La maraviya[1] (Calendula officinalis) ye una yerba de la familia de les asteracees.
Calendula officinalis maraviya  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Plantae | |
| División: | Magnoliophyta | |
| Clas: | Magnoliopsida | |
| Subclas: | Asteridae | |
| Orde: | Asterales | |
| Familia: | Asteraceae | |
| Subfamilia: | Asteroideae | |
| Tribu: | Calenduleae | |
| Xéneru: | Calendula | |
| Especie: |
C. officinalis L., 1753 | |
| Consultes | ||
| Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
| World Flora Online | World Flora online | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Descripción
Planta yerbácea, arumosa, glandular, d'añal a perenne, maderiza namái na base. El tarmu de 20 a 55 cm d'altor, ye argutu o procumbente, ramificada y xeneralmente con fueyes cuasi hasta l'estremu cimeru. Les fueyes de 7-14 x 1-4 cm, son alternes, simples, oblongues-llanceolaes, estrechamente obovaes, oblongues o espatulaes. Les flores son ligulaes y marielles, con un floriamientu que dura práuticamente tol añu, cerrándose de nueche y abrir a a l'amanecida. Les inflorescencies en capítulos de 3-5cm d'ancha, d'un color mariellu anaranxáu. Los frutos son aquenios encorvaos, provistos cuasi toos nel envés d'unes ales membranoses o escayos dorsales qu'alternen con otros cimbiformes más curtios, de forma navicular. El golor qu'esprenden les flores ye desagradable y el so sabor ye amargosu.
Historia
A pesar del gran númberu de nomes col que se conoz a esta especie, naide sabe a ciencia cierta d'ónde procede en realidá. Supónse que del área mediterránea y que con toa probabilidá nun ye más que la resultancia del encruz d'otres especies del xéneru Caléndula, quiciabes de C. arvensis, la maravía montesa, y dalguna otra.
Trátase d'una planta que se vien utilizando na rexón mediterránea dende la dómina de los antiguos griegos, y con anterioridá yá yera conocida polos hindús y los árabes poles sos cualidaes terapéutiques como un floritu según un tinte pa teles, productos d'alimentación y cosméticos, anque munchos de los usos populares que se-y atribuyeron nun se pudieron demostrar científicamente.
L'usu melecinal de botón d'oru ye vieyu, como lo demuestra la so presencia na Capitulare de villis vel curtis imperii, una orde emitida por Carlomagno que reclama a los sos campos por que cultiven una serie de yerbes y condimentos incluyendo "solsequiam" identificada anguaño como Calendula officinalis.
Cultivu
Hemicriptófito pocu esixente respectu al tipu de suelu, anque prefier los magrizos. Ye una planta de clima templáu, pero aguanta xelaes y seques. Cultivada n'Europa dende'l sieglu XII, esiste llocalmente naturalizada nel sur y oeste d'Europa, y casual pa tolos llugares.
Les caléndulas sirven d'alimentu a diverses especies de canesbes de lepidópteros. Ente ellos Mamestra brassicae, Naenia typica, Noctua pronuba y Xestia c-nigrum.
Ye bien atacada polos pulgones, lo qu'hai de tenese en cuenta pa les agrupaciones florales en xardinería.
Usos
Uso ornamental
Ye sobradamente conocida en xardinería. Cultívase bien de cutiu nos xardinos de los qu'escapa con facilidá. Úsase como planta ornamental y dende va sieglos utilízase como planta melecinal por cuenta de les sos cualidaes terapéutiques.
Usu alimenticiu
En gastronomía pueden utilizase los sos pétalos como colorante sustitutu del azafrán.[2]
Usos melecinales
La Comisión E considera que la flor de caléndula tien una aición antiinflamatoria y fuertemente cicatrizante cuando s'aplica de forma tópica. Con estractos de la flor de caléndula, amuesa una aición estimulante de la epitelización de les firíes y una actividá antiinflamatoria n'edemes onde intervién la prostaglandina (los triterpenos, sobremanera el faradiol, demostraron ser los principios antiinflamatorios más importantes).
En medicina popular utilizar pola so aición antibacteriana, fungicida y antiespasmódica. Considérase tamién emenagoga, como regulador y calmante de los dolores menstruales. Ye un bon emoliente yá que anidia, tonifica y hidrata la piel. De fechu cada vegada son más los productos cosméticos que lu inclúin ente los sos componentes. Tamién se consideró callicida ayudando a la desapaición de verrugas víriques de la piel, por cuenta del so conteníu en acedu acetilsalicílicu. Ye colerético aguiyando l'actividá hepática, especialmente la secreción biliar. Tamién resulta eficaz en gastritis, gastroenteritis y vultures pola so aición antiulcerosa yá que ayudar a la cicatrización de úlceras gástriques. [3][4]
Toxicidá
Namái'l so usu tópicu ta contraindicáu en pacientes sensibles a les asteracees, yá que esperimentalmente viose una débil sensibilización de la piel, pero nun se rexistraron casos claros de dermatitis de contautu.
Cultivares
Escuéyense numberosos cultivares poles diverses variaciones de la flor, dende'l mariellu pálido al naranxa acoloratáu. Con multicorolas de flósculos radiales que reemplacen parte o tolos discos florales. Dalgunes d'estes variedaes son: 'Alfa' (naranxa escuru), 'Jane Harmony', 'Sun Glow' (mariella brillosa), 'Lemon' (mariellu pálido), 'Orange Prince' (naranxa), 'Indian Prince' (naranxa acoloratáu escuru), 'Pink surprise' (multicorola col aniellu interior más escuru que l'esterior), y 'Chrisantha' (multicorola mariella). La variedá 'Variegata' ye un cultivar con fueyes variegadas de color mariellu.[ensin referencies]
Taxonomía
Calendula officinalis describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum, vol. 2: 921, 1753.[5]
El nome xenéricu, "caléndula", deriva del llatín calendulae que significa "a lo llargo de los meses", colo que quixo sorrayase el llargu periodu de floriamientu que tien esta planta, el nome específicu, "officinalis", espresa'l so calter melecinal.
- Calendula aurantiaca Kotschy ex Boiss.
- Calendula eriocarpa DC.
- Calendula hydruntina (Fiori) Lanza *
Calendula officinalis var. abonda Hort.
- Calendula abonda Hort. ex Steud.
- Calendula × santamariae Font Quer
- Calendula sinuata var. aurantiaca (Klotzsch ex Boiss.) Boiss.
- Caltha officinalis (L.) Moench[6]
Ver tamién
Referencies
Bibliografía
Enllaces esternos
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
