
34. «USGS Gage #06892350 on the Kansas River at DeSoto, KS». U.S. Geological Survey (1917–2010). Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
35. «USGS Gage #06174500 on the Milk River at Nashua, MT». U.S. Geological Survey (1940–2010). Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
36. «USGS Gage #06478500 on the James River near Scotland, SD». U.S. Geological Survey (1928–2009). Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
37. Miller, Kirk A.. «Surface Water». U.S. Geological Survey. Consultáu'l 6 de marzu de 2011.
38. «USGS Gage #06452000 on the White River near Oacoma, SD». U.S. Geological Survey (1928–2009). Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
39. «USGS Gage #06465500 on the Niobrara River near Verdel, NE». U.S. Geological Survey (1928–2009). Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
40. «USGS Gage #06337000 on the Little Missouri River near Watford City, ND». U.S. Geological Survey (1935–2009). Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
41. «USGS Gage #06926510 on the Osage River below St. Thomas, MO». U.S. Geological Survey (1996–2009). Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
42. «USGS Gage #06485500 on the Big Siux River at Akron, IA». U.S. Geological Survey (1929–2009). Consultáu'l 10 de xineru de 2012.
43. Nell, Donald F.; Demetriades, Anthony. The True Utmost Reaches of the Missouri: Were Lewis and Clark wrong when they identified the source of this great river?. Montana Outdoors. Archivado del original el 2012-01-18. https://web.archive.org/web/20120118010715/http://fwp.mt.gov/mtoutdoors/HTML/articles/2005/MissouriSource.htm. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
44. Kammerer, J.C. (Miércoles, 16 de mayu de 1990). «Largest Rivers in the United States». U.S. Geological Survey. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2010.
45. «Rivers». Natural Resources Canada (25 d'ochobre de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 13 de febreru de 2010. Consultáu'l 28 de payares de 2010.
46. Schneiders, Robert Kelley (5 de xunu de 2011). The Great Missouri River Flood of 2011. Bismarck Tribune. http://bismarcktribune.com/news/columnists/article_ede94y28-8df1-11y0-a6bc-001cc4c002y0.html. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
47. «The Missouri River – Water Protection Program fact sheet». Missouri Department of Natural Resources. Archiváu dende l'orixinal, el 13 de mayu de 2012. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
48. «USGS Gage #06934500 on the Missouri River at Hermann, Missouri: Monthly Average Flow». U.S. Geological Survey (1957–2010). Consultáu'l 8 d'ochobre de 2010.
49. «USGS Gage #06893000 on the Missouri River at Kansas City, MO». U.S. Geological Survey (1958–2010). Consultáu'l 9 de xineru de 2012.
50. «Missouri River at Great Falls, Montana». Center for Sustainability and the Global Environment (SAGE), Gaylord Nelson Institute for Environmental Studies, University of Wisconsin–Madison. Consultáu'l 19 de xineru de 2012. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
51. «USGS Gage #06440000 on the Missouri River at Pierre, SD». U.S. Geological Survey (1934–1965). Consultáu'l 19 de xineru de 2012.
52. «USGS Gage #06486000 on the Missouri River at Siux City, IA». U.S. Geological Survey (1953–2009). Consultáu'l 9 d'ochobre de 2010.
53. «USGS Gage #06610000 on the Missouri River at Omaha, NE». U.S. Geological Survey (1953–2009). Consultáu'l 9 d'ochobre de 2010.
54. «USGS Gage #06909000 on the Missouri River at Boonville, MO». U.S. Geological Survey (1958–2009). Consultáu'l 9 d'ochobre de 2010.
55. «USGS Gage #06342500 on the Missouri River at Bismarck, ND». U.S. Geological Survey (1954–2010). Consultáu'l 9 de xineru de 2012.
56. «USGS Gage #07010000 on the Mississippi River at St. Louis, Missouri: Peak Streamflow». U.S. Geological Survey (1844–2009). Consultáu'l 24 d'agostu de 2010.
57. «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-02-21.
58. Jones, Craig H.. «Photo map of the western United States: Cenozoic». University of Colorado. Consultáu'l 12 de febreru de 2011.
59. «Cretaceous Paleogeography, Southwestern US». Northern Arizona University. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-08-20. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2010.
60. Paleobiogeography of the Cretaceous Western Interior Seaway: the vertebrate evidence. University of Calgary. Llunes, 18 de setiembre de 1989.
61. King, P. B., páx. 27–28
62. King, P. B., páx. 130–131
63. Baldridge, páx. 190–204
64. Roberts and Hodsdon, páx. 113–116
65. Rivers of North America, Benke and Cushing, 2005.
66. Chapin, Charles E.. Interplay of oceanographic and paleoclimate events with tectonism during middle to late Miocene sedimentation across the southwestern USA. Geosphere (2008), 4(6):976. http://mr.crossref.org/iPage/?doi=10.1130%2FGES00171.1. Consultáu'l 20 de xineru de 2011.
67. Love, J.D.; Christiansen, Ann Coe. «White River Formation». U.S. Geological Survey. Consultáu'l 12 de febreru de 2011.
68. Denson, N.M.; Gill, J.R.; Roberts, A.E.. «White River Formation». U.S. Geological Survey. Consultáu'l 12 de febreru de 2011.
69. Martin, J. E.; Sawyer, J. F.; Fahrenbach, M. D.; Tomhave, D. W.; Schulz, L. D.. «Arikaree Group». U.S. Geological Survey. Consultáu'l 12 de febreru de 2011.
70. McMillan, Margaret E.. Postdepositional tilt of the Miocene-Pliocene Ogallala Group on the western Great Plains: Evidence of late Cenozoic uplift of the Rocky Mountains. Geology (2002), 30(1):63. http://mr.crossref.org/iPage/?doi=10.1130%2F0091-7613%282002%29030%3C0063%3APTOTMP%3Y2.0.CO%3B2. Consultáu'l 20 de xineru de 2012.
71. King, P. B., páx. 128–130
72. Moak, William. «Pleistocene Glaciation and Diversion of the Missouri River in Northern Montana». University of Nebraska, Omaha. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-04-15. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2010.
73. «Missouri River». Northern State University. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-05-23. Consultáu'l 12 d'ochobre de 2010.
74. Thornbury, 1965, páx. 248–249, 295–296
75. Thornbury, 1965, páx. 248–249, and references therein
76. «/#montana_sapphire_gemology Montana Sapphires – Gemology». Gem Gallery. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2011. Note: Includes map of major Montana sapphire mines
77. Voynick, Stephen M. (1985). Yogo The Great American Sapphire, De marzu de 1995, la impresión, la de 1987, Missoula, MT: Mountain Press Publishing, páx. 193. ISBN 0-87842-217-X.
78. Moak, William. «Pleistocene Glaciation and Diversion of the Missouri River in Northern Montana». University of Nebraska, Omaha. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-04-15. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
79. «Spotlight on the Big Muddy». Missouri Stream Team. Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'ochobre de 2011. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
80. «Missouri River Sediment». Missouri River Stream Team Website. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-04-07. Consultáu'l 6 d'ochobre de 2010.
81. «Missouri River Planning: Recognizing and Incorporating Sediment Management (2010)». The National Academies. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-06-02. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
82. Schliefstein, Mark (29 de setiembre de 2010). Missouri River helped build Luisiana coast, but it won't help restore it. New Orleans Net. http://www.nola.com/politics/index.ssf/2010/09/missouri_river_helped_build_lo.html. Consultáu'l 6 d'ochobre de 2010.
83. Wedel, Waldo Rudolph (1961). Prehistoric man on the Great Plains. University of Oklahoma Press.
84. «Days of Giants and Ice». U.S. National Park Service. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2010. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2010.
85. «Stories Rocks Tell». U.S. National Park Service. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2010. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2010.
86. «Manden Indians». National Geographic. Archiváu dende l'orixinal, el 18 de febreru de 2011. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
87. «Knife River Indian Villages NHS». U.S. National Park Service. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2010. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
88. Edwards, páx. 123.
89. American Bison: A Natural History, Lott y Greene (2003).
90. Feldhamer, Thompson and Chapman, páx. 1012
91. «American Buffalo: Spirit of a Nation». PBS Nature. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2010.
92. «Aug. 14, 1673: Passing the Missouri». Wisconsin Historical Society. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-01-29. Consultáu'l 19 de payares de 2010.
93. "I never saw anything more terrific, a tangle of entire trees from the mouth of the Pekistanoui [Missouri] with such impetuosity that one could not attempt to cross it without great danger. The commotion was such that the water was made muddy by it and could not clear itself." Houck, páx. 160–161.
94. Kellogg, páx. 249
95. Bourgmont's Expedition. Kansas: a cyclopedia of state history, embracing events, institutions, industries, counties, cities, towns, prominent persons, etc.. 1912.
96. Hechenberger, Dan. «Etienne de Véniard sieur de Bourgmont: timeline». U.S. National Park Service. Consultáu'l 7 de xineru de 2011.
97. Nolan, Jenny (14 de xunu de 2000). «Chief Pontiac's siege of Detroit». Detroit News. Archiváu dende l'orixinal, el 3 d'avientu de 2015. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2010.
98. «The Villasur Expedition–1720». Nebraska State Historical Society (4 de xunu de 2004). Consultáu'l 19 de xineru de 2012.
99. Houck, páx. 258–265.
100. «The definitive Treaty of Peace and Friendship between his Britannick Majesty, the Most Christian King, and the King of Spain. Concluded at Paris the 10th day of February, 1763. To which the King of Portugal aportái on the same day. (Printed from the Copy.)». Yale Law School. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
101. Nasatir, Abraham P. (1927). Jacques d'Eglise on the Upper Missouri, 1791–1795. Mississippi Valley Historical Review.  páxs. 47–56.
102. Williams, David (1949). John Evans' Strange Journey: Part II. Following the Trail. American Historical Review.  páxs. 508–529.
103. «The Mackay and Evans Map». Illinois State Museum. Consultáu'l 23 de xineru de 2012.
104. Witte, Kevin C.. «In the Footsteps of the Third Spanish Expedition: James Mackay and John T. Evans' Impact on the Lewis and Clark Expedition». University of Nebraska – Lincoln. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
105. «Pinckney's Treaty or Treaty of San Llorienzo». Encyclopædia Britannica. Archiváu dende l'orixinal, el 28 d'ochobre de 2011. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2010.
106. «Treaty of San Ildefonso». The Napoleon Series. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2010.
107. «Luisiana Purchase». U.S. National Park Service. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2010. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2010.
108. «Jefferson's Instructions for Meriwether Lewis». U.S. Library of Congress. Consultáu'l 30 de xunu de 2006.
109. «The Mackay and Evans Map». The Illinois State Museum. Consultáu'l 6 de xineru de 2011.
110. «To the Western Ocean: Planning the Lewis and Clark Expedition». University of Virginia Library. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-10-03. Consultáu'l 6 de xineru de 2011.
111. «The Journey Begins». National Geographic. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
112. «Introduction». U.S. National Park Service. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
113. «Manuel Lisa's Fort Raymond: First Post in the Far West». The Lewis and Clark Fort Manden Foundation. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-05-12. Consultáu'l 18 d'ochobre de 2010.
114. «Fur trader Manuel Lisa dies». A&E Television Networks. Consultáu'l 18 d'ochobre de 2010.
115. «Post-Expedition Fur Trade: "The Great Engine"». The Lewis and Clark Fort Manden Foundation. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-11-24. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2010.
116. Morris, páx. 40–41
117. South Dakota State Historical Society & South Dakota Department of History páx. 320–325.
118. «Early Exploration and the Fur Trade». U.S. National Park Service. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2010.
119. «Fort Union Trading Post National Historic Site». U.S. National Park Service. Consultáu'l 11 de febreru de 2012.
120. Sunder, 1993.
121. Dick, páx. 127–132
122. «The Transcontinental Railroad». History Channel. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
123. «Bridge to the Future». Kansas City Public Library (9 d'avientu de 2009). Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
124. «The Great Platte River Road». Nebraska State Historical Society (30 de xunu de 1998). Consultáu'l 7 de xineru de 2011.
125. "too thick to drink, too thin to plow", Cech, páx. 424.
126. Mattes, páx. 4–11.
127. Holmes, Walter and Dailey, páx. 105–106.
128. Athearn, páx. 87–88.
129. «Native Americans». PBS. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
130. «U.S. Army Campaigns: Indian Wars». U.S. Army Center of Military History (3 d'agostu de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-11-09. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
131. Red Cloud's War (United States history). Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1563057/Rede-Clouds-War. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
132. Clark, Linda Darus. «Teaching with Documents: Siux Treaty of 1868». National Archives. Consultáu'l 10 de payares de 2010.
133. «Boonville». U.S. National Park Service. Archiváu dende l'orixinal, el 25 d'abril de 2011. Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
134. Greene, páx. xv–xxvi
135. Reuss, Martin. «The Pick-Sloan Plan». U.S. Army Corps of Engineers. Archiváu dende l'orixinal, el 3 d'avientu de 2015. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
136. Montana: A State Guide Book, páx. 150
137. «Black Eagle Dam». PPL Montana. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
138. «Ryan Dam». PPL Montana. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2010.
139. Mulvaney, 2008.
140. «Hauser Dam». PPL Montana. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de xunetu de 2010. Consultáu'l 2 d'avientu de 2010.
141. Kline, Larry (15 d'abril de 2008). «Orixinal Hauser Dam fell to mighty Missouri». Helena Independent Record. Consultáu'l 2 d'avientu de 2010.
142. «Holter Dam». PPL Montana. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
143. "the most remarkable clifts that we have yet seen… the tow[er]ing and projecting rocks in many places seem ready to tumble on us."«Gates of the Mountains». Montana Bureau of Mines and Geology. Consultáu'l 16 de xineru de 2012. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
144. «Canyon Ferry Dam». U.S. Bureau of Reclamation (10 d'agostu de 2010). Consultáu'l 7 de xineru de 2011.
145. «Historic Floods on the Missouri River: Fighting the Big Muddy in Nebraska». Nebraska Department of Natural Resources. Archiváu dende l'orixinal, el 15 de mayu de 2011. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
146. Johnson, Marc (20 de mayu de 2011). Dam Politics: Could a Project Like Fort Peck Get Built Today?. New West Politics. http://www.newwest.net/topic/article/dam_politics_could_a_project_like_fort_peck_get_built_today/C37/L37/. Consultáu'l 16 de xineru de 2012.
147. «The Fourth Decade of the Kansas City District: 1938–1947». U.S. Army Corps of Engineers. Archiváu dende l'orixinal, el 5 de marzu de 2012. Consultáu'l 19 de xineru de 2012.
148. «Flood Control Act of 1944». U.S. Fish and Wildlife Service. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
149. «/Missouri%20River%20Basin%20Project%20-%20The%20System.htm Missouri River Basin Project: The System». Missouri Sediment Action Coalition. Consultáu'l 10 de marzu de 2012.
150. Otstot, Roger S. (27 de setiembre de 2011). «Pick-Sloan Missouri River Basin Program: Hydropower and Irrigation». Missouri River Association of States and Tribes. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-04-19. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
151. Missouri River Basin: Report of a Committee of Two Representatives Each from the Corps of Engineers, U.S. Army, and the Bureau of Reclamation, Appointed to Review the Features Presented by the Corps of Engineers (House Document Non. 475) and the Bureau of Reclamation (Senate Document Non. 191) for the Comprehensive Development of the Missouri River Basin. U.S. Congress. 21 de payares de 1944.
152. Bon, Kevin W. (Llunes, 16 de xunetu de 2001). «Upper Yellowstone River Mapping Project». U.S. Fish and Wildlife Service. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-09. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
153. Knofczynski, Joel (Martes, 16 de payares de 2010). «/MissouriRiver_MainstemSystem-Nov2010.pdf Missouri River Mainstem System 2010–2011 Draft Annual Operating Plan». Nebraska Department of Natural Resources. Consultáu'l 12 de xineru de 2011.
154. «Dam, Hydropower and Reservoir Statistics». United States Society on Dams. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de marzu de 2012. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
155. «The Missouri River Mainstem». U.S. Environmental Protection Agency (15 d'abril de 2011). Archiváu dende l'orixinal, el 12 de xineru de 2012. Consultáu'l 15 de xineru de 2012.
156. MacPherson, James (5 de xineru de 2012). Power generation at Missouri River dams rebounds. Yahoo! News. http://news.yahoo.com/power-generation-missouri-river-dams-rebounds-182956078.html. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
157. Johnston, Paul. History of the Pick-Sloan Program. American Society of Civil Engineers. http://cedb.asce.org/cgi/WWWdisplay.cgi?152895. Consultáu'l 19 de xineru de 2012.
158. «Toston Dam (Broadwater-Missouri)». Montana Department of Natural Resources and Conservation. Archiváu dende l'orixinal, el 21 de xunetu de 2011. Consultáu'l 16 de marzu de 2011.
159. «Rainbow Dam». PPL Montana. Consultáu'l 16 de marzu de 2011.
160. «Cochrane Dam». PPL Montana. Consultáu'l 16 de marzu de 2011.
161. «Morony Dam». PPL Montana. Consultáu'l 16 de marzu de 2011.
162. «Fort Peck Dam/Fort Peck Lake». U.S. Army Corps of Engineers. Archiváu dende l'orixinal, el 13 de mayu de 2012. Consultáu'l 16 de marzu de 2011.
163. Wilson, Ron (Llunes, 16 de xunu de 2003). «Garrison Dam: A Half-Century Later» páx. 14. North Dakota Game and Fish Department. Archiváu dende l'orixinal, el 3 d'avientu de 2015. Consultáu'l 16 de marzu de 2011.
164. «Final Oahe Dam/Lake Oahe Master Plan: Missouri River, South Dakota and North Dakota». U.S. Army Corps of Engineers (Xueves, 16 de setiembre de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 13 de mayu de 2012. Consultáu'l 17 de xineru de 2012.
165. «Big Bend Dam/Lake Sharpe». U.S. Army Corps of Engineers. Archiváu dende l'orixinal, el 13 de mayu de 2012. Consultáu'l 12 de marzu de 2012.
166. «Fort Randall Dam/Lake Francis Case». U.S. Army Corps of Engineers. Archiváu dende l'orixinal, el 13 de mayu de 2012. Consultáu'l 13 de marzu de 2012.
167. «Gavins Point Dam/Lewis & Clark Lake». U.S. Army Corps of Engineers. Archiváu dende l'orixinal, el 13 de mayu de 2012. Consultáu'l 12 de marzu de 2012.
168. «Dams and Reservoirs on the Upper Missouri River». U.S. Geological Survey (10 d'avientu de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-06-14. Consultáu'l 19 de marzu de 2011.
169. Long dry spells cut into Missouri River navigation. News Tribune. 26 de mayu de 2010.
170. «Missouri River Boats». State Historical Society of North Dakota. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-08-13. Consultáu'l 28 de xineru de 2012.
171. Demoth, páx. 101.
172. Carlson, Gayle F.; Bozell, John R.; Pepperi, Robert. «The Search For Engineer Cantonment». Nebraska State Historical Society. Consultáu'l 28 de xineru de 2012.
173. Dyer, Robert L. (Llunes, 16 de xunu de 1997). «A Brief History of Steamboating on the Missouri River with Emphasis on the Boonslick Region». Boone's Lick Heritage 5 (2). Archivado del original el 2010-11-28. https://web.archive.org/web/20101128113801/http://riverboatdaves.com/docs/moboats.html. Consultáu'l 2018-06-17.
174. "a mile wide and an inch deep" and "the most magnificent and useless of rivers". Rogers, Brown and Garbrecht, páx. 113.
175. Dyer, páx. 2
176. Handwerk, Brian (18 de payares de 2002). Steamboat Wreck Sheds Light on Bygone Yera. National Geographic News.  p. 2.
177. «Routes West: The Mighty Mo» páx. 2. nebraskastudies.org. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-05. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2010.
178. «Rivers and Water Trivia». National Wild And Scenic Rivers. Archiváu dende l'orixinal, el 31 d'agostu de 2010. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2010.
179. «Missouri River Bank Stabilization and Navigation Project». U.S. Army Corps of Engineers (21 de xunetu de 2004). Archiváu dende l'orixinal, el 11 de febreru de 2007. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
180. O'Driscoll, Patrick; Kenworthy, Tom (28 d'abril de 2005). Western drought shrinking Big Muddy. USA Today. http://www.usatoday.com/news/nation/2005-04-28-muddy_x.htm. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
181. Larson, Lee W.. «The Great USA Flood of 1993». National Oceanic and Atmospheric Administration. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
182. Blame game as rising river nears SD homes: Some residents say corps erred in not releasing water sooner. MSNBC. 3 de xunu de 2011. http://www.msnbc.msn.com/id/43271554/ns/weather/t/blame-game-rising-river-nears-sd-homes/. Consultáu'l 14 de xineru de 2012.
183. «Missouri River Mitigation Project». U.S. Army Corps of Engineers (21 de xunetu de 2004). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de xunu de 2007. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
184. «Corps failing to keep Missouri River navigation open as promised, Nixon says; AG demands to know plan». Missouri Attorney General (26 de xunetu de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 28 de mayu de 2010. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
185. «Letter from Missouri Attorney General Jeremiah W. Nixon to Brigadier Xeneral Gregg. F Martin». Missouri Attorney General (26 de xunetu de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 28 de mayu de 2010. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
186. «Missouri River Navigation: Data on Commodity Shipments for Four States Served by the Missouri River and Two States Served by Both the Missouri and Mississippi Rivers». U.S. Government Accountability Office (15 de xineru de 2009). Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
187. «Past and Future Grain Traffic on the Missouri River». Institute for Agriculture and Trade Policy (Miércoles, 16 de xunetu de 2003). Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
188. The Missouri River: A view from upstream. Prairie Fire. Domingo, 16 d'avientu de 2007. Archivado del original el 2012-03-21. https://web.archive.org/web/20120321062645/http://www.prairiefirenewspaper.com/2007/12/missouri-river. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
189. Jorgensen, Nancy. «Let the river roll: MODOT studies ways to increase waterway freight». MFA Incorporated. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de xunetu de 2011. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2010.
190. «Missouri River Dam Reforms and Navigation». Environmental Defense Fund. Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2008. Consultáu'l 18 de xineru de 2011.
191. Schick, Anthony (23 de xunetu de 2011). Missouri River flooding hurts barge industry: After years of drought, flooding ruins expectations for recovery of shipping. Missourian. Archivado del original el 2013-01-19. https://archive.today/20130119163513/http://www.columbiamissourian.com/stories/2011/07/23/missouri-river-flooding-closure-impacting-barge-industry/. Consultáu'l 21 de xineru de 2012.
192. http://www.umesc.usgs.gov/umesc_about/about_umrs.html
193. «The Missouri River System's "Other" Fish». Northern Prairie Wildlife Research Center (3 d'agostu de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 12 de xunu de 2010. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2010.
194. «Upper Missouri». Freshwater Ecoregions of the World (26 d'agostu de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 5 d'ochobre de 2011. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2010.
195. «Middle Missouri». Freshwater Ecoregions of the World (26 d'agostu de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 5 d'ochobre de 2011. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2010.
196. «Central Prairie». Freshwater Ecoregions of the World (26 d'agostu de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 5 d'ochobre de 2011. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2010.
197. Booth, Mary (Domingo, 16 d'abril de 2006). «Dead in the Water». Environmental Working Group. Archiváu dende l'orixinal, el 3 d'avientu de 2015. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2010.
198. Singer, páx. 80–85
199. Kendle, Earl R. (9 de payares de 1970). «The Effects of Channelization in the Missouri River on Fish and Fish-Food Organisms». Dixital Commons @ University of Nebraska, Lincoln. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2010.
200. «Executive Summary». U.S. Army Corps of Engineers. Consultáu'l 19 de xineru de 2011.
201. Missouri River tops annual rating of threatened waterways. U.S. Water News. Miércoles, 16 de mayu de 2001. http://www.uswaternews.com/archives/arcpolicy/1misriv5.html. Consultáu'l 11 de marzu de 2014.
202. «Missouri River Planning Report». National Research Council. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-06-02. Consultáu'l 22 de xunetu de 2011.
203. «Missouri River Planning Report in Brief». National Research Council. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-04-30. Consultáu'l 22 de xunetu de 2011.
204. «Today's Missouri River: A North Dakota Perspective». North Dakota State Water Commission. Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'ochobre de 2011. Consultáu'l 16 de xineru de 2012.
205. «Lewis and Clark National Historic Trail». U.S. National Park Service. Consultáu'l 11 d'ochobre de 2010.
206. «Lewis and Clark National Historic Trail» páx. 1. National Parks Conservation Association. Archiváu dende l'orixinal, el 20 d'agostu de 2010. Consultáu'l 11 d'ochobre de 2010.
207. «Canoeing and Kayaking». U.S. National Park Service. Consultáu'l 11 d'ochobre de 2010.
208. «Missouri National Recreational River». U.S. National Park Service. Consultáu'l 11 d'ochobre de 2010.
209. «Missouri National Recreational River Water Resources Information and Issues Overview Report». U.S. National Park Service. Consultáu'l 11 d'ochobre de 2010.
210. Corbin, Annalies; Valvano, Christopher F.; Piero, Jacqueline D.. «No Ordinary Sensations of Pride and Pleasure: Shipwrecks and Related Sites Between Fort Randall, South Dakota and Siux City, Iowa – Missouri River». University of Nebraska Lincoln. Archiváu dende l'orixinal, el 16 de mayu de 2012. Consultáu'l 16 de xineru de 2012.
211. «Upper Missouri River Breaks National Monument». U.S. Bureau of Land Management (13 de setiembre de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 3 de xineru de 2012. Consultáu'l 12 d'ochobre de 2010.
212. «Upper Missouri River Breaks National Monument». Friends of the Missouri Breaks National Monument. Archiváu dende l'orixinal, el 27 de xunetu de 2011. Consultáu'l 12 d'ochobre de 2010.
213. «Charles M. Russell National Wildlife Refuge». U.S. Fish and Wildlife Service. Consultáu'l 11 d'ochobre de 2010.
214. «Charles M. Russell National Wildlife Refuge Overview». U.S. Fish and Wildlife Service. Consultáu'l 11 d'ochobre de 2010.
215. «Nature & Science». U.S. National Park Service (28 de mayu de 2009). Consultáu'l 12 d'ochobre de 2010.
216. «Three Forks of the Missouri». U.S. National Park Service. Consultáu'l 24 de febreru de 2011.
217. «Fort Benton National Historic Landmark». U.S. Bureau of Land Management (9 de marzu de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 10 de mayu de 2012. Consultáu'l 3 de marzu de 2011.
218. «Big Hidatsa Village Site». U.S. National Park Service. Archiváu dende l'orixinal, el 6 de xunu de 2011. Consultáu'l 16 de marzu de 2011.
219. «Fort Atkinson». U.S. National Park Service. Consultáu'l 3 de marzu de 2011.
220. «Arrow Rock State Historic Site». Missouri State Parks. Consultáu'l 3 de marzu de 2011.

Enllaces esternos

• Esta obra remanez de la traducción de Missouri River de Wikipedia - inglés, espublizada polos sos editores baxo la Llicencia de documentación llibre de GNU y la Llicencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 3.0 Unported.
• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Ríu Missouri.

Ye obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource.

• USGS Columbia Environmental Research Center: Missouri River
• Interactive Maps and Air photos for Missouri River Dams and Reservoirs
• Missouri River Dams: Canyon Ferry, Hauser and Holter Dams

• Datos: Q5419
• Multimedia: Missouri River